De veiligheid en het welzijn van kinderen in de kinderopvang zijn van het grootste belang. Om dit te waarborgen, zijn er wettelijke eisen en procedures ingesteld, waaronder de verplichting van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor iedereen die met kinderen werkt. Dit artikel biedt een overzicht van de VOG-vereisten in de kinderopvang, gebaseerd op de huidige regelgeving en richtlijnen.
De Noodzaak van een VOG in de Kinderopvang
Een VOG is een bewijs van goed gedrag. Het wordt aangevraagd om aan te tonen dat iemands verleden geen bezwaar vormt voor het werken met kinderen. De overheid wil hiermee de veiligheid van kinderen in de kinderopvang vergroten door een continue screening uit te voeren op strafbare feiten die relevant zijn voor het werken met kwetsbare groepen. Iedereen die in de kinderopvang werkt, moet zich inschrijven in het Personenregister Kinderopvang (PRK) en een VOG aanvragen. Dit geldt niet alleen voor vaste medewerkers, maar ook voor gastouders, stagiairs, uitzendkrachten, vrijwilligers en zelfs personen die structureel aanwezig zijn op de locatie.
Wie Moet een VOG Aanvragen?
De inschrijfplicht voor het PRK en de bijbehorende VOG geldt voor een brede groep personen. Naast de vaste medewerkers en gastouders, omvat dit ook huisgenoten van gastouders, stagiairs, uitzendkrachten en vrijwilligers. Belangrijk is dat de verplichting geldt voor personen die structureel aanwezig zijn, gedefinieerd als minimaal eens per drie maanden een half uur aanwezigheid. Voorbeelden hiervan zijn een thuis studerende dochter in een gastoudergezin of een vriendin die dagelijks op bezoek komt. Ook de tuinman die wekelijks in het kinderdagverblijf aanwezig is, valt onder deze regelgeving. Eenmalige, kortdurende klussen van maximaal twee weken zijn uitgezonderd. Sinds 1 januari 2021 is de inschrijfplicht uitgebreid naar personen die structureel aanwezig zijn op externe locaties waar activiteiten van de kinderopvang plaatsvinden, zoals een sportcentrum. Dit is gedaan omdat kinderen juist op deze locaties kwetsbaar kunnen zijn.
Verschillende Soorten VOG’s
Er zijn verschillende soorten VOG’s die relevant kunnen zijn voor de kinderopvang:
- Persoonlijke VOG: Deze VOG is voor individuele werknemers.
- VOG RP (Rechts Persoon): Deze VOG is bedoeld voor organisaties met rechtspersoonlijkheid. Als een organisatie een VOG RP heeft, hoeft men geen persoonlijke VOG’s meer aan te vragen voor de bestuurder.
- VOG Kinderopvang: Deze VOG is specifiek voor personen die in de kinderopvang werken.
- VOG Onderwijs: Deze VOG is specifiek voor personen die in het onderwijs werken.
Recentelijk is er een wetswijziging doorgevoerd waardoor de VOG Kinderopvang ook kan volstaan voor het onderwijs. Wie enkel een VOG Onderwijs heeft, moet echter nog wel een VOG Kinderopvang aanvragen, aangezien de screening voor de kinderopvang strenger is.
Het Aanvraagproces van een VOG
Een VOG kan op verschillende manieren worden aangevraagd:
- Via de gemeente: Men ontvangt een formulier van de werkgever of organisatie en levert dit volledig ingevuld in bij de gemeente waar men staat ingeschreven.
- Online: Dit is alleen mogelijk als de aanvraag online is klaargezet door de werkgever of organisatie. Men ontvangt een e-mail met een link en logt in met DigiD.
- Direct bij Justis: Dit is noodzakelijk voor personen die niet in de Basisregistratie Personen (BRP) voorkomen of geen vaste woon- of verblijfplaats hebben.
Het is ook mogelijk om iemand anders te machtigen om de VOG aan te vragen. Hiervoor is een ondertekende brief en een legitimatiebewijs van de aanvrager nodig.
Registratie in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK)
Voordat een kinderopvang kan starten, moet deze geregistreerd worden in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). Dit proces moet minimaal 10 weken voor de opening worden gestart. Bij de aanvraag moeten verschillende documenten worden ingediend, waaronder een VOG voor iedereen die in de kinderopvang werkt. Als dagopvang en buitenschoolse opvang op hetzelfde adres worden aangeboden, moeten er twee LRK-registraties worden aangevraagd. Na ontvangst van de aanvraag controleert de gemeente of deze compleet is. Indien compleet, wordt de locatie gecontroleerd door de GGD.
Toezicht en Controle door de GGD
De GGD’en en gemeenten houden toezicht op de kwaliteit van de kinderopvang. Elk jaar vindt er een onverwachte controle plaats door een toezichthouder van de GGD. Het inspectierapport van de GGD is openbaar. De GGD controleert of de opvang aan alle wettelijke eisen voldoet.
Melding van Ernstige Incidenten
Vanaf 1 januari 2026 is er een nieuwe regelgeving die vereist dat opvanglocaties ernstige incidenten, zoals ziekenhuisopnames of overlijdens door een ongeluk, zo snel mogelijk melden bij de GGD. De exacte regels en ingangsdatum kunnen nog veranderen.
Administratieve Verplichtingen
Kinderopvangorganisaties hebben verschillende administratieve verplichtingen, waaronder het bijhouden van een overzicht van alle werknemers die een VOG moeten hebben, de diploma’s van de beroepskrachten, de gegevens van werknemers die zich moeten inschrijven in het PRK, een overzicht van alle ingeschreven kinderen, afschriften van overeenkomsten met ouders, betaalbewijzen en jaar- en maandoverzichten van afgenomen uren en uurprijzen.
Wat te doen bij een Bedreiging voor de Veiligheid?
Als een medewerker een bedreiging vormt voor de veiligheid van kinderen, moet de werkgever de medewerker onmiddellijk op non-actief stellen. De medewerker moet dan een nieuwe VOG aanvragen. Als deze niet wordt verstrekt, mag de medewerker niet verder werken in de kinderopvang.
Informatieplicht naar Ouders
Kinderopvangorganisaties zijn verplicht om ouders op de hoogte te houden van belangrijke wijzigingen in wetten en regels voor kinderopvang.
Conclusie
De VOG is een essentieel onderdeel van de veiligheidsprocedures in de kinderopvang. De verplichting van een VOG voor alle personen die met kinderen werken, in combinatie met de registratie in het LRK en het toezicht van de GGD, draagt bij aan een veilige en betrouwbare opvangomgeving. Het is belangrijk dat zowel ouders als professionals op de hoogte zijn van de geldende regels en procedures om de veiligheid en het welzijn van kinderen te waarborgen. De recente wetswijzigingen vereenvoudigen het proces voor professionals die zowel in de kinderopvang als het onderwijs werkzaam zijn, maar benadrukken tegelijkertijd het belang van een grondige screening.
