Kinderopvang De Hooiberg: Een Veilige en Ontwikkelingsgerichte Omgeving
september 5, 2025
De afgelopen jaren heeft de COVID-19 pandemie een significante impact gehad op de kinderopvang en het dagelijks leven van gezinnen. Een belangrijk onderdeel van de aanpak was het testen op het virus, zowel via de GGD als door middel van zelftesten. Dit artikel geeft een overzicht van de adviezen en trends rondom zelftesten bij kinderen, gebaseerd op beschikbare gegevens uit onderzoek en richtlijnen. De informatie richt zich specifiek op de periode vanaf mei 2021, toen zelftesten op de markt kwamen, en de ontwikkelingen in oktober 2021.
Testadvies en Uitvoering in Oktober 2021
In oktober 2021 nam het aantal COVID-19 besmettingen opnieuw toe. Het geldende advies was dat alle volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar zich moesten laten testen bij de GGD bij het ervaren van klachten, zelfs na volledige vaccinatie. Ook na nauw contact met een besmet persoon of na terugkomst uit het buitenland werd testen aangeraden. Voor kinderen jonger dan 12 jaar gold dit advies bij zware klachten zoals veel hoesten, koorts en/of benauwdheid, bij nauw contact (voor kinderen ouder dan 4 jaar) en na terugkomst uit het buitenland.
Naast de reguliere testmogelijkheden via de GGD, werden zelftesten aangemoedigd als voorzorgsmaatregel, maar afgeraden bij het ervaren van klachten. Zelftesten werden gratis aangeboden aan leerlingen in het middelbaar onderwijs, studenten en medewerkers in het onderwijs en de kinderopvang. Aan deze groepen werd geadviseerd om, indien niet gevaccineerd of niet recent besmet, twee keer per week uit voorzorg te testen.
Wie Laat Zich Testen en Waarom?
Uit onderzoek blijkt dat het testgedrag varieert afhankelijk van de vaccinatiestatus. Niet-gevaccineerde deelnemers lieten zich vaker testen voor toegang tot bepaalde locaties of evenementen, terwijl gevaccineerde deelnemers dit vaker deden vanwege klachten. Beide groepen maakten echter vaak gebruik van zelftesten in verband met klachten.
Een opvallende bevinding is dat het percentage deelnemers met klachten dat zich liet testen, daalde tussen mei 2021 en oktober 2021 met 33%. Tegelijkertijd nam het percentage deelnemers dat een zelftest deed met klachten toe met 27%. Het totale aantal mensen dat zich liet testen (via GGD of zelftest) bleef echter stabiel.
Redenen voor het (Niet) Kiezen voor een Test
Verschillende factoren spelen een rol bij de beslissing om zich wel of niet te laten testen. Gemak en effectiviteit van de testprocedure worden als belangrijk ervaren. Mensen zijn eerder geneigd zich te laten testen als zij het proces als eenvoudig en nuttig beschouwen. Ook het ervaren van meerdere milde klachten of zware klachten vergroot de kans op een test.
Voor kinderen gelden specifieke overwegingen. Bij kinderen met klachten waarvoor een testadvies gold, was 40% getest. Een veelgenoemde reden om (oudere) kinderen niet te laten testen, was dat er al een zelftest was afgenomen. In totaal deed 4 van de 10 kinderen met klachten alleen een zelftest.
De redenen om een kind niet te laten testen verschillen per leeftijdsgroep. Bij kinderen van 0 tot 3 jaar was de meest genoemde reden dat het kind al een zelftest had gedaan (9%). Bij kinderen van 4 tot 12 jaar was dit 35%, en bij tieners van 13 tot 17 jaar zelfs 70%.
Andere redenen om niet te laten testen waren milde klachten, de overtuiging dat de kans op besmetting klein was, en de angst voor een onprettige testprocedure.
Verschillen in Testgedrag per Persoonskenmerk
Het testgedrag verschilt ook per persoonskenmerk. Vrouwen lieten zich vaker testen dan mannen, en hoger opgeleiden vaker dan lager en middelbaar opgeleiden. Jongere deelnemers (25-54 jaar) lieten zich vaker testen dan ouderen (70-plussers). Mannen en ouderen gebruikten minder vaak een zelftest dan vrouwen en jongere deelnemers.
Er zijn te weinig gegevens beschikbaar om conclusies te trekken over de relatie tussen vaccinatiestatus, meningen over de testmaatregel en testgedrag bij mensen met klachten.
Communicatie en Praktische Tips
Effectieve communicatie over het testbeleid is cruciaal. Het is belangrijk om duidelijk te communiceren wat mensen wanneer moeten doen en waarom. Dit moet vanuit het perspectief van de ontvanger gebeuren, met uitleg over de situaties waarin een zelftest voldoende is en wanneer een bezoek aan een teststraat noodzakelijk is. Het is essentieel om te benadrukken dat testen nodig blijft, ongeacht de vaccinatiestatus en ook bij milde klachten.
Om het testgedrag te bevorderen, is het belangrijk om de voordelen van testen te benadrukken, zowel voor de samenleving als voor het individu. Daarnaast moet het testproces zo gemakkelijk mogelijk worden gemaakt, door gemakkelijk bereikbare teststraten, korte wachttijden voor uitslagen en gemakkelijke toegang tot voldoende zelftesten te garanderen.
Zelftesten in de Kinderopvang: Vrijwilligheid en Richtlijnen
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft een stappenplan opgesteld voor kinderopvangmedewerkers om zichzelf thuis te testen op COVID-19. Het is echter belangrijk te benadrukken dat het afnemen van een zelftest altijd vrijwillig is. Werkgevers mogen geen consequenties verbinden aan de beslissing van een medewerker om zich wel of niet te laten testen.
Beperkingen van de Onderzoeksgegevens
Het is belangrijk om te vermelden dat de deelnemers aan het onderzoek niet representatief zijn voor de Nederlandse bevolking. De uitkomsten zijn echter wel vergelijkbaar met trendonderzoek dat wordt afgenomen bij een representatief panel. De herhaalde metingen geven een duidelijk beeld van de veranderingen over tijd.
Conclusie
De aanpak van COVID-19 door middel van testen, inclusief zelftesten, heeft een belangrijke rol gespeeld in de periode vanaf mei 2021. Het testadvies en de uitvoering zijn in de loop der tijd aangepast op basis van de epidemiologische situatie. Het testgedrag varieert afhankelijk van factoren zoals vaccinatiestatus, leeftijd, geslacht en opleidingsniveau. Effectieve communicatie en een gemakkelijk toegankelijk testproces zijn essentieel om het testgedrag te bevorderen. Zelftesten werden aangemoedigd als aanvulling op de reguliere testmogelijkheden, maar het is belangrijk om te benadrukken dat het afnemen van een zelftest altijd vrijwillig is.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
