Zindelijkheidstraining bij kinderen van 2 jaar: Tips en stappenplan voor ouders
juni 18, 2025
De spraak- en taalontwikkeling van een kind is een complex proces dat bij elk kind anders verloopt. Ouders en verzorgers maken zich soms zorgen wanneer een kind van twee jaar nog niet of weinig spreekt. Dit artikel biedt een overzicht van veelvoorkomende spraakproblemen bij peuters, mogelijke oorzaken, en manieren om de ontwikkeling te ondersteunen, gebaseerd op beschikbare informatie.
Wat is het verschil tussen taal- en spraakproblemen?
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen taal- en spraakproblemen. Taalproblemen hebben betrekking op de moeilijkheid met het begrijpen of gebruiken van taal, zoals het volgen van aanwijzingen, het begrijpen van verhalen of het vormen van zinnen. Spraakproblemen daarentegen houden in dat een kind, ondanks normale taalontwikkeling, minder duidelijk of vloeiend spreekt. Spraakproblemen kunnen een fysieke oorzaak hebben, zoals slappe mondspieren of problemen met de stembanden. Het is niet ongewoon dat spraak- en taalproblemen samen voorkomen, wat frustrerend kan zijn voor een kind.
Normale spraakontwikkeling: Wat te verwachten?
Rond het eerste levensjaar beginnen de meeste kinderen te spreken. De snelheid waarmee dit gebeurt, varieert sterk. Een latere start betekent niet direct een probleem. Rond de tweede verjaardag mag je verwachten dat een kind zich met twee woorden duidelijk kan maken. Het is niet erg als letters nog weggelaten of verkeerd uitgesproken worden. Tussen de 2 en 3 jaar leert een kind steeds meer woordjes en begint zinnen van twee woorden te gebruiken, zoals “mama boek” of “papa weg”. Deze zinnen kunnen verschillende betekenissen hebben. Rond de derde verjaardag mag je verwachten dat een kind zinnetjes kan maken van 3 tot soms al 5 woorden. Moeilijke woorden kunnen worden gebruikt, maar worden mogelijk nog fout uitgesproken.
Mogelijke oorzaken van spraakproblemen
Er zijn diverse mogelijke oorzaken voor spraakproblemen bij peuters. Sommige problemen hebben een fysieke basis, terwijl andere te maken hebben met de ontwikkeling van de spraakmotoriek of de verwerking van taal.
- Anatomische afwijkingen: Afwijkingen in de mond of keel kunnen ervoor zorgen dat een kind bepaalde klanken niet goed kan vormen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een grote neusamandel, waardoor het kind door de neus praat.
- Motorische problemen: Een nog niet volledig ontwikkelde fijne motoriek van het spreken of moeilijkheden met het plannen en aansturen van spreekbewegingen kunnen leiden tot spraakproblemen.
- Gehoorproblemen: Goed gehoor is cruciaal voor spraakontwikkeling. Zelfs een mild gehoorverlies kan de ontwikkeling vertragen. Regelmatige gehoortesten zijn daarom belangrijk.
- Spieraandoeningen: Spieraandoeningen kunnen de controle over de spieren die nodig zijn voor het spreken beïnvloeden.
- Neurologische stoornissen: In zeldzame gevallen kunnen neurologische stoornissen spraakproblemen veroorzaken.
- Omgevingsfactoren: Gebrek aan stimulatie of onvoldoende interactie met anderen kan de spraakontwikkeling vertragen. Kinderen leren taal door te luisteren en te communiceren met hun omgeving.
- Aanhoudend duimen of langdurig gebruik van een fopspeen: Dit kan de ontwikkeling van de mondspieren beïnvloeden.
- Taalontwikkelingsstoornis (TOS): Een TOS houdt in dat een kind in de basis moeite heeft met taalbegrip en taalgebruik.
Veelvoorkomende spraakproblemen bij peuters
Verschillende soorten spraakproblemen kunnen zich voordoen bij peuters:
- Articulatieproblemen: Moeite met het correct uitspreken van klanken of letters, zoals ‘tip’ in plaats van ‘kip’. De letter R wordt vaak vervangen door een L, J of W.
- Slissen of lispelen: Verkeerde uitspraak van s-klanken, vaak door slappe tongspieren of onvoldoende tongcontrole.
- Stemproblemen: Problemen met de stem, zoals schorheid of een te zachte of harde stem.
- Stotteren: Moeite met het vloeiend uitspreken van woorden.
- Broddelen: Struikelen over de snelheid van de spraak.
- Beperkte taalexpressie: Een beperkte woordenschat of het niet maken van zinnetjes.
- Klankvervangingen: Het vervangen van klanken door andere klanken, bijvoorbeeld ‘loot’ voor ‘rood’.
- Vereenvoudiging van woorden: Het uitspreken van woorden in een vereenvoudigde vorm, zoals ‘pin’ in plaats van ‘spin’.
Wanneer hulp zoeken?
Het is belangrijk om alert te zijn op signalen die kunnen wijzen op een spraakprobleem. Neem contact op met de jeugdarts, jeugdverpleegkundige, of een logopedist als:
- Je je ongerust maakt over de spraakontwikkeling van je kind.
- Je kind niet goed hoort.
- De spraakontwikkeling langzamer verloopt dan verwacht.
- Je kind onverstaanbaar is voor vreemden.
- Je kind moeite heeft om contact te maken met anderen.
- Je kind moeite heeft om zijn/haar gedachten onder woorden te brengen.
- Je kind regelmatig boos of gefrustreerd is omdat hij/zij zich niet begrepen voelt.
- Je kind het spreken vermijdt.
Ondersteuning van de spraakontwikkeling
Er zijn verschillende manieren om de spraakontwikkeling van een peuter te ondersteunen:
- Praat veel met je kind: Beschrijf wat je doet, noem objecten en personen, en stel vragen.
- Lees voor: Voorlezen stimuleert de taalontwikkeling en vergroot de woordenschat. Ga in gesprek over het verhaal.
- Zing liedjes en rijmpjes: Dit helpt bij het ontwikkelen van het ritmegevoel en de klankherkenning.
- Stimuleer interactie: Moedig je kind aan om te praten en te communiceren met anderen.
- Herhaal woorden en zinnen: Herhaling helpt bij het leren en onthouden van nieuwe woorden.
- Corrigeer fouten op een positieve manier: Herhaal het woord of de zin in de juiste vorm, zonder je kind te bekritiseren.
- Creëer een taalrijke omgeving: Zorg ervoor dat je kind voldoende blootgesteld wordt aan taal.
- Wees geduldig: Spraakontwikkeling kost tijd en moeite.
Logopedie
In sommige gevallen kan logopedie nodig zijn om een spraakprobleem te behandelen. Een logopedist kan de spraak- en taalvaardigheden van je kind beoordelen en een behandelplan opstellen. Logopedie kan helpen bij het verbeteren van de articulatie, het corrigeren van stemproblemen, en het ontwikkelen van de taalvaardigheid.
Conclusie
De spraak- en taalontwikkeling van een kind is een belangrijk proces. Het is belangrijk om alert te zijn op mogelijke problemen en om tijdig hulp te zoeken indien nodig. Door de spraakontwikkeling van je kind te stimuleren en te ondersteunen, kun je bijdragen aan een goede communicatie en een positieve ontwikkeling. Het is essentieel om te onthouden dat elk kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt en dat een latere start niet direct een reden tot zorg hoeft te zijn.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
