Malaria bij Kinderen: Preventie, Symptomen en Nieuwe Ontwikkelingen

Malaria is een potentieel levensbedreigende ziekte die door parasieten wordt veroorzaakt en verspreid door de beet van de Anopheles-mug. Wereldwijd lopen miljoenen mensen, waaronder veel kinderen, jaarlijks het risico op infectie. Dit artikel biedt een overzicht van malaria, met de nadruk op symptomen, preventie en recente ontwikkelingen in de behandeling en preventie, gebaseerd op beschikbare gegevens.

Wat is Malaria?

Malaria wordt veroorzaakt door parasieten van het geslacht Plasmodium. Mensen raken geïnfecteerd via de beet van een vrouwelijke Anopheles-mug. Er zijn vijf Plasmodium-soorten die malaria bij mensen kunnen veroorzaken, waarbij Plasmodium falciparum en Plasmodium vivax de grootste bedreiging vormen. P. falciparum is de dodelijkste malariaparasiet en komt het meest voor op het Afrikaanse continent. P. vivax domineert de meeste landen buiten Sub-Sahara Afrika.

In 2023 werden wereldwijd ongeveer 263 miljoen gevallen van malaria gemeld, met een geschat aantal van 597.000 doden. Het Afrikaanse continent draagt een onevenredig groot deel van de mondiale malariabelasting, met 94% van de gevallen en 95% van de sterfgevallen in 2023. Kinderen onder de vijf jaar lopen het grootste risico op ernstige complicaties en vertegenwoordigen bijna 76% van alle malariadoden in de Afrikaanse regio.

Symptomen van Malaria bij Kinderen

De meest voorkomende vroege symptomen van malaria zijn koorts, hoofdpijn en rillingen. Deze symptomen treden meestal 10 tot 15 dagen na de infectie op. Bij sommige mensen kunnen de symptomen mild zijn, vooral bij degenen die eerder een malariainfectie hebben gehad. Omdat sommige symptomen niet specifiek zijn, is vroegtijdige diagnose belangrijk.

Bij kinderen kunnen ernstige symptomen zich ontwikkelen, waaronder:

• Ernstige vermoeidheid en uitputting
• Verminderd bewustzijn
• Meerdere convulsies
• Ademhalingsmoeilijkheden
• Donkere of bloederige urine
• Geelzucht (geel worden van de ogen en huid)
• Abnormale bloedingen

Kinderen met ernstige symptomen hebben onmiddellijk medische hulp nodig. Vroege behandeling van milde malaria kan voorkomen dat de infectie ernstig wordt. Malaria-infectie tijdens de zwangerschap kan ook leiden tot vroeggeboorte of de geboorte van een baby met een laag geboortegewicht.

Preventie van Malaria

Malaria is zowel te voorkomen als te genezen. Preventie kan worden bereikt door maatregelen te nemen om muggenbeten te vermijden en door het gebruik van medicijnen.

Muggenpreventie:

• Muskietennetten: Gebruik van insecticidebehandelde muskietennetten (MTI) tijdens het slapen, vooral in gebieden waar malaria voorkomt. In Sub-Sahara Afrika heeft 70% van de huishoudens ten minste één MTI, een aanzienlijke toename ten opzichte van 5% in 2000.
• Insectenwerende middelen: Gebruik van insectenwerende middelen die DEET, picaridine of icaridine bevatten, vooral tijdens de schemering en nacht.
• Kleding: Draag beschermende kleding, zoals lange mouwen en broeken, vooral tijdens de schemering en nacht.
• Horren: Plaats horren voor ramen en deuren.
• Bestrijding van muggenbroedplaatsen: Verwijder stilstaand water rondom huizen, aangezien dit ideale broedplaatsen zijn voor muggen.

Chemoprofylaxe:

Voor reizigers naar malariagebieden wordt chemoprofylaxe aanbevolen. Dit houdt in dat er medicijnen worden ingenomen om malaria te voorkomen. De keuze van het medicijn hangt af van het type malaria dat in het gebied voorkomt, de resistentie van de parasiet tegen medicijnen, het gewicht en de leeftijd van de persoon, en of de persoon zwanger is.

Vaccinatie:

Sinds oktober 2021 beveelt de WHO het brede gebruik van het RTS,S/AS01-vaccin aan bij kinderen die in gebieden met een matige tot hoge transmissie van P. falciparum malaria wonen. Dit vaccin heeft aangetoond dat het malaria en ernstige malaria aanzienlijk vermindert bij jonge kinderen. In oktober 2023 heeft de WHO een tweede veilig en effectief vaccin, R21/Matrix-M, aanbevolen. Deze vaccins worden nu uitgerold in routinevaccinatieprogramma's in Afrika en zullen naar verwachting jaarlijks tienduizenden jonge levens redden.

Diagnose en Behandeling

Vroege diagnose en behandeling van malaria verminderen de ziekte, voorkomen sterfgevallen en dragen bij aan het verminderen van de transmissie. De WHO beveelt aan dat alle vermoedelijke gevallen van malaria worden bevestigd met behulp van parasitologische diagnostische tests (via microscopie of een snelle diagnostische test).

Meerdere medicijnen worden gebruikt om malaria te voorkomen en te behandelen. Artsen kiezen er een of meer op basis van:

• Het type malaria
• Of de malariaparasiet resistent is tegen een medicijn
• Het gewicht of de leeftijd van de persoon die is geïnfecteerd
• Of de persoon zwanger is

Artemisinine-gebaseerde combinatie therapieën (ACT's) zijn de meest effectieve behandeling voor P. falciparum malaria. Chloroquine wordt aanbevolen voor de behandeling van infecties met de P. vivax-parasiet, maar alleen in gebieden waar de parasiet nog gevoelig is voor dit medicijn. Primaquine moet worden toegevoegd aan de hoofdbehandeling om terugval van infecties met de P. vivax- en P. ovale-parasieten te voorkomen.

Uitdagingen en Nieuwe Ontwikkelingen

De vooruitgang in de bestrijding van malaria wordt bedreigd door de ontwikkeling van resistentie van muggen tegen insecticiden en van parasieten tegen antimalariamiddelen. De opkomst van genetische mutaties in parasieten die de detectie door snelle diagnostische tests belemmeren, vormt een groeiend probleem. In 2023 werden deze gemuteerde parasieten gemeld in 41 malariagebiedende landen.

De WHO heeft een mondiaal plan ontwikkeld voor het beheer van resistentie tegen insecticiden bij malariavectoren. Regelmatige monitoring van de werkzaamheid van antimalariamiddelen is noodzakelijk om behandelingsbeleid te informeren en vroegtijdige detectie en reactie op resistentie te waarborgen.

Investeringen in malaria programma's en onderzoek zijn cruciaal. De geschatte jaarlijkse middelen die nodig zijn om mijlpalen te bereiken voor 2025 en 2030 bedragen US$ 6,8 miljard in 2020, stijgend tot US$ 9,3 miljard in 2025 en US$ 10,3 miljard in 2030. Een extra US$ 0,85 miljard wordt jaarlijks geschat voor wereldwijd onderzoek en ontwikkeling van malaria.

Conclusie

Malaria blijft een aanzienlijke bedreiging voor de volksgezondheid, vooral voor kinderen in Sub-Sahara Afrika. Preventie door middel van muggenbestrijding, chemoprofylaxe en vaccinatie is essentieel. Vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om de ziekte te verminderen en sterfgevallen te voorkomen. Continue investeringen in onderzoek en programma's zijn noodzakelijk om de uitdagingen van resistentie aan te pakken en de vooruitgang in de bestrijding van malaria te behouden.

Bronnen

1. PAHO - Malaria
2. WHO - Malaria
3. WHO - Malaria (Chinese)
4. WHO Africa - Malaria
5. WHO Africa - Mozambique Vaccine
6. WHO - Malaria Symptoms & Treatment
7. WHO Europe - Malaria