SMART Doelstellingen in de Kinderopvang: Een Praktische Benadering

De effectiviteit van kinderopvang kan aanzienlijk worden verbeterd door het stellen van duidelijke en meetbare doelen. Traditionele doelstellingen worden vaak te vaag geformuleerd, wat leidt tot onduidelijkheid en een gebrek aan focus. De SMART-methode biedt een gestructureerde aanpak om doelen te definiëren die specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden zijn. Dit artikel beschrijft de principes van SMART-doelstellingen en hoe deze toegepast kunnen worden binnen de context van kinderopvang, met aandacht voor zowel organisatiedoelen als individuele ontwikkelingsdoelen van kinderen.

De Basisprincipes van SMART

De afkorting SMART staat voor vijf essentiële principes die samen een krachtig kader vormen voor doelstellingen. Deze principes zijn:

• Specifiek: Een doel moet helder en concreet zijn, zonder ruimte voor interpretatie. Dit betekent dat het doel precies beschrijft wat er bereikt moet worden.
• Meetbaar: Het moet mogelijk zijn om de voortgang en het succes van het doel te meten. Dit vereist het gebruik van Key Performance Indicators (KPI’s) om de resultaten te kwantificeren.
• Acceptabel: Het doel moet geaccepteerd worden door alle betrokken partijen, zowel intern binnen de organisatie als extern, bijvoorbeeld door ouders en verzorgers.
• Realistisch: Het doel moet haalbaar zijn, rekening houdend met de beschikbare middelen, tijd en expertise. Een onrealistisch doel kan demotiverend werken.
• Tijdgebonden: Er moet een duidelijke deadline zijn voor het bereiken van het doel. Dit creëert een gevoel van urgentie en helpt bij het prioriteren van taken.

Het zuiver toepassen van deze principes is essentieel voor het succesvol implementeren van de SMART-methode.

SMART Doelstellingen voor de Organisatie

Binnen een kinderopvangorganisatie kunnen SMART-doelstellingen op verschillende niveaus worden toegepast. Voorbeelden van organisatiedoelen die met behulp van de SMART-methode geformuleerd kunnen worden, zijn:

• Bezettingsgraad: “De bezetting van onze gewone hotelkamers (in de context van een kinderopvang, dit kan worden geïnterpreteerd als groepen) is tegen het einde van het jaar 80%.” Dit is een specifiek, meetbaar (door het monitoren van de bezettingsgraad), acceptabel (na overleg met het management), realistisch (afhankelijk van de lokale markt) en tijdgebonden (tegen het einde van het jaar) doel.
• Wachttijd: “De gemiddelde wachttijd van ons callcenter (in de context van kinderopvang, dit kan de tijd zijn om een afspraak te maken of een vraag te beantwoorden) bedraagt maximaal 30 seconden.” Dit is een specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden doel.
• Klachtenafhandeling: “We willen binnen 6 uur op een klacht van ouders reageren.” Dit is een specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden doel.

Het is belangrijk om te benadrukken dat KPI’s de kern vormen van de SMART-methode. Nadat een doel voldoende specifiek is gemaakt, is het essentieel om het meetbaar te maken met KPI’s, een norm of targetwaarde te formuleren en aan te geven wanneer die waarde bereikt moet worden.

SMART Doelstellingen voor Individuele Ontwikkeling

Naast organisatiedoelen kunnen SMART-doelstellingen ook worden gebruikt om de individuele ontwikkeling van kinderen te stimuleren. Dit vereist een zorgvuldige afstemming met de ouders en een gedegen observatie van de behoeften en mogelijkheden van het kind.

Een voorbeeld van een SMART-doelstelling voor een kind zou kunnen zijn: “Binnen twee maanden zal Lisa, met behulp van dagelijkse voorleessessies en interactieve spelletjes, haar woordenschat met ten minste vijf nieuwe woorden uitbreiden, zoals gemeten door een wekelijkse observatie door de pedagogisch medewerker.”

Het is belangrijk om te onthouden dat bij persoonlijke doelen de acceptatie vooral door het individu (in dit geval het kind, met ondersteuning van de ouders) bepaald wordt.

Compatibiliteit en Uitlijning van Doelstellingen

Binnen een organisatie zijn vaak veel strategische, tactische en operationele doelen geformuleerd. Het is cruciaal om deze doelen op elkaar af te stemmen en te stroomlijnen, zodat ze elkaar niet tegenwerken maar juist versterken. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van een Balanced Scorecard, een strategisch managementhulpmiddel dat verschillende perspectieven integreert.

Het gesprek met elkaar is essentieel om tot meer specifieke doelen en kennis te komen. Door dialoog kunnen doelen compatibel gemaakt worden en kunnen de betrokkenen een beter begrip krijgen van de doelstellingen en hun rol daarin.

KPI’s, Dashboarding en Data-Analyse

De snelste manier om inzicht te krijgen in de voortgang van SMART-doelstellingen is door gebruik te maken van dashboarding, KPI’s en data-analyse. Dit maakt van SMART een krachtig en levend systeem, en voorkomt dat de doelen in de spreekwoordelijke la verdwijnen. Het monitoren van de voortgang op continue basis, zoals vastgelegd in de verbetercyclus Plan-Do-Check-Act, is essentieel voor het succesvol implementeren van de SMART-methode.

Aandachtspunten bij het Formuleren van SMART Doelen

Bij het formuleren van SMART-doelen is het belangrijk om de letter ‘A’ (Acceptabel) niet te vergeten. Het doel moet niet alleen aanvaardbaar zijn, maar ook ambitieus. Het is goed om te spelen met de ambitieniveau, waarbij na een periode van relatief gemakkelijke doelen de lat weer wat hoger gelegd wordt.

Het benoemen van tussentijdse mijlpalen en bijbehorende SMART-doelen is ook belangrijk, vooral bij ambitieuze einddoelen. Dit maakt het proces overzichtelijker en vergroot de kans op succes.

VVE en Doelgroepkinderen

Voor kinderen die in aanmerking komen voor Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) gelden specifieke criteria. In de gemeente Waalwijk zijn dit kinderen van wie de primaire verzorger een laag opleidingsniveau heeft, thuis niet-Nederlands spreekt, of sprake is van een onvoldoende stimulerende omgeving, of er sprake is van (dreigende) ontwikkelingsachterstand. Voor deze kinderen is een VVE-traject bedoeld om eventuele achterstanden te verbeteren of te verhelpen. Het formuleren van SMART-doelen voor deze kinderen vereist extra aandacht voor hun specifieke behoeften en de mogelijkheden om hen te ondersteunen.

Conclusie

De SMART-methode biedt een waardevol kader voor het stellen van effectieve doelen binnen de kinderopvang. Door doelen specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden te formuleren, kunnen organisaties hun prestaties verbeteren en de individuele ontwikkeling van kinderen stimuleren. Het gebruik van KPI’s, dashboarding en data-analyse is essentieel voor het monitoren van de voortgang en het waarborgen van het succes van de SMART-methode. Het is belangrijk om de doelen op elkaar af te stemmen en te stroomlijnen, en om de betrokkenheid van alle partijen te waarborgen.

Bronnen

1. Passionned.nl
2. Desteven.nl
3. Lokaleregelgeving.overheid.nl