Emotionele Veiligheid en Ontwikkeling in Gastouderopvang

De gastouderopvang speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge kinderen. Het bieden van een veilige en vertrouwde omgeving is essentieel voor hun emotionele, sociale en persoonlijke groei. Dit artikel beschrijft de verschillende aspecten van gastouderopvang, met de nadruk op het creëren van emotionele veiligheid, het stimuleren van competenties en het overdragen van normen en waarden, gebaseerd op de richtlijnen van Gastouderbureau Happy.

Emotionele Veiligheid Bieden

Een gevoel van veiligheid en geborgenheid is de basis voor de ontwikkeling van een kind. Gastouders dragen hieraan bij door zowel de fysieke als emotionele omgeving te optimaliseren. De inrichting van de opvangruimte is hierbij bepalend. Zowel de binnen- als buitenruimte moeten veilig zijn, conform een risico-inventarisatie. Naast fysieke veiligheid is een prettige omgeving belangrijk, die bijdraagt aan het emotionele welzijn van het kind.

Een vaste en sensitieve gastouder is essentieel voor het creëren van emotionele veiligheid. Sensitiviteit betekent dat de gastouder signalen van het kind opmerkt, begrijpt wat deze signalen betekenen en op een warme en ondersteunende manier reageert, afgestemd op het kind en de situatie. De consistentie van dezelfde opvanger draagt bij aan het opbouwen van een goede band en het gevoel van vertrouwen.

Het geven van een kind ‘iets eigens’ op de groep kan ook bijdragen aan emotionele veiligheid. Dit kan een eigen mandje met spulletjes zijn, een familiemuur met foto’s van het gezin, of een fotolijstje met een eigen foto van het kind. Dergelijke persoonlijke elementen versterken het gevoel van verbondenheid en eigenwaarde. Het meenemen van een vertrouwde knuffel kan eveneens wonderen doen, als troostend voorwerp in een onzekere situatie.

Ontwikkelen van Persoonlijke Competenties

Gastouderopvang biedt mogelijkheden om de persoonlijke competenties van kinderen te ontwikkelen. Dit omvat het stimuleren van zelfvertrouwen en het bevorderen van zelfstandigheid. Kinderen zijn verschillend en hebben elk een eigen benadering nodig, afhankelijk van hun aanleg, temperament, thuismilieu en ontwikkelingsfase. Gastouders spelen hierop in door elk kind het gevoel te geven welkom te zijn.

Het is belangrijk dat gastouders rekening houden met de verschillen in thuissituaties. Het thuismilieu kan afwijken van dat van het gastoudergezin, en het is essentieel om dit te respecteren en zowel het kind als de omgeving in hun waarde te laten. Opmerkingen over verschillen in opvoeding dienen in het bijzijn van het kind vermeden te worden, om negatieve effecten op de ontwikkeling te voorkomen.

Ontwikkelen van Sociale Competenties

Binnen de gastouderopvang krijgen kinderen de mogelijkheid om vriendschappen te sluiten en te ervaren hoe het is om de oudste of jongste in de groep te zijn. Het is echter belangrijk dat de groep waarmee een activiteit wordt gedaan niet te groot is, omdat jonge kinderen zich nog niet goed kunnen verplaatsen in anderen. Als samenspelen nog niet goed gaat, moet een kind niet gedwongen worden, maar krijgt het de tijd om zich te ontwikkelen.

Gastouders stimuleren sociale competenties door middel van activiteiten die samenwerking vereisen, zoals samen een broodje eten of een knutselactiviteit doen. Tijdens deze activiteiten worden vaardigheden als samenwerken, op je beurt wachten, naar elkaar luisteren, elkaar vertrouwen en je inleven in de ander gestimuleerd. Ook het spelmateriaal kan ingezet worden om sociale interactie te bevorderen.

Normen en Waarden Overdragen

Gastouders dragen normen en waarden over door de fysieke omgeving te gebruiken als middel. Samen zorgen voor de ruimte, opruimen en schoonmaken, leren kinderen spelenderwijs verantwoordelijkheid te nemen voor hun omgeving. Gastouders kunnen kinderen bijvoorbeeld leren om spullen op de juiste plaats op te ruimen en samen de tafel af te ruimen.

Praktische Aspecten van Gastouderopvang

Het gastouderbureau heeft haar visie op gastouderopvang vastgelegd in een pedagogisch beleidsplan, conform de Wet Kinderopvang en in samenspraak met oudercommissies. Dit beleid beschrijft hoe de visie in de praktijk wordt gerealiseerd, met aandacht voor kerncompetenties zoals emotionele veiligheid, persoonlijke competentie, sociale competentie en het leren van normen en waarden.

Een gastouder mag maximaal zes kinderen tegelijk opvangen in de leeftijd van 0 tot 13 jaar, inclusief de eigen kinderen tot 10 jaar. Als het aantal op te vangen kinderen voornamelijk uit kinderen van 0 tot 4 jaar bestaat, geldt een maximum van vijf kinderen. Er mogen maximaal vier kinderen van 0 tot 2 jaar aanwezig zijn, waarvan maximaal twee kinderen van 0 jaar. Wanneer een vriendje van een eigen kind komt spelen dat jonger is dan 10 jaar, telt dit kind ook mee in de telling.

Indien een gastouder ziek is of met vakantie is, dienen de ouders zelf vervanging te regelen. Als ouders geen alternatieven hebben, kan het gastouderbureau mogelijk helpen, maar dit dient ruim van tevoren aangegeven te worden. Het afstemmen van de zomervakantie kan het beste drie maanden van tevoren gebeuren.

Peuteropvang in Den Haag (Ypenburg)

In Den Haag (Ypenburg) is peuteropvang beschikbaar die gericht is op het stimuleren van alle ontwikkelingsgebieden van het kind. Er wordt een breed aanbod aan materiaal aangeboden binnen een bewust educatief ingerichte ruimte. Voor kinderen met een verwijzing van het Centrum Jeugd & Gezin (CJG) is de peuteropvang vanaf 1 januari 2024 gratis voor 16 uur per week (4 dagdelen). Dit betreft een voorschoolse indicatie of VVE-indicatie. Andere kinderen (2,5 tot 4 jaar) zijn welkom voor 8 uur per week (2 dagdelen) tegen een inkomensafhankelijke vergoeding. Ouders moeten in dat geval zelf kinderopvangtoeslag aanvragen of gebruikmaken van een inkomensafhankelijke ouderbijdrage.

Conclusie

Gastouderopvang biedt een waardevolle omgeving voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Het creëren van emotionele veiligheid, het stimuleren van persoonlijke en sociale competenties, en het overdragen van normen en waarden zijn essentiële aspecten van kwalitatief hoogwaardige gastouderopvang. Door aandacht te besteden aan de individuele behoeften van elk kind en een veilige en stimulerende omgeving te bieden, kunnen gastouders een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van jonge kinderen. De beschikbaarheid van peuteropvang met een verwijzing van het CJG in Den Haag (Ypenburg) biedt extra mogelijkheden voor kinderen om zich optimaal te ontwikkelen.

Bronnen

1. Gastouderbureau Happy
2. UP Kinderopvang