Hygiëne en Veiligheid in de Kinderopvang: Een Uitgebreide Gids

Een goede hygiëne in de kinderopvang is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van zowel kinderen als personeel. Kinderen, met hun nog ontwikkelende immuunsystemen, zijn vatbaarder voor ziekten. Een hygiënische omgeving draagt bij aan het verminderen van de verspreiding van ziektekiemen en het bevorderen van een gezonde leer- en speelomgeving. Deze gids biedt een overzicht van belangrijke aspecten van hygiëne in de kinderopvang, gebaseerd op beschikbare richtlijnen en aanbevelingen.

Het Belang van Hygiëne voor Kinderen

Kinderen bevinden zich in een fase waarin hun afweersysteem nog in ontwikkeling is, waardoor ze gevoeliger zijn voor infecties. In de kinderopvang komen kinderen in nauw contact met elkaar, waardoor de kans op verspreiding van ziekteverwekkers toeneemt. Het delen van speelgoed, toiletten en andere gemeenschappelijke ruimtes kan leiden tot een snelle verspreiding van bacteriën, virussen en andere pathogenen. Een goede hygiëne helpt deze verspreiding te minimaliseren en draagt bij aan een gezondere omgeving voor alle aanwezigen.

Hygiëne bij Binnenkomst en in de Hal

De entree en hal van een kinderopvang zijn vaak drukke plekken waar kinderen terugkeren van buitenspelen en ouders hun kinderen brengen en halen. Deze ruimtes moeten schoon en netjes worden gehouden. Het gebruik van schoonloopmatten is een effectieve manier om vuil en vocht van buitenaf tegen te houden. Ongeveer 70% tot 80% van het vuil in gebouwen wordt door bezoekers binnengebracht, en 90% van de valpartijen gebeurt op natte vloeren. Schoonloopmatten, eventueel met het logo van de kinderopvang, dragen bij aan een uitnodigende ontvangst en een veiligere omgeving.

Hygiëne in de Verschoonruimte en het Toilet

In de verschoonruimte en het toilet is extra aandacht voor hygiëne vereist. Het is belangrijk om voldoende luierboxen te plaatsen voor het hygiënisch deponeren van luiers. Geurzakjes in de boxen neutraliseren de geur van urine en poep. Indien nodig kan een professionele luchtverfrisser worden gebruikt om eventuele nare geuren te neutraliseren.

Voor dameshygiëne is het essentieel om hygiëneboxen beschikbaar te stellen voor het deponeren van menstruatieproducten. Dit is hygiënisch restafval dat niet door het toilet mag worden gespoeld. Het aanbieden van gratis tampons via een tampondispenser kan een extra service zijn en bijdragen aan het tegengaan van menstruatiearmoede.

Elk kind dient over eigen persoonlijke verzorgingsproducten te beschikken, zoals een eigen handdoek, washandje, tandenborstel en kam. Zeep en tandpasta moeten in voldoende mate aanwezig zijn. Tandenborstels dienen in een schone beker of houder te worden bewaard en los van elkaar te worden opgeborgen. Het wordt aanbevolen om tandenborstels elke drie maanden te vervangen.

Afvalbeheer

Afval kan een bron van ziekteverwekkers zijn en ongewenste dieren aantrekken. Het is belangrijk om afvalbakken minstens één keer per dag te legen en schoon te houden. Voor professionele damesverbandcontainers dient een geschikte leegfrequentie met de leverancier te worden afgesproken. Zakken moeten goed worden gesloten en direct in afvalcontainers worden gegooid. Etensresten dienen direct na gebruik in afsluitbare afvalbakken te worden verzameld. Glas en ander gevaarlijk afval, zoals scherpe mesjes, moeten apart worden verzameld. Het is belangrijk om geen lucht uit volle afvalzakken te drukken, omdat ziekteverwekkers zich ook via de lucht kunnen verspreiden. Het gebruik van vuilniszakken in afvalbakken wordt aanbevolen, tenzij het gaat om zelfdovende afvalbakken.

Omgaan met Vuile Was

Vuile was kan besmet zijn met ziekteverwekkers. Het wasgoed kan zelf worden gewassen of worden uitbesteed aan een wasserij. Vuile was dient in een wasmand of zak te worden verzameld en met een volledig wasprogramma te worden gewassen. Schone was moet gescheiden worden van vuile was.

Hygiëne in de Keuken (HACCP)

In de keuken van een kinderopvang worden gezonde tussendoortjes of verse maaltijden bereid. Het is van groot belang om te voldoen aan de hygiënecode (HACCP), zoals omschreven in de richtlijnen voor een goede hygiëne in de kinderopvang. Een hoog hygiëneniveau biedt effectieve bescherming voor zowel medewerkers als kinderen en vermindert de verspreiding van ziektekiemen.

Buitenspeelterrein

Een kindercentrum dient te beschikken over een veilige, goed afgeschermde en van een doelmatige afwatering voorziene speelgelegenheid in de open lucht. Bij voorkeur is er een zandbak aanwezig met schoon zand dat kan worden afgedekt. Een kraan met koud stromend water is ook aan te raden. Voor buitenspeelgoed dient een aparte bergruimte te zijn voorzien. Speelgoed, klim- en klautermateriaal mogen geen gevaar opleveren voor de kinderen. Het buitenspeelterrein mag niet beplant zijn met giftige en/of stekelige planten.

Garderobe en Personeelsruimten

Een kindercentrum dient te beschikken over een garderobe voor kinderen en bij voorkeur ook voor volwassenen. De garderobes moeten buiten de verblijfsruimten liggen. Kapstokken moeten veilig zijn en op een voor kinderen bereikbare hoogte worden aangebracht. De leiding van het kindercentrum dient over een aparte ruimte te beschikken.

Verantwoordelijkheid en Implementatie

De hoofdverantwoordelijkheid voor de implementatie en uitvoering van de hygiënerichtlijn ligt bij de werkgever. De werkgever is direct verantwoordelijk voor een goede hygiëne binnen de organisatie. De praktische uitvoering ligt grotendeels bij de medewerkers en de facilitaire dienst. De term ‘opvang’ in deze richtlijn verwijst zowel naar kinderdagopvang als buitenschoolse opvang.

Recente Herzieningen

De hygiënerichtlijn voor Kinderopvang is voor het laatst volledig herzien in 2025. Tussentijdse wijzigingen sinds de laatste herziening worden in de Verantwoording aangegeven. De richtlijn bevat instructies, voorbeelden van schoonmaakschema’s en een normenlijst. Deze materialen kunnen worden gedownload voor het maken van checklists of rapporten.

Conclusie

Een goede hygiëne in de kinderopvang is van cruciaal belang voor de gezondheid en het welzijn van kinderen en personeel. Door het implementeren van de beschreven maatregelen en het naleven van de hygiënerichtlijnen kan de verspreiding van ziektekiemen worden verminderd en een veilige en gezonde leer- en speelomgeving worden gecreëerd. De verantwoordelijkheid voor een goede hygiëne ligt bij de werkgever, maar vereist de actieve betrokkenheid van alle medewerkers.

Bronnen

1. CWS
2. Lokaleregelgeving.overheid.nl
3. Kinderopvang-wijzer.nl