Gezond Voedingsbeleid in de Kinderopvang: Een Basis voor een Gezonde Leefstijl
september 5, 2025
De kinderopvangsector staat voor aanzienlijke uitdagingen en veranderingen. Deze analyse, gebaseerd op recente gegevens, belicht de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, de werkbeleving van medewerkers, en de toenemende druk op de sector. De informatie is afkomstig uit diverse rapportages en analyses van de afgelopen jaren, met een focus op 2024.
Ontwikkeling van het Personeelsbestand
De gemiddelde leeftijd van medewerkers in de kinderopvang is tussen 2010 en 2017 gestegen van 34,0 naar 37,5 jaar. Na 2017 is een daling te zien tot 36,4 jaar in 2024. Het sectorgemiddelde ligt in 2024 op 42,0 jaar. Deze fluctuatie in de gemiddelde leeftijd kan wijzen op veranderingen in de instroom en uitstroom van personeel.
In het eerste kwartaal van 2024 kwamen 18.400 medewerkers bij de sector kinderopvang, terwijl 16.000 mensen de sector verlieten. Dit resulteerde in een netto groei van 2.400 medewerkers. Deze cijfers suggereren dat er nog steeds een positieve, zij het beperkte, groei is in het aantal medewerkers.
Toename van Zelfstandigen
Het aantal zelfstandigen (zzp’ers) in de kinderopvang is in de periode 2013-2023 gegroeid van 11.000 naar 16.000. In 2023 vormen zzp’ers 20% van het totale aantal medewerkers in de branche. Dit percentage is aanzienlijk hoger dan in de gehele sector zorg en welzijn (9%) en het landelijk gemiddelde (13%).
De belangrijkste redenen waarom medewerkers in de kinderopvang voor het zzp-schap kiezen, zijn het beter combineren van werk en privé (43%), de mogelijkheid om zelf te bepalen hoeveel en wanneer ze werken (35%), en het feit dat hun beroep vaak als zelfstandige wordt uitgevoerd (33%).
Verwachtingen voor de Toekomst: Tekorten en Stagnerend Aanbod
De verwachting is dat het aantal medewerkers in de kinderopvang minder hard zal groeien in de komende 10 jaar, als gevolg van een stagnerend aanbod van personeel. Het personeelstekort in de branche wordt naar verwachting aanzienlijk groter in de komende jaren, met een sterke toename na 2026.
Sinds eind 2020 is er een opwaartse trend in het aantal ontstane en openstaande vacatures. Vanaf het tweede kwartaal van 2022 overstijgt het aantal openstaande vacatures het aantal ontstane vacatures, wat erop wijst dat het steeds moeilijker wordt om personeel te vinden. De laatste twee gemeten kwartalen is er een lichte afname in het verschil tussen ontstane en openstaande vacatures, maar de situatie blijft zorgwekkend.
Werkbeleving: Werkdruk, Agressie en Vitaliteit
De werkdruk in de kinderopvang wordt door een aanzienlijk deel van de medewerkers als te hoog ervaren. Medio 2024 ligt dit percentage boven het gemiddelde van de sector.
Het aandeel medewerkers dat te maken heeft met externe agressie ligt lager dan het gemiddelde in de sector (35% in 2023 versus 60% in de sector). Het aandeel medewerkers dat interne agressie ervaart, is afgenomen van 32% in 2020 naar 28% in 2023, en ligt onder het sectorgemiddelde (32% in 2023).
De vitaliteit van medewerkers in de kinderopvang is de afgelopen jaren afgenomen. Het percentage medewerkers dat zich opgebrand voelt, is gestegen van 15% (Q2, 2019) naar 25% (Q4, 2021), en is licht gedaald naar 22% (Q4, 2023). In 2021 en 2022 gaf een kleiner aandeel van de medewerkers aan ‘bruisend van energie’ te zijn (61% en 60% respectievelijk), vergeleken met 70% in 2020. In 2023 is het aandeel medewerkers dat ‘bruist’ weer opgelopen tot 65%.
Specifieke Aandacht voor Vrouwen in de Sector
De kinderopvangsector wordt overwegend bevolkt door vrouwen (94% van de werknemers). Dit maakt het belangrijk om aandacht te besteden aan de specifieke behoeften en uitdagingen van vrouwelijke medewerkers, gezien de biologische en psychische verschillen tussen mannen en vrouwen, en de invloed van hormonale veranderingen (zoals zwangerschap en de overgang) op ziekte en gezondheid.
Geografische Spreiding van Kinderopvanglocaties
De gegevens van het Landelijk Register Kinderopvang van 1 september 2025 laten zien dat er een aanzienlijke spreiding van kinderopvanglocaties is over verschillende gemeenten. Zo zijn er 67 locaties in Aa en Hunze, 35 in Aalsmeer, 92 in Aalten, en 118 in Achtkarspelen. Deze geografische spreiding kan variëren afhankelijk van de bevolkingsdichtheid en de vraag naar kinderopvang in de verschillende regio's.
Implicaties en Conclusies
De analyse van de arbeidsmarkt in de kinderopvang laat een complex beeld zien. Hoewel er een netto groei van het personeelsbestand is, wordt de sector geconfronteerd met een toenemend tekort aan personeel, een stagnerend aanbod, en een afname van de vitaliteit van medewerkers. De toename van het aantal zzp’ers kan een flexibele oplossing bieden, maar vereist ook aandacht voor de arbeidsvoorwaarden en de kwaliteit van de opvang.
De hoge werkdruk en de ervaring van agressie (zowel extern als intern) dragen bij aan de uitdagingen op de arbeidsmarkt. Het is essentieel om de werkbeleving van medewerkers te verbeteren en te investeren in duurzame inzetbaarheid. Aangezien de sector overwegend uit vrouwen bestaat, is het belangrijk om specifiek aandacht te besteden aan de behoeften en uitdagingen van vrouwelijke medewerkers.
De verwachting is dat de vraag naar kinderopvang de komende jaren zal blijven stijgen. Om te kunnen voldoen aan deze vraag, is het noodzakelijk om de arbeidsmarkt in de kinderopvang te versterken en te zorgen voor een gezonde en aantrekkelijke werkomgeving.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
