Gemeentelijke Ondersteuning bij Kinderopvangkosten: Een Overzicht

De kosten van kinderopvang vormen een aanzienlijke financiële last voor veel ouders in Nederland. Naast de mogelijkheid tot kinderopvangtoeslag vanuit de Belastingdienst, bieden gemeenten in sommige gevallen aanvullende ondersteuning. Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende vormen van gemeentelijke tegemoetkomingen en de voorwaarden waaronder deze beschikbaar zijn, gebaseerd op beschikbare regelgeving en informatie.

Algemene Toeslagen en Vergoedingen

Gemeentelijke ondersteuning bij kinderopvangkosten is niet landelijk uniform geregeld. Gemeenten hebben beleidsvrijheid bij het vaststellen van de hoogte en voorwaarden van de tegemoetkomingen. Een veel voorkomende vorm is de ‘KOA-kopje’ (tegemoetkoming kosten kinderopvang), een aanvullende vergoeding bovenop de kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst. Deze tegemoetkoming is bedoeld als (gedeeltelijke) compensatie van de eigen bijdrage die ouders moeten betalen.

Voorheen was de verstrekking van deze extra toelage een wettelijke verplichting voor gemeenten, maar na wetswijzigingen in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wkkp) is dit een kwestie van gemeentelijk beleid geworden.

Doelgroepen voor Gemeentelijke Tegemoetkomingen

Verschillende groepen ouders kunnen in aanmerking komen voor een gemeentelijke tegemoetkoming. De specifieke doelgroepen kunnen per gemeente verschillen, maar omvatten doorgaans:

• Ouders met een uitkering: Ouders die een Participatiewet-, Ioaw- of Ioaz-uitkering ontvangen en een re-integratietraject volgen of parttime werken, kunnen mogelijk in aanmerking komen.
• Studenten: Ouders die studeren met een WSF- of Wtos-uitkering kunnen eveneens een tegemoetkoming ontvangen.
• Minderjarige ouders: Minderjarige ouders die naar school gaan, behoren ook tot de potentiële doelgroep.
• Inburgeraars: Ouders die verplicht inburgeren, kunnen in sommige gemeenten een tegemoetkoming krijgen.
• Ouders die uitstromen uit een uitkering: Ouders die door arbeidsdeelname uitstromen uit een uitkering op grond van de Participatiewet, Ioaw of Ioaz, kunnen eveneens in aanmerking komen.

Hoogte van de Gemeentelijke Tegemoetkoming

De hoogte van de gemeentelijke tegemoetkoming varieert per gemeente. In de gemeente Zandvoort bedraagt de tegemoetkoming 6% van de uurprijs voor het eerste kind en 5% van de uurprijs voor eventuele volgende kinderen. De maximale uurprijs die wordt gehanteerd voor de berekening is gebaseerd op het Besluit kinderopvangtoeslag. De tegemoetkoming wordt berekend over het deel van de kosten waarvoor de Belastingdienst de kinderopvangtoeslag berekent.

Sociaal Medische Indicatie (SMI)

In sommige gevallen is een sociaal medische indicatie (SMI) vereist om in aanmerking te komen voor een gemeentelijke bijdrage. Dit geldt met name voor ouders met sociale, psychische of medische problemen waarbij kinderopvang noodzakelijk is, maar die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. De gemeente beoordeelt of er sprake is van een SMI en of de kinderopvang noodzakelijk is.

Voorwaarden voor Noodzakelijkheid van Kinderopvang

De noodzaak van kinderopvang wordt beoordeeld in relatie tot de situatie van de ouder. De kinderopvang moet noodzakelijk zijn voor de combinatie van de zorg voor het kind en de taak van de ouder, zoals deelname aan een voorziening gericht op arbeidsinschakeling, participatie, inburgering, studie of het verrichten van betaald werk. Bij de beoordeling wordt rekening gehouden met de verplichtingen van de eventuele partner van de ouder en de reistijden van beide ouders. Als er meer uren kinderopvang worden afgenomen dan noodzakelijk worden geacht, wordt bij de berekening van de tegemoetkoming slechts rekening gehouden met de kosten van het maximale aantal noodzakelijke uren.

Gratis Peuteropvang voor Lage Inkomens

Sommige gemeenten, zoals Tilburg, bieden gratis peuteropvang aan voor ouders met een laag inkomen (tot een bepaald inkomensgrens) die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. Vanaf 1 april 2024 is de peuteropvang in Tilburg gratis voor ouders met een inkomen tot 27.677,76 euro.

Combinatie met Kinderopvangtoeslag

Het is belangrijk te weten dat de gemeentelijke bijdrage en de kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst doorgaans niet gecombineerd kunnen worden. Ouders kunnen kiezen voor de meest voordelige optie.

Wijzigingen Doorgeven

Ouders zijn verplicht om wijzigingen in hun situatie door te geven aan de gemeente, bijvoorbeeld veranderingen in inkomen, arbeidsstatus of de behoefte aan kinderopvang. Dit kan vaak via een wijzigingsformulier.

Rol van de Gemeente na Wetswijzigingen

Door de wijzigingen in de Wkkp per 1 januari 2013 is de rol van de gemeente veranderd. Naast de mogelijkheid tot het verstrekken van een aanvullende tegemoetkoming (KOA-kopje) hebben gemeenten ook andere taken gekregen. De gemeenten hebben meer beleidsvrijheid gekregen bij het ondersteunen van ouders met kinderopvangkosten.

Conclusie

Gemeentelijke ondersteuning bij kinderopvangkosten kan een belangrijke bijdrage leveren aan de betaalbaarheid van kinderopvang voor ouders. De voorwaarden en hoogte van de tegemoetkomingen verschillen per gemeente. Het is daarom raadzaam voor ouders om zich te informeren bij hun gemeente over de mogelijkheden en voorwaarden. Daarnaast is het belangrijk om te controleren of men recht heeft op kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst, aangezien deze toeslag vaak niet gecombineerd kan worden met een gemeentelijke bijdrage. De beschikbaarheid van gratis peuteropvang voor lage inkomens in bepaalde gemeenten biedt een extra mogelijkheid voor ondersteuning.

Bronnen

1. Beleidsregel gemeentelijke tegemoetkoming in de kosten kinderopvang
2. Kinderopvangtoeslag
3. Gemeentelijke tegemoetkoming KOA-kopje
4. Gemeentelijke ondersteuning Tilburg