Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
In 2023 was het thema kinderopvangkosten wederom van groot belang voor werkende ouders in Nederland. De toegankelijkheid en betaalbaarheid van kinderopvang zijn cruciale onderwerpen in de huidige maatschappij, waarbij steeds meer ouders hun kinderen in kinderopvang zetten om hun werk- en zorgverantwoordelijkheden te combineren. In dit artikel wordt ingegaan op de maximale uurtarieven voor kinderopvang in 2023, de gemiddelde uurtarieven, de impact op de kinderopvangtoeslag en de trends die zich gedurende de jaren 2017 tot en met 2023 hebben ontwikkeld. Daarnaast worden verwachtingen voor de komende jaren belicht, op basis van de beschikbare data.
Uitgangspunten en toezicht
De kinderopvangtoeslag is een financiële ondersteuning die ouders ontvangen om de kosten voor kinderopvang deels te vergoeden. Deze toeslag is onderdeel van de bredere strategie van het kabinet om kinderopvang betaalbaar te houden voor werkende ouders. De Dienst Toeslagen is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze maatregel. De maximale uurtarieven voor kinderopvang zijn daarentegen bepaalde plafonds die de overheid heeft vastgelegd. Ouders kunnen deze toeslag enkel aanvragen voor het deel van de kosten dat tot deze plafonds gaat. Als de werkelijke uurtarieven hoger liggen, moeten ouders zelf het overschot betalen.
Uurtarieven in 2023
In 2023 was het maximale uurtarief voor kinderdagverblijven vastgesteld op €9,12 per uur, terwijl het maximum voor buitenschoolse opvang €7,85 per uur bedroeg. De gemiddelde uurtarieven die opvanginstellingen in de praktijk verwezenlijkt hebben, waren iets hoger dan deze plafonds. Voor kinderdagverblijven was dit €9,47 en voor buitenschoolse opvang €8,42. Hieruit blijkt dat ouders in de praktijk vaak meer betalen dan de maximum uurtarieven die onderdeel uitmaken van de kinderopvangtoeslag. Deze kloof heeft geleid tot een grotere eigen bijdrage van ouders, die in 2023 gemiddeld €3.210 aan kinderopvang moesten betalen.
Deelname en uitbesteding van kinderopvang
Het aantal ouders dat gebruikmaakt van kinderopvang is de afgelopen jaren gestegen. In 2023 waren er 603.000 huishoudens met kinderopvangtoeslag, wat aantoont dat het gebruik van kinderopvang steeds verder toeneemt. Binnen deze groep kregen ouders gemiddeld 64 procent van de kosten vergoed via de kinderopvangtoeslag. Dit betekent dat 36 procent van de kosten – of ongeveer €3.210 per jaar – door de ouders zelf moest worden betaald.
Van deze €3.210 was €2.690 te wijten aan de vastgestelde maximum uurtarieven, en €520 aan het overschot dat ontstond doordat de werkelijke uurtarieven hoger waren dan de plafonds. Hieruit blijkt dat de meeste ouders in 2023 voor minimaal één kind een hoger uurtarief betaalden dan het maximum tarief dat door de overheid was vastgesteld. Dit fenomeen is voor het eerst duidelijk gemeten door het CBS.
Tijdreeksanalyse van uurtarieven (2017-2023)
De uurtarieven voor kinderopvang zijn de afgelopen jaren gestegen. In 2017 bedroeg het maximale uurtarief voor kinderdagverblijven €7,18, terwijl het in 2023 was gestegen tot €9,12. Voor buitenschoolse opvang was de stijging van €6,69 in 2017 naar €7,85 in 2023. Deze groei in de uurtarieven is te verklaren door factoren zoals inflatie, stijgende loonkosten en de vraag naar kinderopvang.
Bij de gemiddelde uurtarieven is een gelijkaardige stijging te constateren. Voor kinderdagverblijven is het gemiddelde uurtarief in 2023 €9,47, tegenover €8,71 in 2017. Voor buitenschoolse opvang is het gemiddelde uurtarief in 2023 €8,42, wat hoger is dan de €7,84 in 2017. Deze stijging is zowel voor de kinderdagopvang als voor de buitenschoolse opvang duidelijk te zien.
De stijging van de uurtarieven heeft geleid tot een grotere financiële druk op ouders. De werkelijke kosten die ouders in 2023 betaalden, waren gemiddeld €8.950 per jaar. Dit is een aanzienlijk bedrag dat voor veel gezinnen een reëel budgetonderdeel vormt. De stijging van de uurtarieven is dus niet alleen een statistisch fenomeen, maar heeft ook directe gevolgen voor het huishouden.
Verhoging van de maximum uurtarieven in 2023
Het kabinet heeft besloten om de maximum uurtarieven in 2023 verder te verhogen. Deze beslissing is genomen om rekening te houden met de hoge inflatie van 2022. In het kader van deze verhoging is de maximum uurtarief voor kinderdagverblijven met 6,54% gestegen naar €9,06, en voor buitenschoolse opvang eveneens met 6,54% naar €7,79. Voor gastouderopvang is de verhoging iets lager gebleven, namelijk 4,29%, wat resulteerde in een nieuwe maximum uurtarief van €6,80.
Deze extra verhoging is structureel en heeft geleid tot een extra uitgavenpost van €57 miljoen bovenop de reguliere indexatie. Hierdoor is de vergoeding via de kinderopvangtoeslag verhoogd, wat betekent dat ouders nu iets minder zelf hoeven te betalen. Minister Van Gennip benadrukte in een brief aan de Tweede Kamer dat deze maatregel gericht is op het maken van kinderopvang betaalbaar en toegankelijk, zodat ouders hun werk- en zorgverantwoordelijkheden kunnen combineren.
Impact op de kinderopvangtoeslag
De verhoging van de maximum uurtarieven heeft directe gevolgen voor de kinderopvangtoeslag. In 2025 is het kabinet van plan om de toeslagpercentages verder te verhogen, met name voor middeninkomens. Hiermee wordt het doel gesteld om kinderopvang voor deze groepen betaalbaarder te maken. De toeslagpercentages zullen voor deze huishoudens oplopen tot 96%, wat betekent dat deze gezinnen 96 procent van de kinderopvangkosten kunnen vergoeden door de overheid.
Daarnaast zorgt deze verhoging ook voor meer toekenningszekerheid. Voor ongeveer 37.000 huishoudens zal de vergoeding op voorhand duidelijk zijn, ongeacht kleine veranderingen in hun inkomen. Dit helpt ouders bij het plannen van hun kinderopvang en hun financiële situatie.
Verwachtingen voor de toekomst
De komende jaren is er sprake van verder stijgende vraag naar kinderopvang. In 2024 wordt verwacht dat het aantal kinderen dat gebruikmaakt van kinderopvangtoeslag licht zal stijgen, en in 2025 wordt een verdere toename verwacht. Deze groei is te verklaren door de verhoging van de vergoedingspercentages en de verhoogde maximum uurtarieven.
Bovendien zullen ook de gemiddelde uren per kind stijgen. In 2024 wordt rekening gehouden met een oploop vanwege het loslaten van de koppeling tussen gewerkte uren en kinderopvang. In 2025 leiden de verhogingen van de maximum uurtarieven en de toeslagpercentages tot een hoger gemiddeld urengebruik.
Uurtariefvariaties per regio en organisatie
De uurtarieven voor kinderopvang kunnen sterk variëren, afhankelijk van de regio, de vraag naar kinderopvang en de grootte van de organisatie. In de Randstad zijn bijvoorbeeld de uurtarieven hoger dan in andere regio’s, vanwege de hogere vraag en de stijgende kosten voor huisvesting en personeel. Ook in regio’s met weinig vraag naar kinderopvang zijn de uurtarieven vaak hoger, omdat de vaste kosten voor de instellingen niet lager zijn.
De grootte van de organisatie speelt ook een rol. Grotere kinderopvanginstellingen kunnen vaak beter profiteren van economie van schaal, waardoor hun uurtarieven iets lager kunnen liggen. Kleine instellingen hebben vaak hoge vaste kosten, wat resulteert in hogere uurtarieven.
Conclusie
De maximale uurtarieven voor kinderopvang in 2023 zijn gestegen, evenals de gemiddelde uurtarieven die ouders in de praktijk betaalden. De kloof tussen deze tarieven heeft geleid tot een grotere eigen bijdrage van ouders, die in 2023 gemiddeld €3.210 aan kinderopvang moesten betalen. De verhoging van de maximum uurtarieven in 2023 en de toekomstige verhogingen van de toeslagpercentages zijn gericht op het maken van kinderopvang betaalbaar en toegankelijk voor werkende ouders. De verwachting is dat de vraag naar kinderopvang en de uren die vergoed worden, in de komende jaren verder zullen stijgen. Het is duidelijk dat kinderopvang een essentieel onderdeel is van de maatschappelijke structuur, en dat de overheid er verder op inwerkt om deze toegankelijk te houden voor alle ouders.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
