Salarissen in de Kinderopvang: Een Overzicht voor België en Nederland
september 5, 2025
De vroegschoolse educatie staat in Nederland voor uitdagingen, met name op het gebied van participatie en de verhouding tussen opvang en educatie. Dit artikel onderzoekt de huidige situatie en mogelijke verbeteringen, geïnspireerd door internationale voorbeelden zoals Reggio Emilia en de organisatie van kinderopvang in Duitsland, en analyseert de rol van organisaties zoals Babilou Family Nederland in deze ontwikkelingen.
De Huidige Situatie in Nederland
Het Nederlandse systeem van voorschoolse educatie richt zich momenteel voornamelijk op kinderen met een bewezen taalachterstand. Instituten zoals de Sociaal-Economische Raad (SER) adviseren al jaren om dit te veranderen en de opvang om te vormen tot een algemene educatieve voorziening. Deze omslag wordt gezien als noodzakelijk vanwege de economische en emancipatoire voordelen, en om het bestaande ‘deeltijd-equilibrium’ te doorbreken. Nederland kent een relatief laag aantal uren kinderopvang per week in vergelijking met andere Europese landen, terwijl tegelijkertijd een groot percentage vrouwen in deeltijd werkt.
De sector zelf verzet zich echter tegen meer publieke bemoeienis met educatieve doelen, uit angst om ‘schooltje te moeten spelen’. Het debat in de Tweede Kamer concentreert zich voornamelijk op diversiteit, keuzevrijheid van ouders en marktconcurrentie als instrumenten voor innovatie en kwaliteit.
Het Model van Reggio Emilia
De stad Reggio Emilia in Italië biedt een inspirerend voorbeeld van een succesvol systeem van vroegschoolse educatie. Sinds de jaren zeventig heeft het lokale bestuur een beleidsvisie ontwikkeld die de belangen van het kind en het stimuleren van zelfstandig leren centraal stelt. Kinderen leren niet alleen van docenten of begeleiders, maar ook van elkaar en van de fysieke omgeving en de beschikbare materialen. Er is veel aandacht voor cognitieve educatie, maar ook voor cultuur, natuur, sport en burgerschap.
De deelname aan de kinderopvang in Reggio Emilia is gratis voor lagere inkomens, terwijl rijkere ouders een beperkte bijdrage betalen. Het grootste deel van de kosten wordt gedragen door de gemeente. De begeleider-kind-ratio is gunstig, met 1 op 8 voor de jongste kinderen en 1 à 2 op 26 voor kinderen van drie tot zes jaar. Dit draagt bij aan het feit dat er geen grote personeelstekorten zijn in de kinderopvang.
Organisatie en Bestuur in Reggio Emilia
Een centraal bestuur van pedagogen coördineert het regionale overleg om de kwaliteit te borgen en de integratie met de basisscholen te bevorderen. Daarnaast is er een burgerraad waarin ouders kunnen meedenken over de leerstof. Ouders zijn in Reggio Emilia zeer betrokken en er worden ook activiteiten georganiseerd voor andere buurtbewoners, zoals ouderen.
Innovatie, kwaliteit en experimenteren zijn georganiseerd en geborgd in het netwerk, met de gemeente als centrale spil in plaats van een centrale regulering en controle door de nationale overheid. Evaluatie betreft iedereen en vindt permanent plaats, samen met de ouders en de kinderen zelf, om de prestaties voortdurend te verbeteren. Alle medewerkers in de kinderopvang hebben goede arbeidsvoorwaarden en een vast contract.
De Duitse Ervaring
Naast Reggio Emilia biedt de Duitse ervaring ook waardevolle lessen. Beide voorbeelden tonen aan dat investeren in een educatieve start voor alle kinderen loont. Ze benadrukken ook het belang van organisatie via lokale netwerken en het cultiveren van trots in publieke instellingen. Een centralistisch systeem met veel regels en controle is volgens deze voorbeelden onnodig en disfunctioneel.
De Rol van Babilou Family Nederland
Babilou Family Nederland is een van de grootste kinderopvangorganisaties in Nederland, met vier verschillende labels: BijdeHandjes (christelijke kinderopvang), Zein (internationaal georiënteerd), BLOS (hoogwaardige reguliere kinderopvang) en Zonnekinderen (samenwerking met scholen in Integrale Kindcentra). De organisatie biedt op ruim 300 locaties door het hele land kinderopvang aan kinderen van 0 tot 13 jaar, met meer dan 2.500 medewerkers.
Babilou Family Nederland richt zich op groei door het openen van nieuwe locaties, samenwerkingen met scholen en fusies en overnames. Het leiderschapsteam benadrukt het belang van gelijke kansen voor alle kinderen en streeft ernaar dat elk kind na de kinderopvang een stukje wijzer is en gelijke kansen krijgt voor de toekomst.
Innovatie en Permanente Educatie
Een belangrijk aspect van de aanpak in Reggio Emilia is de permanente educatie van de begeleiders. Om de innovatie te stimuleren wordt er om de twee weken training verzorgd voor begeleiders. Dit is een cruciaal element om de kwaliteit van de opvang te waarborgen en de pedagogische filosofie in de praktijk te brengen.
Uitdagingen en Kansen voor Nederland
De Nederlandse situatie wordt gekenmerkt door een sterke focus op marktwerking en keuzevrijheid van ouders. Hoewel dit positieve aspecten heeft, kan het ook leiden tot fragmentatie en een gebrek aan coördinatie. De weerstand van de sector tegen meer publieke bemoeienis vormt een extra uitdaging.
Om de kwaliteit van de vroegschoolse educatie in Nederland te verbeteren, is het essentieel om te investeren in een educatieve start voor alle kinderen, te organiseren via lokale netwerken en te cultiveren van trots in publieke instellingen. Het voorbeeld van Reggio Emilia laat zien dat dit mogelijk is, mits er voldoende ruimte is voor lokale experimenten en innovatie.
De Behoefte aan een Nieuwe Benadering
Het huidige stelsel in Nederland is in belangrijke mate afhankelijk van de bestuurlijke inrichting. Een regionaal netwerk van kinderopvanginstellingen met een centraal atelier, waar pedagogen, onderzoekers, kunstenaars en koks samenwerken aan programma’s voor gezonde voeding, kan een effectieve manier zijn om de kwaliteit te verbeteren en de flexibiliteit te vergroten. Het centrale atelier kan voortdurend onderzoek doen naar de behoeften van kinderen en trainingen verzorgen voor begeleiders om de innovatie verder te stimuleren.
Conclusie
De analyse van internationale voorbeelden, zoals Reggio Emilia en Duitsland, en de rol van organisaties als Babilou Family Nederland, laat zien dat een investering in kwalitatief hoogstaande vroegschoolse educatie essentieel is voor de ontwikkeling van kinderen en de emancipatie van ouders. Een omslag van kinderopvang naar een algemene educatieve voorziening, georganiseerd via lokale netwerken en met voldoende ruimte voor innovatie en experimenteren, kan een belangrijke stap zijn in het doorbreken van de deeltijdcultuur en het creëren van gelijke kansen voor alle kinderen in Nederland. Het is van belang dat de sector, de overheid en de ouders samenwerken om dit doel te bereiken.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
