Kinderopvang: Toegankelijkheid, Betaalbaarheid en Ondersteuning voor Kwetsbare Gezinnen
september 5, 2025
De kinderopvangsector staat voor uitdagingen en veranderingen. Er is aandacht voor de kwaliteit van de opvang, de positie van gastouders en de financiering van het stelsel. Dit artikel geeft een overzicht van de actuele stand van zaken, gebaseerd op recente ontwikkelingen en discussies.
Integrale Kindcentra en Onderwijsachterstanden
Integrale kindcentra (IKC’s), voorzieningen voor kinderen van 0-12 jaar, worden op diverse plaatsen in het land ontwikkeld. Deze centra bieden scholen de mogelijkheid om leerlingen vroegtijdig te betrekken bij de schoolomgeving en identiteit. IKC’s kunnen een instrument zijn om onderwijsachterstanden te bestrijden en de sociale cohesie te bevorderen. Het is echter belangrijk dat scholen niet gedwongen worden om deel te nemen aan de vorming van een IKC of brede school. In de gemeente Tholen wordt bij eventuele aanpassingen of nieuwbouw van schoolgebouwen onderzocht of integratie van andere voorzieningen mogelijk is, waarbij het plan Brede School te Tholen een voorbeeld is.
Kwaliteitsverbetering Gastouderopvang en Regelgeving
Er is discussie over de verbetermaatregelen in de gastouderopvang. Hoewel kwaliteitsverbeteringen op zich niet worden afgewezen, is er bezorgdheid over de zorgvuldige afweging en transparantie in overleg met de sector. Onderzoeken tonen aan dat de kwaliteit in de gastouderopvang gemiddeld vergelijkbaar is met die in de dagopvang en buitenschoolse opvang, maar dat de variatie groter is, met zowel positieve als negatieve uitschieters. De sector heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in kwaliteitsverbetering, wat echter niet voldoende in het wetsvoorstel tot uiting komt.
Aantal Gastouders en Risico op Afname
Het aantal gastouders is de afgelopen acht jaar gehalveerd, van 28.000 naar 17.000 locaties (vanaf 2019). Er bestaat een risico dat de voorgestelde maatregelen, zoals aanvullende opleidingseisen, het aantal gastouders verder zullen doen afnemen. Dit is problematisch, aangezien er al sprake is van een tekort aan kinderopvang. De opleiseisen kunnen voor sommige gastouders onhaalbaar zijn, terwijl zij wel degelijk kwalitatief goede opvang bieden. De regeldruk in de sector wordt als onevenredig zwaar ervaren, en er is onzekerheid over de tijd die nodig is voor de administratieve afhandeling.
Financiering en Toekomstperspectief
De herziening van het financieringsstelsel van de kinderopvang staat centraal in de huidige discussie. Er wordt gezocht naar varianten die meer zekerheid bieden aan ouders. De verschillende opties worden verder uitgewerkt tot wetsvoorstellen, waarbij de uiteindelijke keuze aan een nieuw kabinet is. Er is bezorgdheid over de gebrekkige slagkracht van de overheid en de verdeeldheid binnen het kabinet. De SGP pleit voor meer bescheidenheid en realiteitszin, en voor het benutten van de krachten in de samenleving zelf.
Aandacht voor Spelen en Ontwikkeling
Tijdens een recent commissiedebat in de Tweede Kamer is er aandacht gevraagd voor het belang van spelen in de kinderopvang. Alle partijen die betrokken zijn bij het kinderopvangakkoord waren aanwezig. De focus lag op de herziening van het financieringsstelsel, waarbij meer zekerheid voor ouders uitgangspunt is. Er is ook aandacht geweest voor de gastouderopvang, waarbij de zorgelijke trend van het dalend aantal gastouders en de gevolgen van de aanstaande verbetermaatregelen aan de orde kwamen.
Regeldruk en Proportionaliteit van Maatregelen
Er wordt gevraagd of de voorgestelde maatregelen nog wel proportioneel zijn. Niet alle gastouders zullen aan de aanvullende opleidingseisen kunnen voldoen, terwijl zij wel degelijk kwalitatief goede opvang kunnen bieden. De eisen voor beleidsplannen en coachingstrajecten kunnen de regeldruk verder verhogen. Er is onduidelijkheid over de inschatting van de tijd die nodig is voor de administratieve afhandeling en het effect van de maatregelen.
Aansluiting bij Gastouderbureaus
Het wetsvoorstel stelt dat gastouders voortaan bij maximaal twee gastouderbureaus mogen zijn aangesloten. In de praktijk zijn er veel gastouders die zich bij meerdere bureaus aansluiten om een vast aantal kinderen te verzekeren. Er wordt gevraagd waarom ervoor is gekozen om dit aantal te beperken en of er een verband bestaat tussen het aantal bureaus en de kwaliteit van de opvang.
Kwaliteitseisen en Wet IKK
Met de inwerkingtreding van de Wet innovatie en kwaliteit kinderopvang (Wet IKK) in 2018 en 2019 zijn de kwaliteitseisen voor dagopvang en buitenschoolse opvang herijkt. De gastouderopvang is destijds niet meegenomen in dit traject, omdat er toen nog werd gewerkt aan een beleidsdoorlichting.
Gezin als Hoeksteen en Mantelzorg
Er is bezorgdheid over de gebrekkige slagkracht van de overheid en de toenemende regeldruk. De SGP benadrukt het belang van het gezin als hoeksteen van de samenleving en pleit voor meer ruimte voor mantelzorg en opvoeding. Er wordt gevraagd om verankering van het gezin in de Grondwet.
Uitgestelde Plannen voor Gratis Kinderopvang
De plannen voor gratis kinderopvang zijn uitgesteld. De SGP is van mening dat er in plaats daarvan geïnvesteerd moet worden in minder lasten voor alle gezinnen.
Belang van Gesprek met de Sector
De minister heeft aangegeven om in gesprek te blijven met de sector. Dit wordt verwelkomd, met als doel een liefdevolle en speelrijke plek op de kinderopvang voor ieder kind te creëren.
Conclusie
De kinderopvangsector staat voor belangrijke uitdagingen op het gebied van kwaliteit, financiering en het aantal beschikbare plaatsen. Er is behoefte aan een zorgvuldige afweging van de voorgestelde maatregelen, met aandacht voor de positie van gastouders en de regeldruk in de sector. Het is essentieel om te investeren in een liefdevolle en speelrijke omgeving voor alle kinderen, en om het gezin als hoeksteen van de samenleving te respecteren. De toekomst van de kinderopvang hangt af van een constructieve dialoog tussen de overheid, de sector en de ouders.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
