Gezondheid en Veiligheid in de Kinderopvang: Een Overzicht van Richtlijnen en Wetgeving
september 5, 2025
De kinderopvangsector in Nederland is onderhevig aan specifieke wet- en regelgeving, gericht op het waarborgen van de kwaliteit en veiligheid van de opvang. Deze regelgeving omvat aspecten zoals de kwalificatie-eisen van personeel, de inrichting van de opvanglocatie, en de procedures bij incidenten. Dit artikel geeft een overzicht van de huidige wettelijke richtlijnen, gebaseerd op beschikbare documenten.
Taalgebruik in Meertalige Kinderopvang
Recentelijk is het begrip ‘meertalige kinderopvang’ geïntroduceerd in de Wet kinderopvang. Dit omvat zowel meertalige buitenschoolse opvang als meertalige dagopvang. Een kindercentrum kan meertalige kinderopvang aanbieden waarbij, naast het Nederlands (en eventueel Fries of een streektaal), voor maximaal 50 procent van de openingstijd per stamgroep per dag de Duitse, Engelse of Franse taal als voertaal gebruikt mag worden.
Er zijn aanvullende voorwaarden voor de vormgeving van meertalige kinderopvang vastgelegd in het pedagogisch beleidsplan. Ook zijn er voorwaarden gesteld aan tijdelijke afwijkingen van het maximumpercentage van de openingstijd waarin een andere taal dan Nederlands wordt gesproken. Zo kan het percentage overschreden worden in geval van ziekte, vakantie of verlof van een Nederlandssprekende beroepskracht, mits hierover een beschrijving in het pedagogisch beleidsplan aanwezig is. Het is van belang dat de houder van het kindercentrum het personeelsbestand zodanig inricht dat het maximumpercentage in de basis niet overschreden wordt, rekening houdend met mogelijke afwezigheid van personeel. De berekening van het maximumpercentage vindt per stamgroep of basisgroep plaats.
Een methode die hierbij gebruikt kan worden is de ‘one teacher one language’ (OTOL) methode, waarbij één beroepskracht consequent Nederlands spreekt en de andere beroepskracht uitsluitend Duits, Engels of Frans. Dit zorgt ervoor dat kinderen gedurende de dag aan beide talen worden blootgesteld.
Opleidingseisen en Taaleisen voor Beroepskrachten
De opleidingseisen voor alle beroepskrachten in de kinderopvang, inclusief die in de meertalige kinderopvang, zijn vastgelegd in de Regeling Wet kinderopvang. Ook de taaleisen voor beroepskrachten in de meertalige kinderopvang zijn hierin opgenomen.
Tot 1 januari 2025 golden de regels zoals vastgelegd in de cao Kinderopvang. Indien een beroepskracht vóór deze datum een diploma of bewijs behaalde dat in de cao was opgenomen, blijft deze aan de taaleis voldoen, ook na 1 januari 2025.
Vanaf 1 januari 2025 zijn de regels voor het aantonen van taalkundige vaardigheid veranderd. Beroepskrachten moeten nu met een diploma, certificaat of ander bewijs aantonen dat zij voor iedere deelvaardigheid (spreken, luisteren en gesprekken voeren) minimaal een 5,0 hebben gehaald, en een gemiddelde van 5,5 voor deze drie deelvaardigheden samen.
Risicohandelingen en Hygiëne
In de kinderopvang zijn specifieke handelingen aangemerkt als risicovol. Deze omvatten het bereiden en geven van voedsel, het verschonen van luiers, het helpen van kinderen bij het afvegen na toiletbezoek, en het verzorgen van bloedende wonden.
Met betrekking tot hygiëne wordt het wassen van handen met water en vloeibare zeep in de kinderopvang verkozen boven het gebruik van handdesinfectiemiddel. Het dragen van handschoenen wordt over het algemeen niet aangeraden, tenzij er een verhoogde kans op besmetting is of dit wordt geadviseerd door de GGD. Onderzoek toont aan dat het gebied onder de nagels en nagelriemen hoge concentraties bacteriën bevat, en dat dragers van kunstnagels vaker en meer micro-organismen op hun handen hebben.
Handhaving van de Wet Kinderopvang
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de handhaving van de Wet kinderopvang. Indien een houder van een kindercentrum, gastouderbureau of voorziening voor gastouderopvang niet voldoet aan de kwaliteitseisen, start de gemeente in beginsel een herstellend handhavingstraject. Dit traject is gericht op het beëindigen van de overtreding en het voorkomen van herhaling.
Indien niet langer aan de definities van de Wet kinderopvang wordt voldaan, kan de toestemming tot exploitatie worden ingetrokken en de registratie uit het landelijk register kinderopvang worden verwijderd.
Pedagogisch Beleidsplan en Meertaligheid
Het pedagogisch beleidsplan speelt een cruciale rol bij de vormgeving van meertalige kinderopvang. Het plan moet een beschrijving bevatten van hoe het meertalige aanbod wordt vormgegeven, inclusief in situaties waarin de norm van 50 procent wordt overschreden door afwezigheid van Nederlandssprekende beroepskrachten. De wetgever heeft bewust gekozen voor de definitie van het percentage per stamgroep, omdat de begrippen stam- en basisgroep niet op wetsniveau zijn gedefinieerd, maar op het niveau van het besluit. Door het bepalen van de wijze waarop het maximumpercentage per groepsniveau wordt gewaarborgd, kan het wettelijke maximumpercentage voor het hele kindercentrum niet worden overschreden.
Taaleis Voorschoolse Educatie (VE)
Naast de algemene taaleis IKK (Individuele Kwalificatie Kinderopvang) bestaat er een specifieke taaleis voor voorschoolse educatie (VE). De details van deze taaleis zijn niet verder uitgewerkt in de beschikbare documenten.
Conclusie
De Wet kinderopvang en de bijbehorende regelgeving stellen duidelijke eisen aan de kwaliteit en veiligheid van kinderopvang in Nederland. Recente ontwikkelingen, zoals de introductie van meertalige kinderopvang, vereisen specifieke aandacht voor taalgebruik en de kwalificatie van personeel. Handhaving van de wetgeving door gemeenten is essentieel om te waarborgen dat alle kinderopvanglocaties voldoen aan de gestelde eisen. Het pedagogisch beleidsplan is een belangrijk instrument om de kwaliteit van de opvang te waarborgen en om te beschrijven hoe aan de wettelijke eisen wordt voldaan, met name in het geval van meertalige opvang.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
