De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor de problemen rondom de kinderopvangtoeslag. Tussen 2004 en 2019 zijn tienduizenden ouders onterecht geconfronteerd met terugvorderingen en financiële problemen. De overheid erkent de geleden schade en biedt nu verschillende vormen van compensatie. Dit artikel geeft een overzicht van de mogelijkheden en de berekening van deze compensatie, gebaseerd op beschikbare informatie.
Achtergrond van de Problematiek
De problemen met de kinderopvangtoeslag ontstonden doordat de Belastingdienst ouders ten onrechte als fraudeur bestempelde. Dit leidde tot onterechte terugvorderingen, schulden, en in sommige gevallen zelfs tot het verlies van baan en huis. De commissie-Donner adviseerde in maart 2020 om gedupeerde ouders snel en ruimhartig te compenseren. In januari 2021 bood het kabinet Rutte-III excuses aan, nadat een parlementaire commissie had vastgesteld dat de grondbeginselen van de rechtsstaat waren geschonden. Uit onderzoek is gebleken dat ouders met een laag inkomen, alleenstaanden en mensen met een andere nationaliteit vaker als fraudeur werden gezien, wat duidt op institutioneel racisme binnen de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen.
Wie Komt in Aanmerking voor Compensatie?
Ouders die tussen 2004 en 2019 onterecht kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen, kunnen in aanmerking komen voor compensatie. Dit geldt ook voor ouders die daardoor in financiële problemen zijn gekomen. De Hersteloperatie Toeslagen is opgezet om deze ouders te helpen, niet alleen financieel, maar ook met het oplossen van schulden en het terugkrijgen van regie over hun leven.
De Berekening van de Compensatie
De compensatie wordt op verschillende manieren berekend, afhankelijk van de specifieke situatie van de ouder. De berekening omvat verschillende componenten:
Te Compenseren Kinderopvangtoeslag
De basis van de compensatie is de te compenseren kinderopvangtoeslag. Dit wordt berekend door het bedrag aan toeslag waar de ouder in het verleden recht op had (a) te vergelijken met het bedrag aan toeslag dat de ouder daadwerkelijk heeft ontvangen na de onterechte verlaging (b). Daarnaast wordt rekening gehouden met eventuele rente die de ouder moest betalen (c). De formule hiervoor is: a - b + c. Het is belangrijk op te merken dat de bedragen bij a en b niet altijd exact overeenkomen met de oorspronkelijke beschikkingen; de details hiervan zijn te vinden in het formulier integrale beoordeling.
Invorderingskosten en Rente
Ook de kosten die de Belastingdienst heeft gemaakt om het geld terug te vorderen (invorderingskosten) worden vergoed. Dit kunnen bijvoorbeeld kosten zijn voor een loonbeslag of aanmaningskosten. Ook de invorderingsrente die is betaald over de terugbetalingen wordt vergoed. Het totale bedrag aan kosten en rente wordt terugbetaald.
Onterechte Boetes
Als de ouder onterecht boetes heeft ontvangen voor de kinderopvangtoeslag, worden deze boetes ook vergoed, mits de ouder deze nog niet heeft betaald. Het bedrag van de onterechte boetes die nog niet zijn betaald, wordt afgetrokken van het totale bedrag dat de ouder moet ontvangen.
Aanvullende Vergoedingen
Naast de compensatie voor de onterecht teruggevorderde toeslag en de boetes, zijn er aanvullende vergoedingen:
- Rente over de te compenseren kinderopvangtoeslag: Er wordt rente vergoed over de toeslag die de ouder niet heeft ontvangen, berekend vanaf 1 juli van het jaar na het toeslagjaar.
- Vergoeding voor materiële schade: Dit is 25% van de te compenseren kinderopvangtoeslag en is bedoeld als vergoeding voor directe financiële schade, bijvoorbeeld kosten voor oppas nadat de toeslag werd gestopt.
- Vergoeding voor immateriële schade: Dit is een vaste vergoeding van € 500 per half jaar, maar mag nooit hoger zijn dan het bedrag van de te compenseren kinderopvangtoeslag. De berekening begint vanaf de datum van de eerste onterechte verlaging van de toeslag.
Vaste Verhoging
Tot slot wordt er een vaste verhoging van 1% toegepast over het subtotaal van de compensatie.
Het Subtotaal en de Totale Compensatie
Het subtotaal wordt berekend door de bedragen voor de te compenseren kinderopvangtoeslag, de onterechte boetes en de aanvullende vergoedingen op te tellen en vervolgens de bedragen die de ouder al heeft ontvangen of niet heeft betaald af te trekken. De totale compensatie is het subtotaal plus de vaste verhoging van 1%.
Beperking van de Immateriële Schadevergoeding
De vergoeding voor immateriële schade is gemaximeerd op het bedrag dat onterecht aan kinderopvangtoeslag moest worden terugbetaald. Dit betekent dat als de berekende immateriële schade hoger is dan het bedrag van de terugbetaling, de ouder slechts het bedrag van de terugbetaling als vergoeding ontvangt.
Mogelijkheid tot Verdere Schadevergoeding
Als de ouder van mening is dat de schade groter is dan de ontvangen compensatie, kan de Commissie Werkelijke Schade worden ingeschakeld. Deze commissie onderzoekt of de ouder recht heeft op een hogere vergoeding.
Kinderopvangtoeslag in Nederland: Algemene Informatie
In Nederland is kinderopvangtoeslag bedoeld voor ouders die beiden werken of een opleiding volgen. De toeslag is een percentage van de maximum uurprijs, en er geldt een maximum aantal uren per maand (230 uur). De hoogte van de toeslag is afhankelijk van het inkomen, het aantal kinderen en de soort opvang. De overheid stelt de toeslagen jaarlijks opnieuw vast. Ouders betalen altijd een eigen bijdrage, die het verschil is tussen de totale kosten van de opvang en de ontvangen toeslag.
Gemeentelijke Financiering van Kinderopvang
In sommige gevallen kan de gemeente (een deel van) de kosten van de kinderopvang financieren, bijvoorbeeld in het geval van voorschoolse educatie (VE) voor peuters met een risico op een (taal)achterstand, of via een gesubsidieerd peuteraanbod voor peuters die niet in aanmerking komen voor reguliere kinderopvangtoeslag.
Conclusie
De compensatie voor de problemen rondom de kinderopvangtoeslag is complex en afhankelijk van de individuele situatie van de ouder. De overheid biedt verschillende vormen van compensatie, waaronder vergoedingen voor onterecht teruggevorderde toeslag, boetes, invorderingskosten, rente, materiële schade en immateriële schade. Het is belangrijk voor gedupeerde ouders om zich goed te laten informeren over hun rechten en de mogelijkheden voor compensatie. De Hersteloperatie Toeslagen is opgezet om ouders te helpen bij dit proces en om hen te ondersteunen bij het terugkrijgen van regie over hun leven.
