Veiligheid in de Kinderopvang: Een Overzicht van Wettelijke Eisen en Richtlijnen

De veiligheid van kinderen in de kinderopvang is van het grootste belang. De Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wko) en de bijbehorende Beleidsregels kwaliteit kinderopvang stellen diverse eisen aan kinderopvangorganisaties en gastouders om een veilige en gezonde omgeving te waarborgen. Dit artikel geeft een overzicht van deze eisen, gebaseerd op de beschikbare regelgeving.

Risico-inventarisatie en Plan van Aanpak

Een fundamenteel aspect van de veiligheid in de kinderopvang is de verplichting tot het uitvoeren van een risico-inventarisatie. Zowel kindercentra als gastouders dienen systematisch de veiligheidsrisico’s in kaart te brengen die de opvang van kinderen met zich meebrengt. Deze risico’s omvatten een breed scala aan potentiële gevaren, waaronder verbranding, vergiftiging, verdrinking, valongevallen, verstikking, verwondingen, beknelling, botsen, stoten, steken en snijden.

De risico-inventarisatie moet specifiek zijn voor de locatie en de kinderen die worden opgevangen. Naast het identificeren van de risico’s, is het cruciaal om een plan van aanpak te ontwikkelen. Dit plan beschrijft welke maatregelen op welk moment worden genomen om de geïdentificeerde risico’s te reduceren en de samenhang tussen de risico’s en de maatregelen te specificeren. Het plan van aanpak moet effectief en adequaat zijn om de veiligheid van de kinderen te waarborgen.

Registratie van Ongevallen

Een belangrijk onderdeel van het veiligheidsbeleid is de registratie van ongevallen. Bij elk ongeval moet de aard en plaats van het ongeval, de leeftijd van het kind, de datum van het ongeval en een overzicht van de te treffen maatregelen worden vastgelegd. Deze registratie dient als basis voor analyse en verbetering van de veiligheidsprocedures.

Verantwoordelijkheden van de Houder

De ‘houder’ van een kinderopvanglocatie, zijnde de exploitant van het kindercentrum of gastouderbureau, draagt de eindverantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van de kinderen. Dit omvat de zorg ervoor dat de risico-inventarisatie wordt uitgevoerd, het plan van aanpak wordt geïmplementeerd en de beroepskrachten op de hoogte zijn van de risico’s en de aanpak daarvan.

Specifiek voor gastouderbureaus geldt dat zij zorg dragen voor een risico-inventarisatie in elke woning waar gastouderopvang plaatsvindt, zowel vóór aanvang van de opvang als jaarlijks daarna. De administratie van het gastouderbureau moet een contract per vraagouder bevatten.

Wettelijke Basis en Toezicht

De wettelijke basis voor de veiligheidseisen in de kinderopvang ligt in de Wet kinderopvang (artikelen 1.49, 1.50, 1.51 en 1.56b) en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang. De wet stelt dat opvang moet bijdragen aan een goede en gezonde ontwikkeling van een kind in een veilige en gezonde omgeving. De opvang moet op zodanige wijze worden georganiseerd dat dit redelijkerwijs moet leiden tot verantwoorde kinderopvang.

Gemeenten voeren toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving. Indien een kinderopvangorganisatie of gastouder niet aan de eisen voldoet, kunnen verschillende sancties worden opgelegd, variërend van een aanwijzing tot het treffen van maatregelen, een last onder dwangsom, een exploitatieverbod tot zelfs verwijdering uit het landelijk register.

Prioriteiten en Sancties

De prioriteit van tekortkomingen in de veiligheid wordt beoordeeld als ‘Hoog’. Dit betekent dat er snel actie moet worden ondernomen om de tekortkomingen te herstellen. De sancties die kunnen worden opgelegd bij niet-naleving van de veiligheidseisen zijn afhankelijk van de ernst van de tekortkoming en kunnen variëren in hoogte. Bijvoorbeeld, het ontbreken van een risico-inventarisatie kan leiden tot een boete van 8000 euro, terwijl een incomplete risico-inventarisatie een boete van 1500 euro kan opleveren.

Uitvoering van het Beleid

Naast de inventarisatie en het plan van aanpak is de daadwerkelijke uitvoering van het veiligheidsbeleid essentieel. De geïnventariseerde risico’s moeten overeenkomen met de risico’s die in de praktijk daadwerkelijk voorkomen. De beroepskrachten moeten op de hoogte zijn van de risico’s en de aanpak daarvan, en zij moeten handelen conform het plan van aanpak.

Kwaliteitseisen en Registratie

Voordat een kindercentrum of gastouderbureau mag starten, dient de ondernemer zich te melden bij de gemeente. Na melding wordt de ondernemer opgenomen in het register kinderopvang. De toezichthouder onderzoekt vervolgens of de ondernemer voldoet aan de kwaliteitseisen. Voldoet de houder niet aan alle eisen, dan worden er afspraken gemaakt over een termijn waarbinnen de eisen moeten worden nageleefd. In sommige gevallen kan de exploitatie zelfs worden ontzegd.

Gastouderopvang Specifiek

Voor gastouderopvang gelden specifieke eisen. De gastouder heeft een risico-inventarisatie veiligheid nodig betreffende de actuele situatie. Ook hier geldt dat er een plan van aanpak moet zijn en dat ongevallen geregistreerd moeten worden. Het gastouderbureau is verantwoordelijk voor de begeleiding en ondersteuning van de gastouder en draagt zorg voor de administratie, inclusief contracten met de vraagouders.

Conclusie

De veiligheid van kinderen in de kinderopvang is een complex onderwerp dat een systematische aanpak vereist. De Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang stellen duidelijke eisen aan kinderopvangorganisaties en gastouders op het gebied van risico-inventarisatie, plan van aanpak, registratie van ongevallen en de verantwoordelijkheden van de houder. Het naleven van deze eisen is essentieel om een veilige en gezonde omgeving te waarborgen waarin kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Gemeentelijk toezicht en de mogelijkheid tot het opleggen van sancties dragen bij aan de handhaving van de kwaliteitseisen.

Bronnen

1. lokaleregelgeving.overheid.nl