De Concrete Coachvraag: Een Gids voor Pedagogisch Coaches in de Kinderopvang

De effectiviteit van coaching in de kinderopvang staat of valt met de formulering van een concrete coachvraag. Een heldere vraag vormt de basis voor een waardevol gesprek en stimuleert de pedagogisch medewerker tot zelfreflectie en ontwikkeling. Dit artikel beschrijft de stappen en overwegingen bij het opstellen van een dergelijke vraag, gebaseerd op inzichten van Judith Kuiten, onderwijskundige en oprichter van OSLO voor VVE en Kinderopvang2go.

Het Belang van Duidelijke Kaders

Voordat een pedagogisch coach aan de slag gaat, is het essentieel om duidelijke kaders te stellen. Deze kaders bepalen de vorm van de coaching en de verwachtingen van de organisatie. Het gaat hierbij om concrete afspraken over wat de coaching on the job inhoudt en welk gedrag men op de werkvloer terug wil zien, in lijn met de organisatiedoelen.

Het is vaak onduidelijk wat de pedagogisch coach precies op de groep komt doen. Is het doel enkel observatie, of zal er ook tijdens het werk feedback worden gegeven? Of vindt de terugkoppeling achteraf plaats? Duidelijkheid over deze aspecten is cruciaal. Een gebrek aan helderheid kan leiden tot ongemak bij de pedagogisch medewerker, die zich onzeker kan voelen over zijn of haar functioneren. Dit kan spanning en onzekerheid veroorzaken, wat het leerproces juist belemmert. Een veilige leeromgeving vereist transparantie over de rol en werkwijze van de coach.

De Rol van de Coach: Observeren en Faciliteren

De rol van de coach is niet om direct advies te geven, maar om te observeren en te faciliteren. Objectiviteit is hierbij van groot belang. Het is essentieel om terug te koppelen wat er concreet is waargenomen, inclusief het effect van het handelen van de pedagogisch medewerker op de kinderen. Het benoemen van krachtige momenten en het gezamenlijk bespreken van optimalisatiemogelijkheden voor de toekomst, bevordert de ontwikkeling van de medewerker.

De kunst is om aan te sluiten bij wat de pedagogisch medewerker zelf wil leren en de regie zoveel mogelijk bij de medewerker te laten. De coach biedt kaders, observaties en vragen die de medewerker aanzetten tot nadenken en zelfontwikkeling. Dit vereist een subtiele benadering waarbij de coach niet in een adviserende rol vervalt.

Het Ontwikkelen van een Concrete Coachvraag

Het formuleren van een concrete coachvraag kan een uitdaging zijn. Soms heeft een pedagogisch medewerker zelf geen idee waar hij of zij begeleiding in nodig heeft. In dat geval kan de coach een kader bieden, bijvoorbeeld door de medewerker vooraf te laten nadenken over hoe de interactievaardigheden in de praktijk tot uiting komen. Dit vergroot de kans dat de medewerker zelf met een coachvraag komt.

Als de medewerker geen vraag formuleert, kan de coach gaan observeren en tegelijkertijd het kader aanreiken. Zonder dit kader kan de vraag te breed worden en het coachingstraject minder effectief. Het gebruik van instrumenten zoals de pedagogische cirkel of het benoemen van aspecten uit het pedagogisch beleid kan hierbij helpen.

De Analogie met Autorijden

Het proces van het formuleren van een coachvraag kan worden vergeleken met autorijden in het buitenland. Wanneer men een verkeersbord tegenkomt waarvan de betekenis onbekend is, rijdt men vaak door zonder te stoppen en de betekenis op te zoeken. Zo geldt ook voor pedagogisch medewerkers: als zij ergens tegenaan lopen, maar de uitvoering van hun taak niet direct in gevaar komt, negeren zij dit vaak en zetten hun werkzaamheden voort.

Pedagogisch coaches zijn er om hen bewust te maken van “het onbekende verkeersbord” – het inzicht dat er iets ontbreekt in hun kennis of aanpak. Door deze onbewuste blinde vlekken te identificeren, kunnen coaches de medewerker helpen om zich verder te ontwikkelen.

Ruimte Geven aan de Pedagogisch Medewerker

Het is belangrijk om de pedagogisch medewerker ruimte te geven in het coachingstraject. Dit betekent dat de coach objectief terugkoppelt wat er concreet is waargenomen, inclusief het effect van het handelen op de kinderen. Krachtige momenten worden benoemd en er wordt samen besproken hoe een vergelijkbare situatie in de toekomst geoptimaliseerd kan worden. Door te sparren over de mogelijkheden, kunnen de coach en de medewerker samen bepalen waar verbetering mogelijk is.

Het Belang van Veiligheid

Veiligheid is essentieel voor het leerproces. Een coach moet ervoor zorgen dat de pedagogisch medewerker zich veilig voelt tijdens de coaching. Dit betekent dat de coach vooraf duidelijk aangeeft wat hij of zij gaat doen en hoe de coaching in de praktijk zal verlopen. Zo worden misverstanden voorkomen en wordt een veilige leeromgeving gecreëerd.

Samenvattend

Een concrete coachvraag is de sleutel tot effectieve coaching in de kinderopvang. Door duidelijke kaders te stellen, de rol van de coach te definiëren, en de pedagogisch medewerker ruimte te geven, kan een waardevol coachingstraject worden gerealiseerd. Het is essentieel om objectief te observeren, feedback te geven op het effect van het handelen op de kinderen, en de medewerker te stimuleren tot zelfreflectie en ontwikkeling. Door deze principes te volgen, kunnen pedagogisch coaches een significante bijdrage leveren aan de kwaliteit van de kinderopvang.

Conclusie

De formulering van een concrete coachvraag is een cruciaal element in het coachingproces van pedagogisch medewerkers. Duidelijke kaders, objectieve observaties en het faciliteren van zelfreflectie zijn essentieel voor een effectieve en waardevolle coaching sessie. Het creëren van een veilige leeromgeving, waarin de medewerker zich gesteund voelt, draagt bij aan de persoonlijke en professionele ontwikkeling.

Bronnen

1. Een goed coachgesprek begint met een sterke coachvraag