De Ontwikkeling van Kinderopvang in Nederland (1980-2005)
september 5, 2025
De kinderopvangsector in Nederland maakt steeds vaker gebruik van pedagogische aanpakken om de ontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren. Een van deze aanpakken is ‘Startblokken’, een spelgeoriënteerd programma voor kinderen van 0 tot 8 jaar. Daarnaast is er een groeiende samenwerking tussen opvanglocaties en basisscholen, vaak gebaseerd op een gemeenschappelijke visie op leren en ontwikkeling. Dit artikel geeft een overzicht van Startblokken, Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE), en de bijbehorende regelgeving en financiering, gebaseerd op beschikbare informatie.
Startblokken: Een Pedagogische Aanpak
Startblokken is een programma dat zich richt op het ontwerpen van betekenisvolle spelactiviteiten, afgestemd op de interesse en betrokkenheid van kinderen. De leidsters, ook wel pedagogische medewerkers (pm’ers) genoemd, worden opgeleid en gecertificeerd om dit concept toe te passen. Het programma is gebaseerd op de 3B’s: betekenisvolle activiteiten, de bemiddelende rol van de volwassene, en een brede ontwikkeling van het kind.
Een belangrijk aspect van Startblokken is de observatie van kinderen. De pm’er observeert wat kinderen doen en zeggen, en gebruikt deze observaties om activiteiten te ontwerpen en voor te bereiden. De focus ligt op aansluiten bij de bestaande kennis en vaardigheden van het kind, in plaats van te focussen op wat het nog niet kan. Interactie, observatie, evaluatie en reflectie zijn cruciale elementen in dit proces. De pm’er geeft gerichte begeleiding en stimuleert de interactie tussen kinderen onderling.
Naast Startblokken zijn er andere VVE-programma’s zoals Uk & Puk en Piramide. Deze programma’s hebben gemeenschappelijke kenmerken, waaronder het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen op verschillende gebieden, het bieden van een werkwijze voor alle kinderen in de groep, het voldoen aan wettelijke eisen, aandacht voor ouderbetrokkenheid en de doorgaande lijn naar de basisschool.
VVE en de Kwaliteitseisen
Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is een belangrijk onderdeel van de kinderopvang. In de gemeente Duiven zijn de kwaliteitseisen voor VVE vastgelegd in het programma Startblokken. Alle VVE-locaties werken met dit programma. Een voorschoolse locatie met een VVE-aanbod stimuleert de ontwikkeling van peuters op het gebied van rekenen, taal, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling.
Om als gecertificeerde leidster of pedagogisch medewerker VVE te werken, moet men voldoen aan specifieke eisen. De leidster of pedagogisch medewerker moet VVE-geschoold zijn volgens de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzaalwerk (Wkkp) en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Daarnaast is minimaal een PW3 opleidingsniveau (pedagogisch werk op minimaal MBO-3 niveau) vereist.
Een geregistreerd kindcentrum is opgenomen in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP) en voldoet aan de wet- en regelgeving voor de kinderopvang. Een locatie wordt aanvullend als een VVE-locatie in het LRKP geregistreerd als deze voldoet aan de wet- en regelgeving van de kinderopvang.
Subsidie en Financiering van VVE
De gemeente Duiven hanteert een subsidieregeling voor voorschools aanbod. Er wordt onderscheid gemaakt tussen reguliere peuters (ouders zonder recht op kinderopvangtoeslag) en VVE-peuters (peuters met een VVE-indicatie afgegeven door het consultatiebureau).
Een reguliere subsidieplek wordt aangeboden gedurende 6 uur per week, verdeeld over 2 dagdelen gedurende 40 weken per jaar. Voor VVE geldt een aanbod van 4 dagdelen/12 uur per week, minimaal verdeeld over 3 dagen, gedurende 40 weken per jaar.
De hoogte van de subsidie is afhankelijk van het aantal uren per peuter per jaar en de geldende ouderbijdragetabel van het rijk. Voor 2016 bedroeg de basisvergoeding voor een reguliere plek € 1.653,60 per jaar, met een eigen bijdrage van € 600,-. Voor VVE-peuters bedroeg de basisvergoeding € 3.307,20 per jaar, met een eigen bijdrage van € 600,-. Er is ook een vergoeding vanwege extra taakuren, die afhankelijk is van het type plek (regulier of VVE).
Voor ouders met recht op kinderopvangtoeslag gelden andere tarieven. Voor VVE-peuters met recht op toeslag is er geen eigen bijdrage voor het eerste en tweede dagdeel. Voor het derde en vierde dagdeel geldt een vergoeding van € 1.653,60 en een eigen bijdrage van € 530,-.
Samenwerking en Doorgaande Lijn
Steeds meer opvanglocaties en basisscholen werken intensief samen vanuit eenzelfde visie op ontwikkeling en leren. Het OGO (Ontwikkelings Gericht Onderwijs) biedt hiervoor kansen en kaders. OGO is ook te vinden in locaties voor BSO (Buitenschoolse Opvang). Startblokken vormt een vervolg in ‘Basisontwikkeling’ voor het jonge kind binnen de basisschool en in ‘Ontwikkelingsgericht Onderwijs’ voor alle groepen van het basisonderwijs.
Ook scholen voor voortgezet onderwijs zijn op zoek naar manieren om hun leerlingen betekenisvoller te laten leren. OGO wordt gezien als een interessant concept voor scholen die willen vernieuwen vanuit een stevige theoretische onderbouwing.
Conclusie
Startblokken is een pedagogische aanpak die zich richt op spelend leren en de ontwikkeling van jonge kinderen. VVE is een belangrijk onderdeel van de kinderopvang, met specifieke kwaliteitseisen en subsidieregelingen. De samenwerking tussen kinderopvanglocaties en basisscholen, vaak gebaseerd op OGO, draagt bij aan een doorgaande ontwikkelingslijn voor kinderen. De gemeente Duiven heeft specifieke regels en tarieven voor de subsidiëring van voorschoolse opvang en VVE, die in 2016 zijn vastgesteld en jaarlijks worden geïndexeerd.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
