Hygiënemaatregelen rondom nagels en sieraden in de kinderopvang

De hygiëne binnen kinderopvanglocaties is van groot belang om de verspreiding van ziekteverwekkers te minimaliseren en de gezondheid van zowel kinderen als medewerkers te beschermen. Recentelijk zijn de regels omtrent nagels en sieraden aangescherpt, wat tot discussie leidt onder het personeel. Dit artikel geeft een overzicht van de actuele richtlijnen, de achtergrond daarvan, en de implicaties voor de dagelijkse praktijk in de kinderopvang. De informatie is gebaseerd op aanbevelingen van het RIVM en de GGD.

Achtergrond van de Aangescherpte Richtlijnen

Het RIVM heeft in de zomer de hygiëneregels voor de kinderopvang aangescherpt, met specifieke aandacht voor nagels en sieraden. Deze aanpassingen zijn gebaseerd op onderzoek dat aantoont dat onder nagels, met name kunstnagels, een verhoogde concentratie bacteriën en schimmels kan worden aangetroffen. Dit verhoogt de kans op overdracht van ziekteverwekkers. Medewerkers van kinderopvangorganisatie Korein in Eindhoven uiten hun ongenoegen over deze nieuwe regels en zijn een petitie gestart om de regels te herzien.

Richtlijnen voor Nagels

De meest recente richtlijnen adviseren om nagelbedekking, zoals (gel-)nagellak, gelnagels, BIAB en andere kunstnagels, zoveel mogelijk te vermijden in de kinderopvang. Het doel is om de kans op overdracht van ziekteverwekkers te verkleinen. Specifiek worden de volgende normen gehanteerd:

• Nagels dienen kort en schoon te worden gehouden.
• Nagels moeten onbeschadigd en glad zijn, zonder steentjes, pailletten of andere versieringen.

Deze richtlijnen zijn gebaseerd op het feit dat de ruimte onder de nagels een ideale broedplaats kan vormen voor bacteriën en schimmels.

Richtlijnen voor Sieraden

Ook het dragen van sieraden kan een risico vormen voor de hygiëne. Horloges, armbanden, ringen en andere sieraden kunnen ziekteverwekkers vasthouden. Dit is vooral van belang tijdens risicohandelingen, waarbij er een grote kans is op contact met lichaamsvloeistoffen zoals ontlasting, urine en bloed.

De volgende norm geldt:

• Bij risicohandelingen (zoals het bereiden van voedsel, het verschonen van luiers, het helpen van een kind bij het toiletbezoek, en het verzorgen van een bloedende wond) mogen geen sieraden aan de handen en polsen worden gedragen.

De kinderopvang dient zelf te bepalen welke handelingen als risicohandelingen worden beschouwd, eventueel in overleg met de GGD.

Handschoenen in de Kinderopvang

Het dragen van handschoenen wordt over het algemeen niet aangeraden in de kinderopvang. Handschoenen zijn alleen nodig in specifieke situaties met een verhoogde kans op besmetting, of op advies van de GGD bij een uitbraak van een infectieziekte. Voorbeelden van situaties waarin handschoenen wel nodig kunnen zijn, zijn:

• Het schoonmaken van voorwerpen of oppervlakken waar bloed of braaksel op zit.
• Het behandelen van een bloedende wond bij een ander.

Indien handschoenen worden gebruikt, moeten deze geschikt zijn voor bescherming tegen micro-organismen en moet het gebruiksvoorschrift op de verpakking worden gevolgd. Handschoenen dienen direct na gebruik te worden verwijderd en weggegooid, waarna de handen grondig moeten worden gewassen.

Handhygiëne en de Rol van Kinderen

Naast de hygiëne van het personeel is het ook belangrijk om kinderen te leren over handhygiëne. Kinderen moeten worden aangemoedigd om hun handen te wassen na toiletbezoek, voor het eten, en na contact met potentieel besmettelijke materialen. Er is een schema beschikbaar voor instructies over handen wassen, dat gedownload kan worden als pdf.

Hygiëne bij Specifieke Taken

De hygiënemaatregelen variëren afhankelijk van de specifieke taak. Zo gelden er specifieke normen voor:

• Verschoonplaats: De verschoonplaats moet zich in de buurt van een kraan met zeep en papieren doekjes bevinden, maar gescheiden van de plek waar voedsel wordt bereid. Het verschoonkussen moet van glad en afwasbaar materiaal zijn en regelmatig worden schoongemaakt. Desinfecteren is normaal gesproken niet nodig.
• Hulp bij toiletbezoek: Na het helpen van een kind bij het toiletbezoek moeten de handen van zowel de medewerker als het kind worden gewassen met water en zeep.
• Zuigelingenvoeding: Bij het omgaan met zuigelingenvoeding, flessen en spenen is het belangrijk om de handen te wassen. Flessen en spenen moeten goed worden schoongemaakt en indien mogelijk in de vaatwasser, magnetron of door uitkoken worden gesteriliseerd. Kindgebonden flessen en spenen zijn aan te raden.
• Omgang met huisdieren: Indien er huisdieren in de kinderopvang aanwezig zijn, is het belangrijk om de handen te wassen na contact met de dieren of hun uitwerpselen.

Omgaan met Ziekteverwekkers en Infectieziekten

Bij medewerkers met maag-darmklachten wordt geadviseerd om contact op te nemen met de GGD, die advies kan geven over hoe hiermee om te gaan op de werkvloer. Bij een beet of krab van een vleermuis moet direct contact worden opgenomen met de huisarts of GGD, ook als dit in Nederland is gebeurd. De beetwond of aanraakplek moet gedurende ten minste 15 minuten worden schoongemaakt met stromend lauw water en zeep, waarna deze moet worden gedesinfecteerd met een geregistreerd ontsmettingsmiddel.

Zoönosen en Huisdieren

Dieren kunnen infectieziekten overdragen op mensen (zoönosen). Als medewerkers en kinderen in contact kunnen komen met (huis)dieren, is het belangrijk om maatregelen te nemen om het risico op overdracht van infectieziekten te verkleinen. Informatie over zoönosen is beschikbaar op de RIVM-pagina "Ziek door dier".

Conclusie

De aangescherpte hygiënemaatregelen rondom nagels en sieraden in de kinderopvang zijn bedoeld om de verspreiding van ziekteverwekkers te minimaliseren en de gezondheid van kinderen en medewerkers te beschermen. Het is belangrijk dat alle medewerkers zich bewust zijn van deze richtlijnen en deze consequent toepassen. Daarnaast is het essentieel om kinderen te leren over handhygiëne en hen aan te moedigen om hun handen regelmatig te wassen. De richtlijnen van het RIVM en de GGD vormen de basis voor een veilige en hygiënische omgeving in de kinderopvang.

Bronnen

1. Hart van Nederland
2. RIVM
3. Kinderopvang Totaal