Spel en Ontwikkeling bij Kinderen: Ideeën voor de Kinderopvang

Spel is een fundamenteel aspect van de ontwikkeling van kinderen en speelt een cruciale rol in de kinderopvang. Verschillende soorten spel dragen bij aan de fysieke, emotionele en cognitieve groei van jonge kinderen. Dit artikel beschrijft verschillende spelvormen en activiteiten die geschikt zijn voor gebruik in de kinderopvang, gebaseerd op beschikbare informatie.

De Betekenis van Spel

Spel is niet exclusief voor kinderen; ook volwassenen spelen, bijvoorbeeld door sport, muziek, puzzels of klussen. Voor kinderen is spel echter essentieel voor het verkennen van de wereld en het ontwikkelen van vaardigheden. Spel biedt een veilige omgeving om te experimenteren, risico's te nemen en te leren van fouten.

Soorten Spel

Er zijn verschillende soorten spel die bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen:

Contactspel

Contactspel begint al in de babytijd, waarbij de verzorger en het kind reageren op elkaars geluidjes en gezichtsuitdrukkingen. Imitatie en variatie zijn hierbij belangrijk. Een klassiek voorbeeld is ‘Kiekeboe’, een spelletje dat jonge kinderen veel plezier biedt. Dit type spel bevordert de sociale en emotionele ontwikkeling door het opbouwen van een band en het leren reageren op signalen van anderen.

Bewegingsspel

De ontwikkeling van bewegingsspel begint in de babytijd met het verkennen van de eigen lichaamsmogelijkheden, zoals grijpen, omrollen en kruipen. Naarmate kinderen ouder worden, wordt bewegingsspel complexer, met activiteiten zoals lopen, klimmen, huppelen, fietsen en sporten. Bewegingsspel is belangrijk voor de fysieke ontwikkeling, de coördinatie en het zelfvertrouwen.

Activiteiten voor de Kinderopvang

Er zijn tal van activiteiten die in de kinderopvang kunnen worden ingezet om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren.

5 Minuten Spelletjes

Korte spelletjes kunnen een effectieve manier zijn om de aandacht van kinderen te trekken en hun energie te kanaliseren. Voorbeelden hiervan zijn:

• De wereld op z’n kop: De begeleider voert een beweging uit en de kinderen doen het tegenovergestelde. Dit stimuleert het luisteren, het begrijpen van instructies en de motorische vaardigheden.
• Ploffen: Kinderen staan in een kring en tellen om de beurt tot vijf. Bij vijf ‘ploft’ het kind en gaat zitten. Dit spel bevordert het tellen, het herkennen van getallen en de sociale interactie.
• Commando…: Kinderen voeren bewegingen uit op commando, maar alleen als het woord ‘commando’ wordt gebruikt. Dit spel vereist concentratie, het herkennen van woorden en het snel reageren.
• Dansen in de spiegel: Kinderen imiteren elkaars bewegingen, wat de motorische vaardigheden en de sociale interactie stimuleert.

Bewegingsspellen

Bewegingsspellen zijn essentieel voor de fysieke ontwikkeling van kinderen. Voorbeelden zijn:

• Rennen, springen, kruipen, rollen, klimmen en dansen: Deze spontane activiteiten stimuleren de fysieke activiteit en de ontdekking van de wereld.
• Het dierenspel: Kinderen imiteren dierbewegingen en zoeken naar voorwerpen in de kamer. Dit spel stimuleert de fantasie, de motorische vaardigheden en de sociale interactie.

Spel met Materialen

Het gebruik van materialen kan spel verder verrijken en de creativiteit stimuleren.

• Speelzijde: Speelzijde kan op verschillende manieren worden gebruikt, zoals het maken van vormen, het aankleden voor de seizoenstafel, het verstoppen van voorwerpen en het schaatsen. Vanaf 4 jaar kan speelzijde worden gebruikt om letters te maken, te vlechten en voor rollenspel. Speelzijde is verkrijgbaar in verschillende kleuren en kan worden gebruikt voor zowel individueel spel als groepsactiviteiten.
• Pittenzakjes: Pittenzakjes kunnen worden gebruikt voor gooi-spellen, peutergym, balansspellen en als onderdeel van het dierenspel. Ze stimuleren de motorische vaardigheden en de coördinatie.
• Speeldoeken: Speeldoeken kunnen worden gebruikt als capes, sjaals of decoratie tijdens het dansen. Ze stimuleren de fantasie en de creativiteit.

Sensorisch Spel

Sensorisch spel stimuleert de zintuigen van kinderen en draagt bij aan hun ontwikkeling.

• Voelen en raden: Kinderen voelen aan voorwerpen onder een speelzijde en raden wat het is. Dit spel stimuleert de tastzin en de cognitieve vaardigheden.
• Speelzijde wassen: Het wassen van speelzijde is een activiteit met water die de zintuigen stimuleert en de fijne motoriek bevordert.

Actief Samenspelen en Zelfstandig Spel

Actief samenspelen met kinderen vervult de behoefte aan verbinding en beweging. Het is waargenomen dat wanneer deze behoeften worden vervuld, kinderen vanzelfstandig gaan spelen. Voor kinderen die moeite hebben met zelfstandig spel, kan het starten van de dag met een actief binnenspel helpen om deze vaardigheid te ontwikkelen.

Rollenspel

Rollenspel is een belangrijke vorm van spel die de fantasie, de creativiteit en de sociale vaardigheden stimuleert. Speelzijde kan hierbij een veelzijdige rol spelen, bijvoorbeeld als schoenen, water in een zwembad, een tas, een tafelkleed, een cape of cadeautjes.

Conclusie

Spel is een essentieel onderdeel van de ontwikkeling van kinderen en speelt een cruciale rol in de kinderopvang. Verschillende soorten spel, zoals contactspel, bewegingsspel en spel met materialen, dragen bij aan de fysieke, emotionele en cognitieve groei van jonge kinderen. Door een gevarieerd aanbod van activiteiten aan te bieden, kunnen kinderopvangmedewerkers de ontwikkeling van kinderen optimaal stimuleren. Actief samenspelen kan de overgang naar zelfstandig spel bevorderen, en rollenspel biedt een waardevolle mogelijkheid voor kinderen om hun fantasie en creativiteit te ontwikkelen.

Bronnen

1. Expertisecentrum Kinderopvang
2. Jufanke
3. Kinderopvang Totaal
4. Little Botanic Label
5. Little Botanic Label