COVID-19 Maatregelen en Richtlijnen voor de Kinderopvang

De kinderopvangsector heeft de afgelopen jaren te maken gehad met voortdurende veranderingen en aanpassingen als gevolg van de COVID-19 pandemie. Deze aanpassingen waren gericht op het waarborgen van de gezondheid en veiligheid van zowel kinderen als medewerkers. Dit artikel geeft een overzicht van de maatregelen en richtlijnen die van toepassing waren, gebaseerd op beschikbare documentatie.

Scenario’s en Maatregelen

Begin juli presenteerden de kinderopvang en het onderwijs sectorplannen voor een langetermijnstrategie omtrent COVID-19. Deze plannen omvatten vier scenario’s met bijbehorende maatregelen, afgestemd op de verschillende stadia van de pandemie (Source 3). De eerste twee scenario’s, aangeduid als scenario 1 en 2, kregen een specifiek informatiedocument toegewezen. Bij scenario 1 gelden de basisregels, terwijl bij scenario 2 houders van kinderopvanglocaties de mogelijkheid hadden om, afhankelijk van de lokale omstandigheden, facultatieve aanvullende maatregelen te nemen (Source 3). De overheid zou aanvullende berichtgeving verstrekken indien scenario 3 (oranje) of 4 (rood) van toepassing zouden worden (Source 3). Vereenvoudigde protocollen voor scenario 3 en 4 zouden eind zomer worden gepresenteerd, waarbij de focus lag op de gebieden waar maatregelen nodig zouden zijn, zonder direct specifieke details te geven, in afwachting van verdere richtlijnen van de overheid (Source 3).

Aanpassingen in het Bron- en Contactonderzoek

Het protocol voor bron- en contactonderzoek (BCO) werd aangepast na het 134e advies van het OMT (Outbreak Management Team) (Source 4). Het protocol Kinderopvang en Covid-19 diende als handreiking voor de sector en vertaalde de richtlijnen van het RIVM naar de specifieke context van de kinderopvang (Source 4). De link naar het protocol bleef consistent, en de ingangsdatum van het actuele protocol werd altijd vermeld bij het document zelf (Source 4).

Noodopvang en Compensatie

In het begin van de pandemie was er aandacht voor noodopvang voor kinderen van ouders met cruciale beroepen (Source 1, Source 5). De regels rondom noodopvang stonden in relatie tot de beroepskracht-kindratio zoals vastgelegd in de Wet kinderopvang. Medewerking aan de opvang kon worden geweigerd indien de ratio overschreden zou worden door de opvang van kinderen waarvoor geen gecontracteerde opvang vereist was (Source 5).

Er waren ook maatregelen getroffen om ouders te compenseren voor de kosten van kinderopvang. Staatssecretaris Van Ark gaf updates over de noodopvang en de compensatie van de eigen bijdrage van ouders (Source 1). Een regeling voor de compensatie van ouderbijdragen tijdens de crisis werd ingesteld, specifiek voor ouders zonder kinderopvangtoeslag en ouders met een kind met een Sociaal Medische Indicatie (SMI) (Source 6). De compensatie betrof de eigen bijdrage tot de maximum uurprijs die geldt voor de kinderopvangtoeslag. Voor uurtarieven boven deze maximum uurprijs was het de bedoeling dat kinderopvangorganisaties dit deel zouden vergoeden aan ouders, met uitzondering van de gastouderbranche, waar dit in onderling overleg geregeld moest worden (Source 6).

Kamerbrieven en Updates

Verschillende Kamerbrieven gaven updates over de stand van zaken rond COVID-19 en de impact op de kinderopvang en het onderwijs (Source 1). Minister De Jonge (VWS) gaf een update over de algemene situatie en de aangekondigde maatregelen (Source 1). Minister Slob (OCW) informeerde over de opvang van kinderen van ouders met cruciale beroepen, de kwaliteit van onderwijs op afstand, en de voorbereiding op de periode na de meivakantie (Source 1). De brieven bevatten ook informatie over de Tijdelijke Overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (NOW) (Source 1).

Verordeningen en Besluiten

De Noodverordening COVID-19 veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland van 29 april 2020 bevatte specifieke bepalingen met betrekking tot de kinderopvang (Source 5). Deze verordening stond de opvang toe van kinderen van 4 tot en met 12 jaar die op dezelfde dag ook naar school mochten (Source 5).

Informatievoorziening

Er was een centrale plek voor informatie over het coronavirus en de kinderopvang op de website van de Rijksoverheid (Source 4). Algemene informatie over de kinderopvangsector was beschikbaar op dezelfde website (Source 4).

Beperkingen en Onzekerheden

De informatie in de beschikbare documenten is voornamelijk afkomstig uit de periode 2020-2022. De situatie rond COVID-19 en de bijbehorende maatregelen zijn sindsdien verder geëvolueerd. De protocollen voor scenario 3 en 4 werden pas eind zomer gepresenteerd, en de precieze uitwerking van de maatregelen was afhankelijk van de exacte richtlijnen van de overheid (Source 3). Dit impliceert dat de informatie over deze scenario’s op het moment van publicatie van de documenten nog niet volledig was ingevuld.

Conclusie

De COVID-19 pandemie heeft geleid tot aanzienlijke aanpassingen in de kinderopvangsector. Er werden scenario’s ontwikkeld met bijbehorende maatregelen, protocollen aangepast, en regelingen getroffen voor noodopvang en compensatie van ouderbijdragen. De informatievoorziening was gecentraliseerd via de Rijksoverheid. De situatie was dynamisch en de maatregelen werden voortdurend aangepast op basis van de ontwikkelingen en de richtlijnen van het RIVM en het OMT. De beschikbare documentatie geeft een beeld van de inspanningen om de gezondheid en veiligheid van kinderen en medewerkers in de kinderopvang te waarborgen tijdens de pandemie.

Bronnen

1. Maatschappelijke Kinderopvang
2. Rijksoverheid - Maatregelenladder Kinderopvang Covid-19
3. Kinderopvang.nl - Sectorplan Kinderopvang Coronamaatregelen
4. Rijksoverheid - Nieuwsbrief veranderingen Kinderopvang
5. Lokaleregelgeving.overheid.nl - Noodverordening COVID-19
6. Lokaleregelgeving.overheid.nl - Regeling compensatie ouderbijdragen