Hygiëne en Veiligheid in de Kinderopvang: Een Praktische Gids

De hygiëne en veiligheid binnen een kinderopvanglocatie zijn van het grootste belang. Een schone en veilige omgeving draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van de kinderen, en minimaliseert de verspreiding van infectieziekten. Deze gids biedt een overzicht van belangrijke aspecten van hygiëne in de kinderopvang, gebaseerd op richtlijnen en aanbevelingen. De implementatie en uitvoering van deze richtlijnen ligt primair bij de werkgever, maar vereist de actieve betrokkenheid van alle medewerkers.

Handhygiëne: De Basis van Infectiepreventie

Handen wassen is de meest effectieve manier om de verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen. In de kinderopvang is het essentieel dat zowel medewerkers als kinderen regelmatig hun handen wassen met water en vloeibare zeep. Dit dient te gebeuren:

• Wanneer de handen zichtbaar vuil zijn.
• Wanneer de handen plakkerig aanvoelen.
• Na een toiletbezoek.
• Na het verschonen van elke luier.
• Na het afvegen van de billen van een kind.
• Wanneer er lichaamsvloeistoffen op zijn gekomen, bijvoorbeeld na hoesten, niezen of het snuiten van de neus.
• Voor en na het (bereiden van) eten.
• Voor het bereiden of aanraken van flesvoeding/moedermelk.
• Voor en na het verzorgen van een wond.
• Voor en na het aanbrengen van crème of zalf.
• Na schoonmaakwerkzaamheden en contact met vuil textiel of afval.
• Na het uittrekken van handschoenen.
• Na buitenactiviteiten, zoals buitenspelen en in de (moes)tuin werken.
• Na handcontact met dieren.

Het gebruik van handdesinfectiemiddelen wordt afgeraden voor kinderen en dient alleen door medewerkers te worden gebruikt wanneer handen wassen niet mogelijk is en de handen niet zichtbaar vuil zijn. Handdesinfectiemiddelen moeten buiten bereik van kinderen worden bewaard.

Reiniging en Desinfectie van Oppervlakken

Naast handhygiëne is een regelmatige reiniging en desinfectie van oppervlakken cruciaal. Een schoonmaakplan, opgesteld volgens de richtlijnen van het RIVM, is essentieel. De frequentie en intensiteit van de reiniging hangen af van het type oppervlak en de mate van gebruik. Flexibele schoonmaakdiensten kunnen worden ingezet om schoon te maken op momenten dat dit het beste uitkomt, bijvoorbeeld terwijl de kinderen buiten spelen of na sluitingstijd.

Hygiëne in de Keuken

De keuken in een kinderopvang vereist speciale aandacht vanwege het risico op voedselgerelateerde infecties. De hygiëne in de keuken moet voldoen aan de HACCP-normen (Hazard Analysis and Critical Control Points). Dit omvat het correct hanteren van voedsel, het regelmatig reinigen en desinfecteren van oppervlakken en apparatuur, en het voorkomen van kruisbesmetting.

Vloerhygiëne en Ingangsgebieden

De ingang en hal van een kinderopvang zijn vaak drukke plekken waar veel vuil en vocht binnenkomen. Schoonloopmatten kunnen een aanzienlijke bijdrage leveren aan de vloerhygiëne door het tegenhouden van vuil en vocht. Het gebruik van gerecyclede materialen in deze matten is een duurzame keuze. Ongeveer 70% tot 80% van het vuil in gebouwen wordt door bezoekers van buitenaf binnengebracht, en 90% van de valpartijen gebeurt op natte vloeren. Regelmatig onderhoud en reiniging van de matten zijn essentieel.

Hygiëne in de Verschoonruimte en het Toilet

De verschoonruimte en het toilet zijn gebieden waar extra aandacht voor hygiëne vereist is. Het is belangrijk om kinderen al vroeg te leren over persoonlijke hygiëne en hen te betrekken bij het schoonhouden van deze ruimtes. Het gebruik van luierboxen met geurzakjes helpt bij het hygiënisch deponeren van luiers en het neutraliseren van geuren.

Omgaan met Huisdieren in de Kinderopvang

Wanneer er huisdieren aanwezig zijn in de kinderopvang, moeten er specifieke hygiënemaatregelen worden genomen om de kans op infectieziekten te beperken. Deze maatregelen omvatten:

• Regelmatig vaccineren en ontwormen van de dieren.
• Bestrijding van vlooien, luizen en teken.
• Schoon water en goede voeding voor de dieren.
• Geen rauw vlees of slachtafval voeren.
• Dieren niet in de keuken of slaapruimtes laten verblijven.
• Alleen medewerkers de verblijven van de dieren laten schoonmaken.
• Wonden na een krab of beet goed schoonspoelen en indien nodig een arts raadplegen.
• Handen wassen na contact met dieren.
• Dieren niet in het gezicht laten likken.

Bij agrarische kinderopvang, waar kinderen vaker in contact komen met boerderijdieren, is extra voorzichtigheid geboden. Direct contact, indirect contact via mest of stallingsplaatsen, en indirect contact via voedselresten kunnen leiden tot infecties.

Sieraden en Nagelbedekking

Om de handen goed schoon te kunnen maken, is het belangrijk om te letten op sieraden en nagelbedekking. Horloges, armbanden, ringen en andere sieraden kunnen ziekteverwekkers vasthouden. Bij risicohandelingen, zoals het bereiden van voedsel, het verschonen van luiers, of het verzorgen van wonden, is het belangrijk om geen sieraden te dragen.

Preventie van Hoesten en Niezen

Hoesten en niezen kunnen de verspreiding van infectieziekten bevorderen. Het is belangrijk om kinderen en medewerkers te leren om te hoesten of te niezen in een papieren zakdoek, die daarna weggegooid moet worden, gevolgd door het wassen van de handen. Als een zakdoek niet beschikbaar is, hoesten of niezen in de elleboog.

Verantwoordelijkheid en Implementatie

De uiteindelijke verantwoordelijkheid voor de implementatie en uitvoering van de hygiënerichtlijn ligt bij de werkgever. De praktische uitvoering ligt grotendeels bij de medewerkers en de facilitaire dienst. Het is belangrijk dat alle medewerkers op de hoogte zijn van de richtlijnen en hun rol in het handhaven van een hygiënische omgeving. De hygiënerichtlijn voor kinderopvang wordt periodiek herzien, waarbij tussentijdse wijzigingen worden aangegeven.

Conclusie

Een goede hygiëne is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van kinderen in de kinderopvang. Door het naleven van de hierboven beschreven maatregelen, zoals regelmatige handhygiëne, reiniging en desinfectie van oppervlakken, en aandacht voor specifieke gebieden zoals de keuken en verschoonruimte, kan de verspreiding van infectieziekten worden geminimaliseerd en een veilige en gezonde omgeving voor kinderen worden gecreëerd. De implementatie van deze richtlijnen vereist een gezamenlijke inspanning van werkgevers en medewerkers.

Bronnen

1. Balans Schoonmaak
2. Kinderopvang-Wijzer
3. CWS
4. RIVM