Natuurbeleving en Ontwikkeling bij Kinderopvang

De behoefte aan natuurlijke omgevingen voor kinderen wordt steeds duidelijker erkend. Spelen in het groen draagt significant bij aan de gezondheid, motorische vaardigheden, creativiteit en het welzijn van kinderen. Deze bijdrage strekt zich uit tot het verbeteren van de concentratie en het bevorderen van een energieker gevoel. Kinderopvangorganisaties richten zich daarom steeds meer op het integreren van natuurbeleving in hun pedagogische aanbod. Dit artikel beschrijft de voordelen van natuurbeleving voor kinderen in de kinderopvang, de manieren waarop dit wordt geïmplementeerd en de pedagogische basisdoelen die hierbij centraal staan.

De Voordelen van Natuurbeleving

Spelen in een groene omgeving stimuleert de ontwikkeling van kinderen op verschillende vlakken. Uit onderzoek blijkt dat peuters en kleuters anders spelen en een rijkere taal gebruiken in een natuurlijke omgeving. Taalstimulering op deze plekken biedt meerwaarde in vergelijking met reguliere taalactiviteiten. Kinderen ontwikkelen een groter bewustzijn van de natuur en leren de waarde ervan inzien, wat essentieel is voor toekomstige keuzes die rekening houden met het milieu.

Natuur biedt zowel uitdaging als rust, en stimuleert verwondering. Het is van groot maatschappelijk belang dat kinderen vertrouwd raken met de natuur waarvan we uiteindelijk afhankelijk zijn. De natuurlijke omgeving biedt intensieve en belangrijke ervaringen, spel en ontdekking op elk niveau. Kinderen bewegen meer in een groene omgeving en ontwikkelen betere motorische vaardigheden. De natuur werkt ontspannend en heeft een positieve invloed op het gevoel van welbevinden.

Implementatie van Natuurbeleving in de Kinderopvang

Verschillende kinderopvangorganisaties zetten actief in op het creëren van natuurlijke speelomgevingen. Dit omvat het inrichten van buitenruimtes met natuurlijke materialen zoals hout, veel groen en ruimtes om te ontdekken. Het gaat echter om meer dan alleen het ‘groen’ maken van de tuin. Er zijn gedetailleerde werkinstructies voor pedagogisch medewerkers om natuurbeleving en buitenspelen effectief te integreren.

Een concreet voorbeeld is het aanleggen van moestuintjes op de locaties. Kinderen ervaren hierdoor de groeicyclus van planten, van zaaien tot oogsten. Ze leren respect voor de natuur en begrijpen hoe voedsel tot stand komt. Daarnaast kunnen locaties uitstapjes organiseren, zoals een Kinderwoudcamping, waarbij kinderen de natuur direct beleven.

IVN Natuureducatie biedt diverse activiteiten en projecten aan voor scholen, kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang, gericht op het verbinden van kinderen met de natuur. Voorbeelden hiervan zijn het aanleggen van een voedselbosje, waarbij kinderen meehelpen met planten en gastlessen krijgen, en het creëren van een binnenbos. Ook het realiseren van een groen schoolplein, met advies, begeleiding en educatief gebruik, wordt aangeboden. Een groen schoolplein is niet alleen beter voor het klimaat en de gezondheid, maar bevordert ook beweging, concentratie, vriendschappen en zelfvertrouwen.

Onderzoek en Ontdekking in de Natuur

Een belangrijk aspect van natuurbeleving is het stimuleren van onderzoek en ontdekking. Kinderen onderzoeken samen welke dieren groot of klein zijn, wat voor huid of vacht ze hebben, hoe ze zich voortbewegen en waar ze wonen. Ze leren over de leefomgeving van dieren, wat ze eten en waar ze wonen. Ook wordt aandacht besteed aan huisdieren en dieren in de omgeving van de opvang.

Thema’s zoals ‘Missie Ruimte’ en ‘Expeditie Zonneschijn’ worden gebruikt om de nieuwsgierigheid van kinderen te prikkelen en hen te laten ontdekken. Bij ‘Missie Ruimte’ leren kinderen over het heelal, het zonnestelsel en de planeten, terwijl ‘Expeditie Zonneschijn’ zich richt op zomerse activiteiten zoals jongleren, water spelen en het ontdekken van de natuur dichtbij.

Eten en Natuurbeleving

Het thema ‘eten’ wordt gebruikt om kinderen kennis te laten maken met verschillende smaken, gezonde voeding en de herkomst van voedsel. Kinderen proeven verschillende soorten eten, leren over zout, zoet en zuur, en ontdekken welke soorten groenten en fruit er zijn. Ze onderzoeken ook hoeveel suiker er in frisdrank zit. De huishoek wordt omgetoverd tot een restaurant, waar kinderen samen de tafel dekken en kinderkookcafés organiseren.

Pedagogische Basisdoelen

Natuurbeleving in de kinderopvang is nauw verbonden met de pedagogische basisdoelen die zijn vastgesteld door professor J.M.A. Riksen-Walraven. Deze basisdoelen vormen het uitgangspunt voor het pedagogisch handelen binnen de kinderopvang:

• Het bieden van emotionele veiligheid: Een natuurlijke omgeving kan een gevoel van rust en geborgenheid creëren, wat bijdraagt aan de emotionele veiligheid van kinderen.
• Het stimuleren van de persoonlijke competentie: Door te ontdekken, experimenteren en problemen op te lossen in de natuur, ontwikkelen kinderen hun persoonlijke competenties.
• Het bevorderen van de sociale competentie: Samenwerking en interactie met anderen tijdens activiteiten in de natuur bevorderen de sociale competentie van kinderen.
• Het overdragen van normen, waarden en cultuur: Door respect voor de natuur bij te brengen, worden normen en waarden over duurzaamheid en verantwoordelijkheid overgedragen.

Buitenlucht en Ontwikkeling

Buitenspelen wordt als ontzettend belangrijk beschouwd voor de ontwikkeling van kinderen. Buiten kunnen kinderen rennen, klauteren, springen en zich verliezen in de wonderen van de natuur. Alle vestigingen van de kinderopvang beschikken over een unieke, speciaal ontworpen buitenruimte. Pedagogisch medewerkers leren kinderen hoe de aarde voelt, hoe je een zaadje plant en hoe er uit bijna niets iets moois kan ontstaan. Ze leren tellen (hoeveel stipjes heeft een lieveheersbeestje) en ontwikkelen kennis over het weer en planten.

Voor de allerkleinsten is het belangrijk dat ouders zelf flessen en moedermelk of melkcontainers meenemen. Zodra een kind thuis voor het eerst een brood-, fruit- of groentehapje heeft gehad, wordt dit ook tijdens de opvangdag opgepakt. Ouders hebben de mogelijkheid om tot de eerste verjaardag zelf de groentehap/warme maaltijd mee te geven.

Conclusie

Natuurbeleving is een essentieel onderdeel van de ontwikkeling van kinderen in de kinderopvang. Het draagt bij aan hun gezondheid, motorische vaardigheden, creativiteit, welzijn en sociale competentie. Door natuurlijke speelomgevingen te creëren, onderzoek en ontdekking te stimuleren en de pedagogische basisdoelen te integreren, kunnen kinderopvangorganisaties een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen en hen bewust maken van het belang van de natuur. Het is van groot belang dat kinderen vertrouwd raken met de natuur, zodat ze in de toekomst keuzes kunnen maken die rekening houden met het milieu.

Bronnen

1. Kinderwoud
2. PUUR Kinderopvang
3. Kinderopvang Totaal
4. IVN Natuureducatie