Verbetermaatregelen Gastouderopvang: Een Overzicht van de Discussie en Vragen

De gastouderopvang speelt een cruciale rol in de mogelijkheid voor ouders om deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Dit geldt met name in landelijke gebieden waar de beschikbaarheid van andere vormen van kinderopvang beperkter kan zijn. Recent wetsvoorstel beoogt de kwaliteit van de gastouderopvang te verbeteren, maar heeft geleid tot vragen en discussie binnen de Tweede Kamer. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste punten die naar voren zijn gekomen in de behandeling van dit wetsvoorstel, gebaseerd op de ingediende vragen en opmerkingen van verschillende fracties.

Achtergrond van het Wetsvoorstel

De aanleiding voor het wetsvoorstel ligt deels in de bevindingen van de Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang uit 2019. Deze monitor toonde aan dat er aanzienlijke verschillen waren in de pedagogische kwaliteit van gastouderopvang, met zowel positieve uitschieters als zorgwekkende tekortkomingen. Hoewel latere kwaliteitsmonitors aantoonden dat de kwaliteit in de gastouderopvang gemiddeld genomen vergelijkbaar is met die van dagopvang en buitenschoolse opvang, bleef de variatie groter. Dit betekent dat de kwaliteit van gastouderopvang meer kan verschillen tussen individuele gastouders dan bij andere vormen van kinderopvang.

Professionalisering van Gastouderopvang

Het wetsvoorstel richt zich op de professionalisering van de gastouderopvang. Dit omvat onder andere nadere regels met betrekking tot de inzet en opleidingseisen van pedagogisch beleidsmedewerkers die gastouders coachen. De precieze invulling van deze regels is onderwerp van discussie, waarbij fracties vragen hebben gesteld over de omvang en de concrete inhoud ervan. De regering heeft toezeggingen gedaan om hierover nadere duiding te geven.

Kosten en Betaalbaarheid

Een belangrijk punt van zorg is de impact van de strengere kwaliteitseisen op de kosten voor gastouders. Gastouders verwachten extra kosten te maken door de benodigde tijd voor begeleiding, bijscholing en het opstellen van een pedagogisch werkplan. De regering heeft structureel € 16,3 miljoen gereserveerd voor de compensatie van deze extra kosten, wat resulteert in een verhoging van de maximumuurprijs met 21 cent, bovenop de reguliere indexatie.

Brancheorganisatie BK acht deze verhoging echter ontoereikend. Uit eigen onderzoek zou een verhoging van € 1,10 per uur nodig zijn om de kosten volledig te dekken. Er is bezorgdheid geuit over de betaalbaarheid van de gastouderopvang voor ouders, mocht de verhoging van 21 cent niet voldoende zijn.

Personeelstekorten en Regeldruk

De sector kampt al met aanzienlijke personeelstekorten. Het aantal gastouders is de afgelopen acht jaar gehalveerd, van 34.504 naar 16.805. Fracties vrezen dat de aanscherping van de kwaliteitseisen deze personeelstekorten verder zal verergeren, doordat niet alle gastouders aan de nieuwe eisen zullen kunnen voldoen. Er is bezorgdheid geuit over de regeldruk die de nieuwe eisen met zich meebrengen, en er is gevraagd om een inschatting van de tijd die nodig is voor de administratieve afhandeling.

Verhouding tot Andere Kinderopvangvormen

Er is discussie over de positie van gastouders ten opzichte van kinderopvangcentra. Vragen zijn gesteld over de wenselijkheid van een vergelijkbaar niveau van professionaliteit voor beide vormen van kinderopvang. Sommige fracties benadrukken dat niet alle gastouders aan de aanvullende opleidingseisen zullen kunnen voldoen, terwijl zij wel degelijk kwalitatief goede opvang kunnen bieden.

Inzet van Personeel Zonder Diploma

De Staatssecretaris heeft aangekondigd dat er € 6 miljoen beschikbaar wordt gesteld voor de inzet van personeel zonder de juiste diploma’s, zoals zij-instromers, Oekraïense ontheemden en mensen met een uitkering. Dit zou de personeelstekorten in de kinderopvang kunnen helpen oplossen. Er is echter vraag geuit over de verhouding tussen deze maatregel en de wens om juist de kwaliteitseisen te verscherpen.

Proportionaliteit van de Maatregelen

Vragen zijn gesteld over de proportionaliteit van de voorgestelde maatregelen. Er is bezorgdheid geuit dat de eisen te zwaar zijn, zeker gezien de huidige personeelstekorten. Sommige fracties wijzen erop dat de kwaliteit in de gastouderopvang gemiddeld genomen vergelijkbaar is met die van andere vormen van kinderopvang, en dat de variatie in kwaliteit al wordt aangepakt.

Beantwoording van Vragen

De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid ziet uit naar de beantwoording van de gestelde vragen door de regering. De commissie heeft aangegeven de antwoorden graag binnen vier weken te ontvangen.

Conclusie

Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet kinderopvang in verband met verbetermaatregelen van de gastouderopvang is onderwerp van discussie in de Tweede Kamer. Hoewel er brede steun is voor het idee om de kwaliteit van de gastouderopvang te verbeteren, zijn er zorgen over de kosten, de betaalbaarheid, de regeldruk en de impact op de personeelstekorten. De regering heeft toezeggingen gedaan om nadere duiding te geven over de invulling van de nieuwe regels en om de vragen van de fracties te beantwoorden. De uitkomst van deze discussie zal bepalend zijn voor de verdere ontwikkeling van de gastouderopvang in Nederland.

Bronnen

1. Wetsvoorstel Verbetermaatregelen gastouderopvang