Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
De beroepskracht-kindratio (BKR) speelt een centrale rol in de kwaliteit van kinderopvang. Het bepaalt hoeveel kinderen een beroepskracht (zoals een leidster of pedagogisch medewerker) mag verzorgen op één moment. Deze verhouding is van groot belang voor de veiligheid, de aandacht die kinderen krijgen en de efficiëntie van de organisatie van kinderopvang. In dit artikel worden de regels, toepassingen en hulpmiddelen voor het berekenen van de BKR in de kinderopvang uitgelegd, op basis van de beschikbare informatie.
Wat is de beroepskracht-kindratio (BKR)?
De beroepskracht-kindratio (BKR) is een wettelijk vastgelegde verhouding die aangeeft hoeveel kinderen een beroepskracht mag verzorgen in een kinderopvang. Deze verhouding hangt af van verschillende factoren, zoals de leeftijd van de kinderen, de samenstelling van de groep en het type kinderopvang (zoals kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang).
De BKR is ontworpen om zowel de veiligheid als de kwaliteit van de kinderopvang te waarborgen. Het zorgt ervoor dat kinderen voldoende aandacht krijgen en dat de beroepskrachten niet te zwaar belast worden.
Hoe werkt de BKR per leeftijdscategorie?
De BKR verschilt per leeftijdscategorie, omdat jongere kinderen meer begeleiding nodig hebben. De volgende richtlijnen zijn algemeen geldend binnen de kinderopvang, zoals aangegeven in de bronnen:
- 0 tot 1 jaar: Maximaal 3 kinderen per beroepskracht.
- 1 tot 2 jaar: Maximaal 5 kinderen per beroepskracht.
- 2 tot 4 jaar: Maximaal 8 kinderen per beroepskracht.
- 4 tot 6 jaar (buitenschoolse opvang): Maximaal 10 kinderen per beroepskracht.
- 7 tot 12 jaar (buitenschoolse opvang): Maximaal 12 kinderen per beroepskracht.
Als een groep kinderen uit meerdere leeftijdscategorieën bestaat, wordt de BKR aangepast aan de jongste leeftijdscategorie. Bijvoorbeeld: als er 2 baby’s (0-1 jaar) en 2 dreumesen (1-2 jaar) zijn, mag één beroepskracht 4 kinderen opvangen, aangevuld door de regels voor de 1-2-jarigen.
De drie-uursregeling
In de praktijk is het niet altijd mogelijk om op elk moment de exacte BKR te hanteren. Daarom is de drie-uursregeling opgenomen in de wetgeving. Deze regeling stelt dat kinderopvangorganisaties maximaal 3 uur per dag mogen afwijken van de wettelijke BKR. Tijdens deze periode mag het aantal benodigde beroepskrachten lager zijn dan wat de BKR vereist.
De drie-uursregeling mag niet dagelijks of systematisch worden toegepast, maar is bedoeld voor tijdelijke situaties. Het is verplicht om in het pedagogisch beleidsplan te beschrijven hoe de organisatie omgaat met deze regeling.
Het vierogenprincipe
Een ander belangrijk aspect van de BKR is het vierogenprincipe, dat geldt voor alle kinderopvangorganisaties, behalve buitenschoolse opvang (BSO) en gastouderopvang. Dit principe houdt in dat er altijd minimaal twee beroepskrachten aanwezig moeten zijn bij bepaalde activiteiten. Dit betekent dat er altijd iemand is die kan meekijken of meeluisteren bij een beroepskracht, om veiligheid en transparantie te waarborgen.
Deze tweede persoon kan een andere beroepskracht zijn, maar ook een stagiair of ouder. Deze persoon moet ingeschreven staan in het Personenregister kinderopvang (PRK). Het vierogenprincipe is verplicht bij bepaalde situaties zoals voeding, slaap, medicatie, of activiteiten die persoonlijke begeleiding vereisen.
Het gebruik van rekentools voor de BKR
Het berekenen van de BKR kan complex zijn, vooral bij groepen met kinderen uit verschillende leeftijdscategorieën of bij de combinatie van kinderopvang en buitenschoolse opvang. Daarom is het gebruik van een rekentool onmisbaar voor kinderopvangorganisaties om de BKR nauwkeurig te bepalen.
De Rijksoverheid en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) bieden officiële rekentools aan. Deze tools rekenen het benodigde aantal beroepskrachten uit op basis van het aantal kinderen, hun leeftijd, de tijdstippen van opvang en eventuele afwezigheden. De GGD gebruikt deze rekentools tijdens inspecties om te controleren of organisaties zich aan de BKR houden.
Voor ouders is het belangrijk om te weten dat het gebruik van deze rekentools bijdraagt aan een betere transparantie en kwaliteit van de kinderopvang. Het helpt ook bij het voorkomen van overbelasting van medewerkers en zorgt voor een betere zorg voor de kinderen.
Een lijst bijhouden
Een kinderopvangorganisatie is verplicht om een lijst bij te houden van de beroepskrachten die op een bepaald moment inzetbaar zijn, evenals de kinderen die op dat moment aanwezig zijn. Deze lijst moet aangeven hoe lang de kinderen op de opvang zijn (aankomst- en vertrektijd). Deze lijst helpt bij het naleven van zowel de BKR als de drie-uursregeling en is belangrijk tijdens inspecties.
Nieuwe regels per 1 juli 2024
Er zijn in 2024 nieuwe rekenregels ingevoerd voor de BKR, die vanaf 1 juli 2024 van kracht zijn. Deze regels betreffen onder andere de buitenschoolse opvang (BSO). Momenteel is er nog enige verwarring over de toepassing van deze nieuwe regels, omdat er verschillende berekeningen circuleren die niet altijd op de officiële formules zijn gebaseerd.
Om dit te voorkomen, is een gratis model beschikbaar gesteld door Kinderopvang-Wijzer, dat helpt bij het inzichtelijk maken van de nieuwe berekening. Het is verstandig om gebruik te maken van deze tools om te voorkomen dat er fouten gemaakt worden bij het berekenen van de BKR.
Werkboek wetswijziging juli 2024
Het Kleine Kinderopvang Keurmerk heeft een werkboek uitgebracht over de wetswijziging van juli 2024. Dit werkboek bevat uitleg over de veranderingen, inclusief voorbeelden van toepassing in de praktijk. Het helpt opvangers bij het aanpassen van hun organisatie aan de nieuwe regels. Het werkboek behandelt ook onderwerpen zoals het inzetten van anders gekwalificeerde medewerkers in de BSO en het gebruik van BBL-studenten in kinderdagverblijven.
BKR-berekening op locatieniveau
Sinds de wetswijziging van juli 2024 is het mogelijk om de BKR te berekenen op locatieniveau in plaats van per groep. Dit betekent dat opvangers nu flexibel kunnen zijn in de manier waarop ze beroepskrachten inzetten, zolang de totale verhouding binnen de wettelijke grenzen blijft. Dit kan leiden tot efficiëntere organisatie van de opvang en betere inzet van medewerkers.
De rol van ouders en de oudercommissie
Ouders en de oudercommissie spelen een belangrijke rol in het toezicht op de kwaliteit van de kinderopvang. De oudercommissie moet worden betrokken bij beslissingen rondom het vierogenprincipe en moet advies geven over de inzet van beroepskrachten. Ouders moeten ook worden geïnformeerd over hoe de BKR en het vierogenprincipe in de praktijk worden toegepast.
Ouders kunnen ook aandacht besteden aan het aantal kinderen per groep en het aantal beroepskrachten dat aanwezig is. Dit helpt bij het beoordelen van de kwaliteit van de opvang en het voorkomen van overbelasting van medewerkers.
Conclusie
De beroepskracht-kindratio (BKR) is een essentieel onderdeel van de kinderopvang. Het bepaalt hoeveel kinderen een beroepskracht mag verzorgen, afhankelijk van de leeftijd en de samenstelling van de groep. Het gebruik van rekentools is verplicht om de BKR correct te berekenen, vooral bij gemengde groepen of bij de combinatie van kinderopvang en buitenschoolse opvang. De drie-uursregeling en het vierogenprincipe zijn aanvullende regels die helpen bij het beheersen van de BKR in de praktijk.
Met de nieuwe regels vanaf 1 juli 2024 is het belangrijk dat zowel opvangers als ouders goed geïnformeerd zijn over de toepassing van de BKR. Het gebruik van hulpmiddelen zoals rekentools en werkboeken helpt bij het naleven van de wettelijke eisen en bij het waarborgen van de kwaliteit van de kinderopvang. De betrokkenheid van ouders en de oudercommissie is hierin van groot belang.
Bronnen
- Rekentool kindratio - Road2School
- Beroepskracht-kindratio - Delta Advisory
- Nieuwe rekenregels BKR per 1 juli 2024 - Werken in Kinderopvang
- Tools voor kinderopvang - Kleine Kinderopvang Keurmerk
- BKR berekenen - BBerekenen
- Nieuwe rekentool BKR - Kinderopvangtotaal
- Hoeveel begeleiders per kind? - Monkey Donky
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
