Ontstoken ogen bij baby’s in de kinderopvang: herkennen, behandelen en voorkomen
juli 20, 2025
Het signaleren en melden van vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling is een essentieel onderdeel van het werk in de kinderopvang. Sinds 2019 is het verplicht voor professionals in de kinderopvang om gebruik te maken van de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Deze meldcode helpt professionals om systematisch te handelen bij vermoedens van geweld of verwaarlozing en zorgt ervoor dat slachtoffers zo snel en duurzaam mogelijk in veiligheid komen. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de meldcode, de vijf stappen die professionals moeten doorlopen, de verplichte handelingen sinds 2019, de toolkit die beschikbaar is en de rol van de aandachtsfunctionaris binnen organisaties.
De Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is een stappenplan dat professionals helpt bij het signaleren en melden van vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Het doel van de meldcode is om vroegtijdige interventie te faciliteren en om zorg te zorgen voor de veiligheid van kinderen en anderen in het gezin. De meldcode is ontwikkeld op basis van wetgeving en richtlijnen die betrekking hebben op de bescherming van kinderen en het signaleren van geweld. Het is verplicht voor professionals in verschillende sectoren, waaronder de kinderopvang, om deze meldcode te gebruiken.
De meldcode is verplicht voor professionals die werkzaam zijn in de volgende sectoren:
Binnen deze sectoren is het de verantwoordelijkheid van de werkgevers om de meldcode vast te stellen en te implementeren. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat hun medewerkers de meldcode kennen en kunnen toepassen. Sinds 1 januari 2019 is het verplicht dat organisaties afwegingskaders opnemen in hun meldcode. Deze kaders helpen professionals bij het bepalen of een melding moet worden gedaan bij Veilig Thuis en hoe hulp kan worden ingezet.
De meldcode is opgebouwd uit vijf stappen die professionals moeten doorlopen bij vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Deze stappen zijn bedoeld om een gestructureerde aanpak te bieden en te zorgen voor een duidelijke afweging van de situatie.
In kaart brengen van signalen
Overleg met collega of Veilig Thuis
Gesprek met de betrokkene(n)
Afweging maken van de ernst van de situatie
Beslissing nemen
Sinds 2019 is het verplicht voor organisaties om afwegingskaders op te nemen in hun meldcode. Deze kaders geven richtlijnen over wanneer een melding noodzakelijk is en hoe de juiste hulp eruit ziet. Bijvoorbeeld:
Deze afwegingskaders zorgen ervoor dat professionals een duidelijke aanleiding hebben om te beslissen of een situatie moet worden gemeld. Het helpt ook bij het combineren van informatie uit verschillende meldingen, waardoor Veilig Thuis beter kan beoordelen wat er nodig is voor de betrokkene(n).
Om professionals te ondersteunen bij het werken met de meldcode is een toolkit ontwikkeld. Deze toolkit bevat onder andere:
Daarnaast zijn er ook specifieke tools beschikbaar voor bepaalde beroepsgroepen. Zo is er bijvoorbeeld een app Meldcode Kindermishandeling voor professionals in de kinderopvang en het onderwijs. Deze app helpt hen bij het werken volgens de meldcode en is beschikbaar via de Appstore en Google Playstore.
Binnen organisaties is het verplicht dat er een aandachtsfunctionaris benoemd wordt. Deze persoon is verantwoordelijk voor het ondersteunen van medewerkers bij het werken met de meldcode. De aandachtsfunctionaris helpt professionals bij het beoordelen van situaties, het maken van afwegingen en het beslissen of een melding moet worden gedaan. Daarnaast is het de taak van de aandachtsfunctionaris om ervoor te zorgen dat de meldcode goed is geïmplementeerd binnen de organisatie.
Er is ook een toolkit voor aandachtsfunctionarissen beschikbaar, die hen helpt bij het uitvoeren van hun taken.
Veilig Thuis is een centraal advies- en meldpunt voor professionals bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. Professionals kunnen contact opnemen met Veilig Thuis om advies te krijgen of om een melding te doen. Veilig Thuis helpt professionals bij het beoordelen van de situatie en het bepalen van de juiste stappen die moeten worden ondernomen. Het doel van Veilig Thuis is om zorg te zorgen voor de veiligheid van slachtoffers en om passende hulp te organiseren.
De meldcode is gebaseerd op eenduidige begripsomschrijvingen van huiselijk geweld en kindermishandeling zoals deze zijn vastgelegd in wetgeving. Onder huiselijk geweld vallen bijvoorbeeld:
Kindermishandeling wordt gedefinieerd als elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard. Het is ook een vorm van kindermishandeling als een kind getuige is van huiselijk geweld tussen ouders of andere huisgenoten.
De Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is een essentieel instrument voor professionals in de kinderopvang. Het biedt een duidelijke aanpak bij vermoedens van geweld of verwaarlozing en zorgt ervoor dat slachtoffers zo snel mogelijk in veiligheid komen. Sinds 2019 is het verplicht voor professionals om afwegingskaders te gebruiken, wat ervoor zorgt dat beslissingen over het melden van situaties goed onderbouwd zijn. Met behulp van toolkits, apps en aandachtsfunctionarissen wordt professionals ondersteund bij het werken met de meldcode. Het doel is om kinderen en andere slachtoffers van huiselijk geweld beter te beschermen en te zorgen voor een veilige omgeving.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet