Gezonde Voeding en Hygiëne in de Kinderopvang: Een Overzicht voor Ouders en Professionals

Gezonde voeding speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen. Kinderopvangorganisaties en gastouders hebben een belangrijke verantwoordelijkheid in het bevorderen van gezonde eetgewoonten bij baby’s, dreumesen en peuters. Dit artikel biedt een overzicht van de aspecten van voeding en hygiëne die relevant zijn voor de kinderopvang, gebaseerd op beschikbare richtlijnen en aanbevelingen.

Waarom Gezonde Voeding in de Kinderopvang Belangrijk Is

Gezonde voeding is essentieel voor de algehele ontwikkeling van kinderen. Het zorgt ervoor dat ze de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgen, wat de kans op ziekten op latere leeftijd kan verkleinen, zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker. Goede voeding kan ook helpen bij het behouden van een gezond gewicht. Het aanleren van gezonde gewoonten op jonge leeftijd is gemakkelijker dan het afleren van ongezonde gewoonten later in het leven. Bovendien zijn gezonde en duurzame keuzes vaak met elkaar verbonden, wat zowel voor de gezondheid van het kind als voor het milieu positief is.

Beleid en Ontwikkeling rondom Voeding

Een effectief voedingsbeleid is een fundamenteel onderdeel van een gezonde kinderopvangomgeving. Organisaties dienen te overwegen hoe zij omgaan met traktaties, en kunnen inspiratie opdoen bij voorbeelden van voedingsbeleid van het Voedingscentrum en Jump-in (gemeente Amsterdam). Het is belangrijk om ouders en medewerkers te betrekken en te informeren over het voedingsbeleid. Dit kan door middel van bijscholing voor medewerkers en het aanbieden van activiteiten rondom voeding. Het goede voorbeeld geven door medewerkers is essentieel, evenals het betrekken van ouders en samenwerkingspartijen bij de activiteiten.

De Fysieke en Sociale Omgeving

De omgeving waarin kinderen eten speelt een belangrijke rol in hun voedingskeuzes. De fysieke omgeving moet zo worden ingericht dat gezonde voeding wordt gestimuleerd. Dit omvat het aanbieden van gezonde opties en het beperken van de beschikbaarheid van ongezonde snacks. De sociale omgeving is ook van belang; medewerkers en gastouders moeten het goede voorbeeld geven en kinderen aanmoedigen om gezonde keuzes te maken. Het is belangrijk om te overwegen wat kinderen op hun brood krijgen, wat ze drinken en welke tussendoortjes ze aangeboden krijgen, en hierin gezonde opties te kiezen.

Groente en Fruit: Een Belangrijk Onderdeel van de Voeding

Veel kinderen krijgen niet de aanbevolen hoeveelheid groente en fruit binnen. Kinderopvangorganisaties kunnen hierin een belangrijke rol spelen door groente en fruit aan te bieden bij alle eetmomenten. Dit kan bijvoorbeeld door ’s ochtends groente en ’s middags fruit als tussendoortje aan te bieden. Ook kunnen groentespreads, geprakte avocado, plakjes banaan of aardbei op brood, of plakjes komkommer of tomaat bij de lunch worden aangeboden.

Hygiëne in de Kinderopvang

Naast gezonde voeding is hygiëne van groot belang in de kinderopvang. Dit geldt met name bij de omgang met zuigelingenvoeding. Het is belangrijk om de handen te wassen voor het omgaan met flessen, spenen en zuigelingenvoeding. Zuigelingenvoeding kan een goede voedingsbodem zijn voor ziekteverwekkers, waardoor flessen en spenen zeer goed schoongemaakt moeten worden. Het is raadzaam om flessen en spenen te gebruiken die in de vaatwasser, magnetron of door uitkoken schoongemaakt kunnen worden. Flessen en spenen moeten kindgebonden zijn.

Het bereiden van zuigelingenvoeding moet plaatsvinden op een plek die strikt gescheiden is van de verschoonplek. Water dat gebruikt wordt voor het maken van zuigelingenvoeding mag niet afkomstig zijn van een kraan die gebruikt wordt voor het wassen van handen na het verschonen van kinderen. Na het opwarmen van de fles moet deze goed geschud worden en de temperatuur op de pols gecontroleerd worden.

Omgaan met Dieren en Ongewenste Dieren

De aanwezigheid van dieren in de kinderopvang kan risico’s met zich meebrengen. Ratten, muizen, insecten, duiven en kakkerlakken kunnen infectieziekten overdragen. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om de aanwezigheid van deze dieren te voorkomen of te beperken. Dit kan door middel van technisch-bouwkundige maatregelen (zoals het plaatsen van horren en het dichten van kieren), hygiënische maatregelen (zoals goed schoonmaken en het bewaren van eten in afsluitbare bakken) en bedrijfsmatige maatregelen (zoals het controleren van binnenkomende producten op sporen van plaagdieren).

Feestjes en Traktaties

Bij verjaardagen of andere feestmomenten in de kinderopvang kan een traktatie worden aangeboden. Dit is echter niet verplicht; de pedagogisch medewerkers zorgen sowieso voor een feestje. Als ouders willen trakteren, wordt aangeraden om te kiezen voor iets gezonds. SKRS vraagt ouders op de bso niet om te trakteren, omdat de pedagogisch medewerkers de feestelijke gebeurtenissen met aandacht en enthousiasme vieren.

Samenwerking en Advies

Voor vragen over voedingsbeleid kan contact worden opgenomen met Professional Services van het Voedingscentrum. Ook kan de lokale JGZ (Jeugdgezondheidszorg) of het Centrum voor Jeugd & Gezin geraadpleegd worden. Bij maag-darmklachten bij medewerkers is het raadzaam om contact op te nemen met de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst), afdeling Infectieziektebestrijding.

Gezond Tussendoor: Fruit Delen

SKRS biedt kinderen lekker, gevarieerd en seizoensgebonden fruit aan. Het fruit wordt geschild en/of gesneden, soms met hulp van de kinderen. Het fruit gaat de tafel rond, en elk kind kiest zelf wat ze willen eten. Dit leert kinderen om zelf beslissingen te nemen en samen te delen. Tijdens het eten van fruit gaan de kinderen en pedagogisch medewerkers in gesprek over de verschillende soorten fruit, waardoor de woordenschat van de kinderen wordt uitgebreid.

Conclusie

Gezonde voeding en hygiëne zijn onlosmakelijk verbonden met de gezondheid en het welzijn van kinderen in de kinderopvang. Een doordacht voedingsbeleid, aandacht voor de omgeving, hygiënische praktijken en de betrokkenheid van ouders en medewerkers zijn essentieel voor het bevorderen van gezonde eetgewoonten en het waarborgen van een veilige en gezonde omgeving voor kinderen.

Bronnen

1. Gezonde Kinderopvang
2. SKRS
3. RIVM Hygiënerichtlijnen Kinderopvang