Salarisschalen en Verdiensten in de Kinderopvang: Een Overzicht voor Professionals
september 7, 2025
De kwaliteit van kinderopvang is een essentieel aspect van de ontwikkeling van kinderen. Verantwoorde kinderopvang draagt bij aan een goede en gezonde ontwikkeling in een veilige omgeving. De Wet Kinderopvang regelt de kwaliteit, financiering en het toezicht op de kinderopvang, waarbij de focus ligt op het bieden van een omgeving die de ontwikkeling van het kind stimuleert. Dit artikel beschrijft de verschillende aspecten van kwaliteitsverbetering in de kinderopvang, gebaseerd op pedagogische basisdoelen en recente inzichten uit onderzoek.
Professor J.M.A. Riksen-Walraven heeft een kwaliteitsmodel ontwikkeld dat een belangrijke basis vormt voor de kwaliteitseisen in de Wet Kinderopvang. Dit model onderscheidt twee hoofdcomponenten: proceskwaliteit en structurele kwaliteitskenmerken. Beide aspecten zijn cruciaal voor het creëren van een omgeving die bevorderlijk is voor de ontwikkeling van kinderen.
Proceskwaliteit verwijst naar de leer- en ontwikkelervaringen die kinderen opdoen tijdens de opvang. Dit omvat de dagelijkse interacties en activiteiten die een kind ervaart, zoals zelfstandig een boterham smeren of deelnemen aan spelletjes met andere kinderen. De proceskwaliteit is fundamenteel voor het welzijn, de betrokkenheid en de positieve ontwikkeling van kinderen. De pedagogisch medewerker speelt hierin een sleutelrol, met name door de interactievaardigheden die zij inzetten.
Structurele kwaliteitskenmerken omvatten de randvoorwaarden in beleid en organisatie die de dagelijkse verzorging en opvoeding van kinderen ondersteunen. Dit omvat aspecten zoals een pedagogisch beleidsplan, een doelgericht programma, de groepsgrootte en -samenstelling, de beschikbare ruimte (zowel binnen als buiten), veiligheid, hygiëne, bijscholing van het personeel, personeelsbeleid en de keuze van (spel)materialen.
De Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang (IKK) van 2018 definieert vier pedagogische basisdoelen die centraal staan in de kwaliteitsverbetering van de kinderopvang:
Deze doelen vormen de basis voor het ontwikkelen van een pedagogisch curriculum dat is afgestemd op de behoeften van jonge kinderen.
Onderzoek naar de verbetering van de proceskwaliteit in de kinderopvang heeft aangetoond dat trainingen voor pedagogisch medewerkers, gericht op het verbeteren van hun interactievaardigheden, het meest veelbelovend zijn. Echter, positieve effecten zijn niet gegarandeerd en vertalen zich niet altijd direct in een hogere kwaliteit van de opvang.
Uit vijf Nederlandse interventiestudies blijkt dat gerichte training met video-feedback effectief kan zijn voor het verbeteren van de interactievaardigheden van pedagogisch medewerkers. Er is echter behoefte aan verder onderzoek naar de leerbaarheid van vaardigheden die gericht zijn op het stimuleren van de kinderlijke ontwikkeling. Ook het behoud van trainingsresultaten is een aandachtspunt, aangezien sommige vaardigheden na verloop van tijd weer kunnen afnemen.
Om de ontwikkeling van de pedagogische kwaliteit in de kinderopvang te stimuleren, is een set inspiratiekaarten ontwikkeld. Deze kaarten zijn gebaseerd op de vier pedagogische basisdoelen van de Wet IKK en zijn uitgewerkt in thema’s zoals welbevinden en betrokkenheid, fysieke ontwikkeling, materiële wereld en socialisatie. Elke kaart bevat opdrachten onder de noemer ‘Denken, Durven en Doen’, die pedagogisch medewerkers kunnen gebruiken om hun professionele ontwikkeling te stimuleren.
De kaarten hebben een eenduidige opbouw, met informatie over het thema, de auteurs, het pedagogische basisdoel en een korte samenvatting op de voorkant. Op de achterkant staan de verschillende opdrachten en een stelling. De kaarten kunnen willekeurig worden gebruikt, afhankelijk van de actuele behoeften en aandachtspunten.
Om een stevige rol te spelen in de ontwikkeling van kinderen, is verschillende vormen van deskundigheid nodig binnen de kinderopvang. Dit omvat:
Naast de pedagogische basisdoelen en de deskundigheid van het personeel, zijn er nog andere aspecten die bijdragen aan verantwoorde kinderopvang:
Bij kinderdagverblijven en scholen die voor- en vroegschoolse educatie (vve) uitvoeren, inspecteert de Inspectie van Onderwijs de kwaliteit van de vve. Dit toezicht is bedoeld om te waarborgen dat de opvang voldoet aan de wettelijke eisen en de pedagogische basisdoelen.
In 2016 hebben branchepartijen een akkoord gesloten om de kinderopvang een impuls te geven op het gebied van toegankelijkheid en kwaliteit. Uit dit akkoord is de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang voortgekomen, die op 1 januari 2018 in werking trad. De basis van dit akkoord is de centrale rol van het kind, het waarborgen van een veilige en vertrouwde omgeving, en het streven naar een kwaliteitsverhoging door heldere doelen en eisen.
De kwaliteit van kinderopvang is van groot belang voor de ontwikkeling van kinderen. Het model van Riksen-Walraven, met zijn focus op proces- en structurele kwaliteitskenmerken, biedt een waardevol kader voor het verbeteren van de opvang. De Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang legt de nadruk op vier pedagogische basisdoelen die centraal staan in de kwaliteitsverbetering. Trainingen voor pedagogisch medewerkers, gericht op het verbeteren van hun interactievaardigheden, zijn veelbelovend, maar vereisen continue aandacht en evaluatie. Door te investeren in de deskundigheid van het personeel, het creëren van een veilige en stimulerende omgeving, en het betrekken van ouders bij de opvang, kan de kwaliteit van de kinderopvang verder worden verbeterd, ten behoeve van de ontwikkeling van alle kinderen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet