Thailand met Jonge Kinderen: Een Onvergetelijke Reis Voor Het Gezin
juni 18, 2025
De ontwikkeling van een kind verloopt in verschillende fasen, waarbij taal een cruciale rol speelt. Vroege signalering van mogelijke achterstanden is essentieel om tijdig passende ondersteuning te bieden. Dit artikel biedt een overzicht van beschikbare methoden voor het in kaart brengen van de taalontwikkeling, intelligentie en mogelijke problemen, evenals richtlijnen met betrekking tot schermgebruik en zelftesten bij kinderen. De informatie is bedoeld voor ouders, opvoeders en professionals in de kinderopvang en het onderwijs.
De taalontwikkeling van kinderen kan worden gevolgd met behulp van verschillende instrumenten. De SNEL-test (Spraak- en taal Normen Eerste Lijn) is een vragenlijst die bestaat uit veertien vragen over mijlpalen in de normale taalontwikkeling. Deze vragenlijst is bedoeld om inzicht te krijgen in de taalontwikkeling van een kind en kan worden ingevuld door ouders of verzorgers. De ingevulde vragenlijst kan worden besproken met een arts, verpleegkundige of logopedist en bewaard worden in het groeiboekje van het kind [1].
Een vernieuwde versie van de SNEL-test is de ELS-vragenlijst (Early Language Scale), ontwikkeld door de Universiteit van Groningen [7]. Deze vragenlijst wordt gebruikt om taalproblemen bij kinderen van 1 tot 6 jaar te signaleren. Bij het beantwoorden van de vragen is het belangrijk om vaker ‘ja’ te kiezen als er twijfel bestaat [8]. De ELS kan online worden ingevuld of als papieren versie worden gedownload [7].
Bij het beoordelen van de taalontwikkeling is het belangrijk om te letten op specifieke signalen. Zo kan een kind van 2 tot 3 jaar een woordenschat hebben van 250 tot 350 woorden [4]. Als een kind van 2 jaar nog geen 2 woorden achter elkaar spreekt, of geen zinnetjes van minimaal 3 woorden begrijpt, kan dit een reden zijn om verder onderzoek te doen [4]. Ook is het belangrijk om te observeren of het kind geluiden maakt en zijn spel begeleidt met taal [4].
De algemene intelligentie van kinderen van 2 tot 8 jaar kan worden gemeten met de Snijders-Oomen Niet-verbale Intelligentietest 2-8 (SON-R 2-8) [2]. Deze test is bijzonder geschikt voor kinderen die beperkt zijn in hun verbale communicatie. De test bestaat uit zes subtests, waaronder puzzels, mozaïeken, patronen, categorieën, situaties en analogieën [2]. De afname van de test duurt gemiddeld vijftig minuten en de scores worden berekend met behulp van een digitaal scoringsprogramma [2]. Voor kinderen van 7 jaar is er ook de SON-R 6-40 beschikbaar, die meer geschikt is voor hoogbegaafde kinderen [2].
In de context van de COVID-19 pandemie is het afnemen van zelftesten bij kinderen een belangrijk onderwerp geworden. Uit onderzoek blijkt dat ouders het soms moeilijk vinden om zelftesten bij hun kinderen uit te voeren [6]. Kinderen kunnen de test vervelend vinden, of ouders twijfelen over de betrouwbaarheid van de afname [6]. Om het proces te vergemakkelijken, kunnen ouders een routine creëren, het goede voorbeeld geven, de test leuker proberen te maken en het luchtig houden [6]. Het is belangrijk om de test als een gewoonte te zien en de voordelen voor de samenleving en het individu te benadrukken [6].
Een kindvriendelijke benadering van het testen is belangrijk. Bij een coronatest worden kinderen op hun gemak gesteld door uit te leggen wat er gaat gebeuren en wordt gebruik gemaakt van een antigeentest die minder ver de neus in hoeft [3]. De testuitslag is binnen 30 minuten beschikbaar [3].
Het ministerie van Volksgezondheid heeft richtlijnen opgesteld met betrekking tot schermgebruik bij kinderen [5, 12]. Het kabinet raadt het gebruik van schermen af voor kinderen tot 2 jaar [5, 12]. Voor oudere kinderen wordt aangeraden om na 20 minuten schermgebruik ten minste 20 seconden naar buiten te kijken en na twee uur achter het scherm te gaan buitenspelen om bijziendheid te voorkomen [12]. Het geven van een smartphone wordt afgeraden tot groep 8 (ongeveer 11-12 jaar) en het gebruik van sociale media wordt afgeraden tot 15 jaar [5].
De TOS-test (Test voor Onderzoek van Spraak- en Taalvaardigheid) kan worden gebruikt om problemen in de spraak- en taalontwikkeling van kinderen te signaleren [4]. De test bestaat uit een aantal vragen die door ouders kunnen worden beantwoord. Als één of meerdere stellingen bevestigend kunnen worden beantwoord, is het raadzaam om contact op te nemen met een audiologisch centrum [4]. Voorbeelden van stellingen zijn: reageert het kind niet op zijn naam, imiteert het kind weinig taal, of kan het kind slechts één of geen lichaamsdelen aanwijzen [4].
Bij acuut zieke kinderen met een hoger risico kan een CRP-test (C-reactief proteïne) worden overwogen [11]. Dit is een onderzoek om een eventuele bacteriële infectie vast te stellen.
De actieve taal van een kind, dat wil zeggen de taal die het kind zelf gebruikt, kan worden gemeten met de Schlichting test voor taalproductie [9]. Deze test wordt uitgevoerd in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en kan worden vertaald naar andere talen [9].
Vroege signalering van taal- en ontwikkelingsachterstanden is cruciaal voor een optimale ontwikkeling van kinderen. Instrumenten zoals de SNEL-test, de ELS-vragenlijst en de SON-R 2-8 kunnen hierbij van dienst zijn. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de richtlijnen met betrekking tot schermgebruik en om een kindvriendelijke benadering te hanteren bij het afnemen van zelftesten. Door tijdig problemen te signaleren en passende ondersteuning te bieden, kunnen kinderen de best mogelijke start krijgen in hun ontwikkeling.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet