De rol van de orthopedagoog in de kinderopvang: ondersteuning en begeleiding van kinderen en opvoeders
juli 20, 2025
In de kinderopvang is goede hygiëne van groot belang om de gezondheid van kinderen te waarborgen. Een aspect dat hierbij steeds vaker in de aandacht komt, is de toegestane vorm van nagelverzorging voor medewerkers. Het RIVM en andere betrouwbare bronnen hebben duidelijke richtlijnen opgesteld met betrekking tot het dragen van kunstnagels, nagellak en andere nagelversieringen in deze context. Deze richtlijnen zijn ontwikkeld om de risico’s op de verspreiding van ziekteverwekkers te beperken en de hygiëne in de kinderopvang te waarborgen. In deze artikel geven we een overzicht van de huidige richtlijnen, de redenen achter het verbod op kunstnagels en alternatieve manieren om verzorgde nagels te hebben terwijl de hygiënenormen worden nageleefd.
Hygiënerichtlijnen van het RIVM
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft duidelijke richtlijnen opgesteld die van toepassing zijn op medewerkers in de kinderopvang, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang. Deze richtlijnen benadrukken dat kunstnagels, nagellak en andere vormen van nagelversiering niet toegestaan zijn. Dit geldt ook voor BIAB-nagels, gelnagels, acrylnagels en nagellak, ongeacht het type of het merk.
De richtlijn benadrukt dat de nagels van medewerkers kort, kaal en schoon moeten zijn. Dit is niet alleen vanwege esthetische redenen, maar vooral om de hygiëne in de kinderopvang te waarborgen. Onder kunstnagels kunnen namelijk bacteriën en andere ziekteverwekkers gemakkelijk blijven zitten, ook na grondig handenwassen. Deze micro-organismen kunnen zich verspreiden via direct contact met kinderen of via oppervlakken die medewerkers aanraken.
De verduidelijking van de richtlijnen in 2023 heeft het verbod op kunstnagels verder aangescherpt, zodat er geen ruimte meer is voor misverstanden. Het doel is om de hygiënenormen te verhogen en het risico op kruisbesmetting te verminderen. Kinderen hebben immers een kwetsbaar immuunsysteem en zijn daarom extra gevoelig voor infecties.
Waarom kunstnagels verboden zijn in de kinderopvang
Het verbod op kunstnagels is niet willekeurig, maar is gebaseerd op concrete gezondheidsrisico’s. Onderzoek heeft aangetoond dat medewerkers met kunstnagels meer micro-organismen op hun handen hebben, ook na het wassen van hun handen. Dit geldt zowel voor acrylnagels als gelnagels. De ruwe oppervlakken van sommige kunstnagels kunnen bovendien kleine wondjes veroorzaken bij kinderen, wat het risico op infecties verder verhoogt.
Een van de belangrijkste redenen achter het verbod is het vermijden van de verspreiding van ziekteverwekkers. Kinderen in de opvang komen vaak in direct contact met medewerkers, en bacteriën kunnen zich makkelijk overbrengen via de handen. Onder kunstnagels kunnen deze bacteriën blijven zitten, zelfs als de handen grondig worden gewassen. Dit maakt kunstnagels een potentiële bron van besmetting, vooral in een omgeving waar kinderen dicht bij elkaar wonen en vaak in contact komen met hun lichaam, zoals met hun handen in hun mond.
Het RIVM benadrukt daarom het belang van korte, schone en natuurlijke nagels bij medewerkers in de kinderopvang. Dit maatregel is niet bedoeld om medewerkers te beperken in hun persoonlijke uitdrukking, maar om de gezondheid van de kinderen te beschermen. De focus ligt op het creëren van een veilige en hygiënische omgeving, waarin het risico op infecties zo laag mogelijk is.
Alternatieve manieren voor verzorgde nagels
Hoewel kunstnagels en nagellak verboden zijn in de kinderopvang, zijn er nog steeds manieren om verzorgde en verzorgde nagels te hebben. Het belangrijkste is dat de hygiënerichtlijnen van het RIVM worden nageleefd, wat betekent dat de nagels kort, kaal en schoon moeten zijn.
Een van de beste manieren om verzorgde nagels te houden is door gebruik te maken van natuurlijke nagelverzorging. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het knippen van de nagels tot net boven de vingertoppen, het vijlen van de nagels in één richting om scheuren en breken te voorkomen, en het polijsten van de nagels voor een natuurlijke glans. Het gebruik van nagelriemolie en handcrème kan ook helpen bij het behouden van gezonde en verzorgde nagels. Deze producten zijn toegestaan, mits ze niet als nagelbedekking dienen.
Een alternatief voor nagellak is het gebruik van zogenaamde 'ademende' nagellakken. Deze lakken zijn speciaal ontworpen om water en zuurstof door te laten, waardoor ze minder schadelijk zijn voor de nagels. Het is echter belangrijk om te controleren of deze lakken toegestaan zijn binnen de richtlijnen van de specifieke kinderopvanglocatie, omdat het beleid per instelling kan verschillen.
Natuurlijke nagelverzorging kan dus een goede oplossing zijn voor medewerkers die graag verzorgde nagels willen hebben, maar tegelijkertijd de hygiënerichtlijnen van het RIVM willen naleven. Het is een manier om de gezondheid van de kinderen te beschermen, zonder dat dit betekent dat medewerkers hun persoonlijke stijl volledig opzij moeten zetten.
Aanbevolen hygiënenormen
Naast de richtlijnen rondom nagelverzorging zijn er ook andere hygiënenormen die van toepassing zijn in de kinderopvang. Een van deze normen is het dragen van handschoenen. In de kinderopvang wordt het dragen van handschoenen over het algemeen niet aanbevolen, tenzij er sprake is van een verhoogd risico op besmetting. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij het schoonmaken van oppervlakken waar bloed of braaksel op zit, of bij het behandelen van een bloedende wond bij iemand anders.
Handschoenen moeten geschikt zijn voor de bescherming tegen micro-organismen en het gebruik ervan moet volgens het gebruiksvoorschrift op de verpakking. Het is belangrijk om handschoenen correct te gebruiken, omdat verkeerd gebruik ervan juist kan leiden tot een verhoogd risico op besmetting.
Bovendien is er aandacht voor de hygiëne van kleding. Ziekteverwekkers kunnen zich verspreiden via kleding, zoals via vervuilde mouwen. Kleding kan bijvoorbeeld vervuild raken bij het schoonmaken van oppervlakken met ontlasting of braaksel. Het is daarom belangrijk om regelmatig kleding te wassen en om tijdens hygiënevrijtijden extra aandacht te besteden aan de schoonheid van kleding.
Reacties op de richtlijnen
De richtlijnen rondom nagelverzorging in de kinderopvang hebben niet alleen bij medewerkers, maar ook bij de algemene bevolking voor discussie gezorgd. Sommige medewerkers vinden het verbod op kunstnagels en nagellak oneerlijk, omdat het hun persoonlijke stijl beperkt. Ze vinden het frustrerend dat ze niet mogen werken met verzorgde nagels, terwijl ze op hun vrije tijd graag hun nagels versieren.
In reactie op deze discussie hebben medewerkers van een kinderopvangorganisatie in Eindhoven zelfs een petitie gestart. Deze werd door meer dan 500 collega’s ondertekend. De medewerkers vinden het oneerlijk dat ze geen verzorgde nagels mogen hebben, terwijl ze toch hun werk goed doen. Ze stellen dat het belangrijk is dat medewerkers zich professioneel en verzorgd voelen, maar ook dat ze de hygiënerichtlijnen naleven.
In de nagelsalons waar de kunstnagels worden gezet, wordt het verbod begrepen, maar er is ook kritiek. Een nagelstyliste uit Eindhoven zegt dat ze het verbod niet begrijpt, maar dat ze het ook begrijpt. Ze stelt dat sommige meiden met lange stiletto’s op hun nagels werken, wat zowel voor kinderen als ouders ongemakkelijk kan zijn. Ze stelt dat het geen probleem zou moeten zijn als de nagels kort worden gehouden en niet boven de vingertoppen uitsteken. Dan zouden medewerkers toch verzorgde nagels kunnen hebben zonder dat het een risico op besmetting oplevert.
Conclusie
De richtlijnen rondom nagelverzorging in de kinderopvang zijn ontwikkeld om de gezondheid van kinderen te beschermen en het risico op de verspreiding van ziekteverwekkers te beperken. Het verbod op kunstnagels, nagellak en andere vormen van nagelversiering is gebaseerd op concrete gezondheidsrisico’s en is niet willekeurig. Het RIVM benadrukt het belang van korte, kaal en schoone nagels bij medewerkers in de kinderopvang, omdat onder kunstnagels bacteriën en andere ziekteverwekkers gemakkelijk blijven zitten.
Hoewel kunstnagels en nagellak verboden zijn, zijn er nog steeds manieren om verzorgde nagels te houden. Natuurlijke nagelverzorging, zoals het knippen van de nagels, het vijlen en het gebruik van nagelriemolie en handcrème, is een goede oplossing. Ook kunnen ademende nagellakken een alternatief zijn, mits ze toegestaan zijn binnen de richtlijnen van de kinderopvanglocatie.
Het is belangrijk om de hygiënerichtlijnen van het RIVM te volgen, niet alleen voor de gezondheid van de kinderen, maar ook om de vertrouwen van de ouders in de kinderopvang te behouden. Door de richtlijnen te naleven en tegelijkertijd creatieve oplossingen te zoeken, kunnen medewerkers zowel hun professionele stijl behouden als de hygiëne in de kinderopvang waarborgen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
