Kinderopvang in Gehuurde Woning: Juridische Aspecten en Overwegingen
september 5, 2025
De kinderopvangsector ondergaat voortdurende veranderingen, zowel in de wetgeving als in de praktijk. Een goede kwaliteit van kinderopvang is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen en biedt ouders de zekerheid dat hun kinderen in een veilige en stimulerende omgeving verblijven. Deze artikel geeft een overzicht van de wettelijke kaders, kwaliteitsafspraken en handhavingsprocedures die van toepassing zijn op de kinderopvang in Nederland, gebaseerd op beschikbare informatie.
Wettelijke Basis en Kwaliteitseisen
De Wet kinderopvang (Wk) vormt de juridische basis voor de regulering van de kinderopvang. Deze wet stelt eisen aan instellingen voor kinderopvang om zorg te dragen voor een kinderopvang die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van kinderen in een veilige omgeving. De wet onderscheidt globale eisen, zoals “verantwoorde kinderopvang”, en concrete eisen, waaronder een risico-inventarisatie op het gebied van veiligheid en gezondheid, en een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor personeel.
Aanbieders en afnemers in de kinderopvang hebben deze eisen verder uitgewerkt in gedetailleerde kwaliteitsafspraken, vastgelegd in het Convenant Kwaliteit Kinderopvang, ontwikkeld door de drie brancheorganisaties in de sector. Deze landelijke kwaliteitsafspraken zijn tevens de basis voor de Beleidsregels van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de Besluiten van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW).
Herziening van de Beleidsregels en Nieuwe Ontwikkelingen
In 2008 is het Convenant Kwaliteit Kinderopvang herzien, met aangescherpte eisen voor gastouderopvang en de verplichte invoering van een meldcode kindermishandeling. Deze herziening is overgenomen in de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang, die per 1 april 2008 in werking zijn getreden.
Er zijn verschillende ontwikkelingen die van invloed zijn op het toezicht- en handhavingsbeleid. Zo wordt er gewerkt aan een landelijk centraal register voor kinderopvang, de Gemeenschappelijke Inspectie Ruimte (GIR), ontwikkeld door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), GGD Nederland en IvhO. Dit register zal het gemeentelijk kinderopvangregister vervangen en de GGD-inspectierapporten en jaarlijkse verantwoordingsverslagen bevatten. De ingangsdatum van de GIR is op dit moment nog niet bekend.
Daarnaast worden er in 2010 twee vormen van gastouderopvang geïntroduceerd: thuisopvang en minicrèches. De thuisopvang zal weinig veranderen, behalve dat de opvangadressen in een register worden opgenomen. Minicrèches zullen echter, net als gastouderbureaus, object van toezicht en handhaving worden en eveneens geregistreerd worden.
Harmonisatie van Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk
Het kabinet heeft plannen om kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en voor- en vroegschoolse educatie onder één wet te brengen. Tot nu toe functioneerden kinderdagverblijven en peuterspeelzalen onder verschillende wettelijke en financiële kaders, terwijl het inhoudelijk om vergelijkbare voorzieningen gaat. Kinderdagverblijven functioneren als commerciële ondernemingen, gericht op werkende ouders, terwijl peuterspeelzalen deel uitmaken van het gemeentelijk beleid.
Harmonisering van deze voorzieningen kan leiden tot een minder versnipperd aanbod voor 0- tot 4-jarigen, waardoor opvang, ontwikkeling en opvoeding beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Dit houdt concreet in dat inspectierapporten van peuterspeelzalen onder het toezicht- en handhavingsregime van de kinderopvang kunnen gaan vallen, afhankelijk van de manier waarop gemeenten deze harmonisatie vormgeven.
Handhavingsbeleid en Gemeentelijke Verantwoordelijkheid
Gemeenten spelen een cruciale rol in de handhaving van de kwaliteitseisen in de kinderopvang. Het handhavingsbeleid is vastgelegd in gemeentelijke notities, zoals het Handhavingsbeleid Kwaliteit Kinderopvang van de gemeente Aa en Hunze. Dit beleid heeft als doel vast te leggen hoe de gemeente toezicht houdt op de kwaliteit van de kinderopvang en omgaat met overtredingen van de kwaliteitsregels, om te waarborgen dat er verantwoorde kinderopvang wordt geboden.
De onderlegger van deze notities is het Afwegingsmodel Handhaving Kinderopvang van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Dit model biedt gemeenten een handreiking voor het uitvoeren van handhavingsacties bij niet-naleving van de kwaliteitseisen van de Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang.
Gemeenten houden een register bij van gemelde kinderdagverblijven, gastouderbureaus en buitenschoolse opvang. Na een melding worden de gegevens onverwijld in het register opgenomen. De melding omvat onder meer de naam en adresgegevens van de houder en de opvanglocatie, het telefoonnummer, de rechtsvorm en inschrijfnummer bij de Kamer van Koophandel, het maximum aantal kindplaatsen per opvangsoort en het aanvangstijdstip van exploitatie. Wijzigingen in deze gegevens dienen eveneens onverwijld gemeld te worden.
Specifieke Aandachtspunten bij Gastouderopvang
Gastouderbureaus kunnen ook gastouderopvang aanbieden in de vorm van experimenten in het kader van innovatieve gastouderopvang. Dit houdt in dat de maximale groepsgrootte voor kinderopvang aan huis uitgebreid kan worden van 4 naar 6 niet-eigen-kinderen, en dat de opvang niet per se in de woning van de gastouder hoeft plaats te vinden, maar ook in de nabijheid daarvan.
Uitgestelde Plannen voor Bijna Gratis Kinderopvang
De overheid heeft de plannen voor “bijna gratis kinderopvang” uitgesteld tot 2027. Dit besluit is genomen vanwege het personeelstekort in de sector en de constatering dat het oorspronkelijke plan niet optimaal was. Hoewel dit teleurstellend is voor ouders en werkgevers, biedt het wel extra tijd om het stelsel te herzien en te verbeteren.
Provinciale Samenwerking en Gelijke Behandeling
Om een eenduidig toezichts- en handhavingsbeleid te waarborgen, vindt er regelmatig ambtelijk overleg en afstemming plaats tussen de gemeenten binnen de provincie Drenthe, onder leiding van de GGD-Drenthe. Dit zorgt voor een gelijke behandeling van nieuwe en bestaande houders van kinderopvang binnen de provinciegrenzen.
Conclusie
De kwaliteit van kinderopvang is van groot belang voor de ontwikkeling van kinderen en het bieden van zekerheid aan ouders. De Wet kinderopvang vormt de juridische basis voor de regulering van de sector, met specifieke eisen aan instellingen voor kinderopvang. Er zijn voortdurend ontwikkelingen en herzieningen in de wetgeving en het beleid, zoals de harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, de introductie van de GIR en de aanpassingen in de gastouderopvang. Gemeenten spelen een cruciale rol in de handhaving van de kwaliteitseisen en streven naar een eenduidig toezichts- en handhavingsbeleid. De uitgestelde plannen voor bijna gratis kinderopvang bieden de mogelijkheid om het stelsel verder te verbeteren en aan te passen aan de behoeften van de sector.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
