Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
In de kinderopvang speelt interactie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen een centrale rol. Deze interacties bepalen niet alleen de kwaliteit van het kinderopvangaanbod, maar ook de ontwikkeling van het kind. Video-interactiebegeleiding (VIB) is een methode die steeds vaker wordt ingezet om deze interacties te verbeteren. VIB helpt professionals inzicht te krijgen in hun eigen gedrag en het gedrag van kinderen, zodat ze beter kunnen reageren op de behoeften en initiatieven van kinderen. In deze artikel wordt ingegaan op wat VIB precies inhoudt, hoe het werkt en welke voordelen het biedt in de kinderopvang.
Wat is video-interactiebegeleiding (VIB)?
Video-interactiebegeleiding is een begeleidingsmethode die wordt gebruikt om het professionele gedrag van pedagogisch medewerkers in de kinderopvang te ondersteunen. Het centrale idee achter VIB is dat korte videobeelden van interacties tussen kinderen en pedagogisch medewerkers worden gemaakt en vervolgens gezamenlijk bekeken en besproken. Door dit proces krijgen medewerkers inzicht in hun gedrag en kunnen ze hun interactievaardigheden verbeteren.
In de praktijk betekent dit dat een begeleider samen met een pedagogisch medewerker kijkt naar een opname van een situatie in de kinderopvang. Tijdens deze begeleiding wordt aandacht besteed aan geslaagde momenten, zoals het herkennen van een kinds initiatief of het geven van een positieve respons. Dit helpt de medewerker bewust te worden van het effect van hun gedrag en maakt het mogelijk om kleine aanpassingen te doen die grote gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van de interacties.
VIB is ontwikkeld als onderdeil van video-hometraining (VHT) en wordt gebruikt in verschillende zorg- en onderwijscontexten, zoals kinderopvang, jeugdgezondheidszorg en scholen. De methode wordt ook wel gebruikt bij professionals die werken met jongeren of volwassenen met bijvoorbeeld onbegrepen gedrag.
Positief contact centraal
Een van de kernwaarden van VIB is het stimuleren van positief contact tussen kinderen en pedagogisch medewerkers. Kinderen nemen van nature initiatieven om zich te ontwikkelen. Door VIB leren medewerkers deze initiatieven herkennen en betekenis geven. Dit heeft een positief en blijvend effect op de ontwikkeling van kinderen.
In de praktijk betekent dit dat medewerkers bijvoorbeeld beter leren luisteren naar kinderen, hun gevoelens herkennen en adequaat reageren. Zo kan VIB bijdragen aan de emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Ook pedagogisch medewerkers profiteren van VIB, omdat ze door het terugzien van opnames leren van hun eigen gedrag. Zoals een medewerker in de bron zegt: "Jezelf terug zien op film vond ik in het begin eng, maar ook leerzaam. Je ziet dingen die je als je bezig bent in je werk niet ziet."
VIB als ondersteuning voor professionele groei
VIB is niet bedoeld als een evaluatiemethode, maar als een ondersteunende tool voor professionele groei. Het accent ligt op het verbeteren van interactievaardigheden en het versterken van de relatie tussen kinderen en pedagogisch medewerkers. Hierbij wordt geen beoordeling gedaan van de kwaliteit van de medewerker, maar wordt aandacht besteed aan het herkennen van sterke momenten en het uitbouwen van die momenten in de praktijk.
VIB kan op verschillende manieren worden ingezet, afhankelijk van de begeleidingsvraag of het doel van de begeleiding. Zo kan het bijvoorbeeld gebruikt worden om het gedrag van een medewerker te verbeteren in een bepaalde situatie of om het professionele gedrag van een team te verbeteren. In alle gevallen is het doel om de kwaliteit van de interacties met kinderen te verhogen.
VIB in combinatie met andere methoden
Recent onderzoek heeft uitgewezen dat VIB extra kracht krijgt wanneer het wordt gecombineerd met andere methoden van leren en begeleiding. Een studie onder leiding van hoogleraar Kinderopvang Ruben Fukkink laat zien dat het combineren van VIB met een VVE-training (Vermogen tot Veranderen en Effectief werken) extra efficiënt is. Beide methoden hebben als doel om het professionele gedrag van medewerkers te verbeteren, maar werken op verschillende manieren. VVE-trainings focus ligt op het ontwikkelen van algemene vaardigheden, zoals communicatie, reflectie en probleemoplossing, terwijl VIB zich richt op het verbeteren van interacties in de praktijk.
Het combineren van deze methoden leidt tot een grotere verbetering van de interactieve en didactische vaardigheden van pedagogisch medewerkers. Dit betekent dat medewerkers niet alleen leren van hun eigen gedrag, maar ook van algemene vaardigheden die nuttig zijn in verschillende contexten.
VIB in de praktijk
In de kinderopvang wordt VIB meestal gebruikt tijdens een begeleidingsgesprek of als onderdeel van een groepsbegeleiding. De opnames zijn meestal korte fragmenten van 3 tot 5 minuten, waarin een specifieke interactie tussen een medewerker en een kind of een groep kinderen wordt vastgelegd. Deze opnames worden vervolgens gezamenlijk bekeken en besproken.
Tijdens de begeleiding wordt aandacht besteed aan de interactie tussen de medewerker en het kind, zoals het herkennen van initiatieven, het geven van feedback en het aanmoedigen van het kind. Het doel is om de medewerker bewust te maken van de effecten van hun gedrag en om mogelijke verbeteringen aan te sturen.
Een voordeel van VIB is dat het een objectieve methode is. Medewerkers zien hun eigen gedrag op scherm en kunnen dit beoordelen vanuit een andere hoek dan wanneer ze het in de praktijk doen. Dit maakt het mogelijk om kleine aanpassingen te doen die grote gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van de interacties.
VIB en de kwaliteit van kinderopvang
De kwaliteit van kinderopvang wordt bepaald door verschillende factoren, zoals het gedrag van de medewerkers, de relatie met de ouders en de omgeving waarin de kinderen zich bevinden. VIB draagt bij aan de kwaliteit van kinderopvang door het verbeteren van de interacties tussen medewerkers en kinderen. Door VIB leren medewerkers beter om te gaan met de behoeften van kinderen en te reageren op hun initiatieven. Dit heeft een positief effect op de ontwikkeling van kinderen en op de werkomgeving van medewerkers.
Onderzoek heeft uitgewezen dat VIB een effectieve methode is om de kwaliteit van kinderopvang te verhogen. Het verbetert de interactievaardigheden van medewerkers en draagt bij aan een betere kwaliteit van de interacties met kinderen. Daarnaast leidt VIB tot een grotere bewustwording van het eigen gedrag en maakt het mogelijk om kleine aanpassingen te doen die grote gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van de kinderopvang.
Conclusie
Video-interactiebegeleiding is een waardevolle methode voor de kinderopvang. Het helpt pedagogisch medewerkers inzicht te krijgen in hun interacties met kinderen en hun gedrag. Door het combineren van VIB met andere methoden van leren en begeleiding kan de kwaliteit van de kinderopvang verder worden verbeterd. VIB draagt bij aan de professionele groei van medewerkers en heeft een positief effect op de ontwikkeling van kinderen. Het is een effectieve methode die steeds vaker wordt ingezet in de kinderopvang en andere zorg- en onderwijscontexten.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
