Onderwijshuisvesting en Ontwikkelingskansen voor Kinderen in Haarlemmermeer

De ontwikkeling van kinderen staat centraal in het beleid rondom onderwijshuisvesting in de gemeente Haarlemmermeer. Dit artikel beschrijft de uitgangspunten en trends met betrekking tot de huisvesting van onderwijsinstellingen, met een focus op het creëren van optimale ontwikkelingskansen voor alle kinderen, van 0 tot 18 jaar. De informatie is gebaseerd op beleidsdocumenten en visies omtrent onderwijshuisvesting in de gemeente.

De Ambitie: Elk Kind Telt

De basisgedachte achter het beleid is dat elk kind de mogelijkheid moet hebben om zich optimaal te ontwikkelen op basis van zijn of haar eigen talenten. Dit streven loopt door in een doorlopende leerlijn van 0 tot 12 jaar, waarbij alle betrokken partijen – scholen, gemeente en ouders – een collectieve verantwoordelijkheid dragen. De huisvesting van onderwijsinstellingen speelt hierin een cruciale rol, door een passende omgeving te bieden waarin kinderen zich naar vermogen kunnen ontwikkelen.

Diversiteit en Keuzevrijheid in het Onderwijs

Scholen in Haarlemmermeer streven naar onderscheidend vermogen en complementariteit, waardoor een breed scala aan ontwikkelingsmogelijkheden ontstaat. Ouders hebben de keuze uit verschillende scholen op basis van levensbeschouwelijke identiteit, onderwijskundige en pedagogische opvattingen. Deze keuzevrijheid wordt niet alleen gerespecteerd, maar ook actief ondersteund door de scholen. De scholen bevinden zich midden in de samenleving en stimuleren een actieve, onderzoekende houding gericht op innovatie en creativiteit, binnen een veilige en uitdagende leeromgeving.

Het Integraal Onderwijscentrum (IOC): Een Nieuwe Aanpak

Een belangrijke ontwikkeling is de opkomst van het Integraal Onderwijscentrum (IOC). Dit centrum biedt een onderwijsaanbod voor leerlingen van 2 tot 18 jaar met specifieke onderwijsbehoeften. Het IOC zet alle beschikbare expertise en capaciteiten in voor het opstellen en uitvoeren van ontwikkelplannen, waarbij het kind centraal staat. Het doel is om de kwaliteiten, talenten, zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid van het kind zoveel mogelijk te ontwikkelen.

Kenmerken van het IOC

Een IOC kenmerkt zich door:

• Keten- en netwerksamenwerking: Diensten worden in samenhang gebracht om een sluitend netwerk van expertises, activiteiten en voorzieningen te creëren voor kinderen en ouders. Dit omvat verbindingen met ouders, samenwerkingsverbanden, regulier onderwijs, jeugdhulp en de maatschappelijke omgeving.
• 24/7 Beschikbaarheid: Een aanbod van 365 dagen per jaar, van 07.00 tot 19.00 uur.
• Gezamenlijke Verantwoordelijkheid: Individuele teamleden zijn verantwoordelijk voor zowel hun eigen professionele taakstelling als voor de taakstelling van het IOC als geheel.

Door het realiseren van IOC’s worden de traditionele scheidingen tussen SBO (Speciaal Basisonderwijs) en SO (Speciaal Onderwijs) doorbroken. Multidisciplinaire teams kunnen op basis van synergie resultaten behalen die bijdragen aan een krachtige en brede zorgstructuur. Verschillende vormen van onderwijs kunnen gecombineerd worden om een aanbod te creëren dat het beste aansluit bij de mogelijkheden van het kind, met aansluiting op het regulier onderwijs waar mogelijk. Meerdere IOC’s kunnen over verschillende locaties worden verdeeld voor een betere spreiding en nabijheid. De samenwerking met ondersteunende partijen, zoals de jeugdzorg, is essentieel, met de focus op de onderwijscarrière van het kind.

Schakelonderwijs voor Nieuwkomers

Voor kinderen tussen zes en achttien jaar die uit het buitenland komen en nog geen Nederlands spreken, is er schakelonderwijs beschikbaar. Dit duurt maximaal twee jaar. Voor het basisonderwijs wordt dit gegeven in het Integraal Kind Centrum Wereldwijs, terwijl voor het voortgezet onderwijs de Internationale Schakel Klassen (ISK) verbonden aan het Hoofdvaart College worden ingezet. De instroom van vluchtelingen fluctueert, wat resulteert in wisselende aantallen deelnemers. De groei en wijzigingen in doelgroepen hebben geleid tot verbeteringen in de kwaliteit van het schakelonderwijs, met als doel een gelijkwaardig niveau te bereiken ten opzichte van reguliere scholen, zodat leerlingen na het schakelonderwijs goed kunnen doorstromen.

Passend Onderwijs en Samenwerkingsverbanden

Sinds 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs van kracht. In Haarlemmermeer zijn er twee samenwerkingsverbanden passend onderwijs: één voor het primair onderwijs (basisscholen, speciale basisscholen en speciaal onderwijs) en één voor het voortgezet onderwijs (vo-scholen en voortgezet speciaal onderwijs). Deze samenwerkingsverbanden zijn bedoeld om te zorgen voor een passende onderwijsplek voor alle leerlingen, ongeacht hun onderwijsbehoeften.

Verantwoordelijkheid voor Onderwijshuisvesting

Op grond van de onderwijswet- en regelgeving is het schoolbestuur verantwoordelijk voor de materiële instandhouding van het schoolgebouw. Dit omvat alle kosten die verband houden met het instandhouden van het gebouw, zoals exploitatielasten, klein en herstelonderhoud en binnenonderhoud. Vanaf 1 januari 2015 zijn het buitenonderhoud en de aanpassingen aan de schoolgebouwen overgeheveld van de gemeente naar de PO-besturen, met een bekostiging via de rijksvergoeding Materiële Instandhouding (MI). Dit zorgt voor een sluitend systeem van verantwoordelijkheid: de gemeente zorgt voor adequate huisvesting (mutaties), terwijl de schoolbesturen verantwoordelijk zijn voor de instandhouding.

Uitdagingen en Lokale Afspraken

Hoewel er geen specifiek rijksbeleid is op het gebied van Integrale Kindcentra (IKC) en communityscholen, is er wel breed draagvlak voor integrale basisvoorzieningen voor alle kinderen van 0-12 jaar en voor een sterke basis en grote pedagogische kracht binnen de buurt/gemeenschap in Haarlemmermeer. Het ontbreken van landelijk beleid kan belemmeringen opleveren door verschillende wet- en regelgeving van onderwijs en opvang, maar dit heeft de daadkracht van lokale partijen niet ondermijnd. Het gebrek aan landelijke regelgeving biedt juist ruimte voor lokale afspraken op maat.

Een specifieke uitdaging betreft de huurbescherming van kinderopvanglocaties, die onzekerheid kan veroorzaken. De gemeente Haarlemmermeer maakt in beginsel geen gebruik van het vorderingsrecht om het maatschappelijk belang van kinderopvang te borgen. Per situatie wordt bekeken hoe leegstand of groei kan worden ingevuld, waarbij de kinderopvang niet per definitie hoeft te vertrekken bij groei van een basisschool.

Overzicht van Scholen in Haarlemmermeer

In Haarlemmermeer zijn er 53 basisscholen met ongeveer 60 locaties. De scholen zijn verdeeld over verschillende stichtingen:

• Stichting Jong Leren (De Tweemaster, Immanuël, De Mozaïek, Antoniusschool, De Polderrakkers, De Ark, Bommelstein, ’t Venne, Opmaat, Gaandeweg, De Meerburg, De Reiger)
• Montessori Vereniging Haarlemmermeer (Eerste Montessorischool, Montessorischool Floriande)
• Stichting Ithaka (De Meiboom)
• ASKO (Dr. Plesmanschool)
• Daarnaast zijn er nog aanbieders actief in Haarlemmerliede, zoals STOPOZ (Margrietschool) en Sint Bavo (Sint Adalbertusschool), en Jong Leren (Sint Jozefschool, Halverwege, Franciscusschool).

Conclusie

Het beleid rondom onderwijshuisvesting in Haarlemmermeer is gericht op het creëren van optimale ontwikkelingskansen voor alle kinderen. Door te investeren in kwalitatieve huisvesting, de opkomst van integrale centra zoals het IOC, en het faciliteren van passend onderwijs, wordt een omgeving gecreëerd waarin kinderen zich naar vermogen kunnen ontwikkelen. De samenwerking tussen scholen, gemeente en ouders is hierbij essentieel. De flexibele en lokale aanpak, ondanks het ontbreken van landelijk beleid, maakt het mogelijk om in te spelen op de specifieke behoeften van de gemeenschap en de kinderen die er wonen.

Bronnen

1. Lokaleregelgeving.overheid.nl