Politieke visies op kinderopvang: wat staat in de verkiezingsprogramma's?
juli 20, 2025
Ouderparticipatie in de kinderopvang is een model dat steeds meer aandacht krijgt, niet alleen vanwege de voordelen in termen van flexibiliteit en betrokkenheid, maar ook vanwege de mogelijke oplossingskansen in een tijd van arbeidskrachtenvermindering en groeiende vraag naar kinderopvang. In Utrecht zijn er diverse voorbeelden van ouderparticipatiecrèches en peuterspeelzalen die dit model succesvol omzetten. Deze artikelen geven inzicht in de praktijk van ouderparticipatie, de kwaliteit van de opvang, de rol van ouders, en de uitdagingen die horen bij dit specifieke model.
Ouderparticipatie in de praktijk
In Utrecht zijn er verschillende ouderparticipatiemodellen. Een van de bekendste is De Villa, een ouderparticipatie-opvang die volledig wordt gerund door ouders. Hierbij draait het idee dat ouders de meest betrokken medewerkers zijn centraal. Zoals Isis Torensma, een van de ouders, zegt: “Onze kinderen worden in een community opgevoed.” Deze participatie maakt dat ouders niet alleen betrokken zijn bij de logistiek, zoals roosters en inkoop, maar ook in het dagelijks begeleiden van de kinderen.
Een ander voorbeeld is De Oase, een ouderparticipatie-opvang gevestigd in Rivierenwijk. Deze opvang is wettelijk erkend en biedt kinderen een veilige en leerzame omgeving. De Oase is een leerbedrijf met bewezen hoge kwaliteit, zoals blijkt uit het laatste inspectierapport van de GGD. Ouders die hier actief betrokken willen worden, lopen eerst vier dagdelen mee om zich vertrouwd te raken met de opvang. Vervolgens nemen ze zelf een dagdeel over en dragen verantwoordelijkheid voor het dagelijks functioneren van de opvang.
Kwaliteit en veiligheid
Een van de grootste vragen bij ouderparticipatie is of de kwaliteit van de opvang hierbij voldoet aan de wettelijke eisen. In de context van ouderparticipatie vallen zowel peuterspeelzalen als kinderopvang voorzieningen onder ambitieniveau 0, wat betekent dat deze voorzieningen geen beroepskrachten nodig hebben. In plaats daarvan zijn er begeleiders, die vaak ouders zijn, en wordt een deel van de tijd een beroepskracht beschikbaar gehouden voor coaching en supervisie.
De Oase is bijvoorbeeld voorzien van ervaren draaiouders met EHBO-diploma’s voor baby’s en kinderen. Daarnaast organiseren zij professionaliseringsavonden waarbij deskundigen over onderwerpen zoals kinderontwikkeling, inclusie en veiligheid worden ingeschakeld. Deze aanpak zorgt voor een continue verbetering van kwaliteit en veiligheid, ondanks het feit dat het model niet volledig professioneel is.
Inclusie en diversiteit
Inclusie en diversiteit zijn thema’s die steeds vaker op de agenda komen in de kinderopvang. De Villa in Utrecht is een voorbeeld van een ouderparticipatie-opvang waarbij de diversiteit van de ouders en kinderen centraal staat. Hier leren kinderen vanaf jonge leeftijd om met verschillen om te gaan. Zoals in een artikel uit 2006 is onderzocht, is ouderparticipatie een goed katalysator voor betere communicatie tussen ouders en opvanginstellingen, wat leidt tot verbeterde kwaliteit en een beter welbevinden bij kinderen en ouders.
Ouders die actief betrokken zijn bij de opvang, leren hun kinderen ook over respect en inclusie. In een ouderparticipatie-model zien kinderen hoe ouders samenwerken, hoe verschillen worden geaccepteerd, en hoe iedereen bijdraagt aan een gezonde en veilige opvang. Dit heeft een positief effect op de sociale vaardigheden van kinderen en hun inzicht in diversiteit.
Werkgelegenheid en arbeidskrachten
De coronacrisis heeft een diepe impact gehad op de arbeidsmarkt in de kinderopvang. Met minder kinderopvangplekken in gebruik en minder vraag naar kinderopvang, zijn er minder medewerkers nodig. Dit is, zoals drie deskundigen stellen, een eenvoudige rekensom: als er minder kinderen in opvang zijn, zijn er minder medewerkers nodig.
Ouderparticipatie kan hier een oplossing bieden, omdat ouders zelf een rol overnemen in de opvang. Dit helpt om de druk op de arbeidsmarkt te verlichten, maar ook om kinderopvang beschikbaar te houden in tijden van crisis. In Austerlitz, bijvoorbeeld, is een ouderparticipatie-bsc ontstaan vanwege de drukte en tekort aan plekken. Ouders hebben hier zelf een oplossing gezocht, vaak in samenwerking met de gemeente en de GGD.
Een voordeel van ouderparticipatie is ook dat het meer mannen in de opvang betrekt. In ouderparticipatiecrèches is het namelijk niet ongebruikelijk dat beide ouders betrokken zijn bij de opvang. Dit brengt een diversere leeftijdsgroep en een diverser spectrum aan ervaringen mee in de opvang.
Kansen en uitdagingen
Hoewel ouderparticipatie veel kansen biedt, zijn er ook uitdagingen. Zo is het model niet voor iedereen haalbaar. Niet iedere ouder heeft de tijd of de middelen om actief betrokken te raken bij een ouderparticipatie-opvang. Dit betekent dat het model vooral geschikt is voor ouders die flexibel kunnen werken of die genoeg tijd hebben om draaiouders te worden.
Bovendien is het model regelgevingstekort. Ouderparticipatiecrèches vallen onder de Wet Kinderopvang, wat betekent dat er vergunningen nodig zijn. De start van een dergelijke opvang vereist dus medewerking van de gemeente en eventueel subsidies. In sommige gevallen is het ook moeilijk om een ondernemer te vinden die bereid is om een dergelijke opvang te starten of te ondersteunen.
Toch blijft ouderparticipatie een interessante optie, vooral in een tijd waarin de vraag naar kinderopvang groeit en de arbeidsmarkt onder druk staat. Het model biedt een manier om ouders actief te betrekken bij de opvoeding van hun kinderen en tegelijkertijd een oplossing te bieden voor tekorten in de kinderopvangsector.
Conclusie
Ouderparticipatie in de kinderopvang is een model dat zich steeds meer ontwikkelt, vooral in steden als Utrecht. Het biedt kansen voor inclusie, diversiteit, en het betrekken van ouders in de opvang. Ouders zijn niet alleen verantwoordelijk voor de logistiek en begeleiding van de kinderen, maar ook voor het creëren van een warme, veilige en leerzame omgeving.
Ondanks de uitdagingen, zoals regelwerk en het feit dat niet iedereen in staat is om actief betrokken te raken, blijft ouderparticipatie een waardevolle aanvulling op de traditionele kinderopvang. Het helpt bij het opvangen van tekorten in de sector, versterkt de betrokkenheid van ouders, en draagt bij aan de sociale ontwikkeling van kinderen. In tijden van crisis, zoals de coronacrisis, kan dit model ook een oplossing bieden om kinderopvang beschikbaar te houden zonder dat de druk op de arbeidsmarkt verder toeneemt.
Voor ouders die geïnteresseerd zijn in ouderparticipatie zijn er diverse voorbeelden in Utrecht, zoals De Villa en De Oase, die kunnen dienen als inspiratie of zelfs als startpunt voor een eigen ouderparticipatie-opvang.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
