Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
In de huidige kinderopvang worden kinderen vaak ingedeeld in groepen op basis van leeftijd of in verticale groepen waarin kinderen van verschillende leeftijden met elkaar verblijven. Deze opdeling heeft invloed op de dagelijkse routine, de begeleiding en de ontwikkeling van de kinderen. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op wat een verticale groep precies is, wat de voordelen en nadelen zijn, en hoe ouders deze keuze voor hun kind kunnen beoordelen. De informatie is gebaseerd op praktijkbeelden en voor- en nadelen zoals die worden genoemd in verschillende kinderopvanginstellingen.
Wat is een verticale groep?
Een verticale groep in de kinderopvang is een groep waarin kinderen van verschillende leeftijden, meestal van 0 tot 4 jaar, samen verblijven. In tegenstelling tot horizontale groepen, waarin kinderen binnen een bepaalde leeftijdsgroep worden ingedeeld, is de verticale groep een mix van jonge en oudere kinderen. Dit betekent dat kinderen gedurende hun hele kinderopvangperiode in dezelfde groep blijven, wat leidt tot langdurige relaties met zowel medewerkers als andere kinderen.
In verticale groepen wordt vaak gesproken over een "huisgezinnenstructuur", waarin kinderen als familiegroepen gezien worden. Deze structuur wordt bijvoorbeeld beschreven in het kinderdagverblijf Piggelmee, waar twee verticale groepen van maximaal 13 kinderen per groep worden gehouden. In deze groepen is er sprake van een vertrouwde, kleinschalige opvang waar kinderen zich snel thuis voelen.
Voordelen van een verticale groep
Verticale groepen bieden een aantal belangrijke voordelen, zowel voor kinderen als voor ouders en pedagogisch medewerkers. Hieronder worden deze voordelen in detail toegelicht aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.
1. Langdurige relaties met pedagogisch medewerkers
Een van de belangrijkste voordelen van een verticale groep is dat kinderen gedurende hun hele kinderopvangperiode dezelfde pedagogisch medewerkers hebben. Dit zorgt voor een gevoel van vertrouwen en stabiliteit. In het kinderdagverblijf Piggelmee wordt benadrukt dat de kinderen in handen zijn van professionele medewerkers met veel ervaring. Dit betekent dat kinderen langdurige relaties opbouwen met begeleiders, wat positief is voor hun emotionele ontwikkeling.
2. Broertjes en zusjes blijven bij elkaar
In een verticale groep kunnen kinderen uit dezelfde familie vaak samen op de groep blijven. Dit is vooral gunstig voor jongere kinderen, die zich veiliger voelen als ze in de buurt van hun oudere broertje of zusje zijn. Het kinderdagverblijf Vlindertuin benadrukt bijvoorbeeld dat broertjes en zusjes op dezelfde groep kunnen zitten, wat een voordelig aspect is voor gezinnen.
Een belangrijk punt is echter dat niet alle kinderopvanginstellingen dit toestaan. Soms wordt er bewust gekozen voor een horizontale opdeling zodat kinderen van dezelfde leeftijd bij elkaar blijven. Ouders moeten dit dus altijd afvragen bij de kinderopvang waar ze aan de slag willen.
3. Sociale leerprocessen
Een verticale groep biedt kinderen de mogelijkheid om van elkaar te leren. Jongere kinderen kunnen van oudere kinderen leren hoe bepaalde vaardigheden worden uitgevoerd, zoals het spelen met speelgoed of het omgaan met conflicten. Aan de andere kant leren oudere kinderen door het begeleiden van jongere kinderen om te gaan met verantwoordelijkheid en empathie.
In het kinderdagverblijf 't Nestje wordt benadrukt dat jongere kinderen veel leren van hun oudere groepsgenoten. Bovendien leren oudere kinderen om rekening te houden met de jongere kinderen. Deze sociaal- emotionele ontwikkeling is van groot belang in de vroege kinderjaren.
4. Gedeelde ruimte
In een verticale groep blijven kinderen meestal in dezelfde ruimte verblijven. Dit betekent dat de inrichting van de groep, het speelgoed en de activiteiten voor alle leeftijden worden afgestemd. Hierdoor ontwikkelt de groep een eigen sfeer en gevoel van behooren, wat positief is voor de kinderen.
5. Flexibiliteit in opvangtijden
Verticale groepen bieden ook vaak meer flexibiliteit in opvangtijden. In het kinderdagverblijf Vlindertuin is bijvoorbeeld sprake van flexibele opvang, waarbij ouders op wisselende dagen of dagdelen kunnen terecht. Deze vorm van opvang is gunstig voor ouders die onregelmatig kinderopvang nodig hebben.
Nadelen van een verticale groep
Hoewel verticale groepen veel voordelen bieden, zijn er ook nadelen die ouders en medewerkers kunnen tegenkomen. Deze nadelen worden hieronder toegelicht.
1. Moeilijker om leeftijdsgerichte activiteiten te organiseren
In een verticale groep zitten kinderen van verschillende leeftijden en ontwikkelingsniveaus. Dit maakt het moeilijker om activiteiten te organiseren die voor ieder kind passend zijn. In sommige gevallen wordt dit ondervangen door bijvoorbeeld activiteiten te organiseren waarbij kinderen uit meerdere verticale groepen meedoen. Dit kan echter leiden tot een minder intensieve begeleiding per kind.
2. Meer eisen aan pedagogisch medewerkers
Pedagogisch medewerkers in een verticale groep moeten rekening houden met meerdere leeftijden. Dit betekent dat ze niet alleen activiteiten moeten verzorgen, maar ook de inrichting van de ruimte, het speelgoed en de aandacht moeten aanpassen aan de diverse leeftijden. Dit kan leiden tot meer eisen aan de medewerkers, wat zowel positief als negatief kan zijn. Aan de ene kant leert het medewerkers om flexibel te zijn, aan de andere kant kan het vermoeiend zijn om continu meerdere leeftijden tegelijk te begeleiden.
3. Minder kans op leeftijdsgenootjes
In een verticale groep is er geen gegarandeerde aanwezigheid van leeftijdsgenootjes. Dit kan een nadeel zijn voor ouders die graag willen dat hun kind een leeftijdsgenoot heeft om mee te spelen en te leren. In een horizontale groep is er meer kans dat kinderen van dezelfde leeftijd aanwezig zijn, wat voor sommige ouders een belangrijk voordeel is.
4. Mogelijk fysiek of mentaal overwicht
In een verticale groep kan het voorkomen dat oudere kinderen fysiek of mentaal dominant zijn in vergelijking met jongere kinderen. Hoewel dit niet altijd het geval is, is het een potentieel nadeel dat ouders bij de keuze van een kinderopvanginstelling moeten overwegen. In horizontale groepen is het leeftijdsverschil minder groot, wat het risico op overwicht verkleint.
Verticale groep in de praktijk
Om een beter beeld te krijgen van hoe verticale groepen in de praktijk werken, is het nuttig om een kijkje te nemen bij verschillende kinderopvanginstellingen. Het kinderdagverblijf Piggelmee is een goed voorbeeld van een instelling met verticale groepen. Hier zijn twee groepen van maximaal 13 kinderen, die als "huisgezinnen" worden begeleid. De medewerkers benadrukken dat kinderen zich snel thuis voelen in deze omgeving.
In 't Nestje is er sprake van één verticale groep, waarin kinderen van verschillende leeftijden samen opgroeien. De groep is uitgerust met twee slaapkamers en een sanitaire ruimte, wat aangeeft dat de infrastructuur afgestemd is op de behoeften van kinderen van verschillende leeftijden.
Keuze tussen verticale en horizontale groep
De keuze tussen een verticale en een horizontale groep is afhankelijk van de voorkeuren van de ouders en de behoeften van het kind. In een verticale groep biedt men stabiele relaties en sociale leerprocessen, terwijl in een horizontale groep de aandacht meer gericht is op leeftijdsgerichte activiteiten.
Het is belangrijk om te overwegen wat het meest gunstig is voor het kind. Voor ouders die graag willen dat hun kind langdurige relaties opbouwt met medewerkers en andere kinderen is een verticale groep vaak een goede keuze. Voor ouders die meer waarde hechten aan leeftijdsgerichte activiteiten en minder leeftijdsverschillen is een horizontale groep mogelijk beter.
Conclusie
Verticale groepen in de kinderopvang bieden kinderen de mogelijkheid om langdurige relaties op te bouwen met pedagogisch medewerkers en andere kinderen. Ze bevorderen sociale leerprocessen, waarbij jongere kinderen van oudere kinderen leren, en oudere kinderen leren omgaan met verantwoordelijkheid. Daarnaast bieden verticale groepen de mogelijkheid om broertjes en zusjes bij elkaar te houden en flexibiliteit in opvangtijden.
Toch zijn er ook nadelen aan een verticale groep, zoals het moeilijker maken van leeftijdsgerichte activiteiten en het feit dat pedagogisch medewerkers meer eisen aan hen worden gesteld. Daarnaast is er minder kans op leeftijdsgenootjes en kan er sprake zijn van fysiek of mentaal overwicht van oudere op jongere kinderen.
Ouders die overwegen om hun kind in een verticale groep te plaatsen, moeten deze voor- en nadelen in overweging nemen. Het is aan te raden om een bezoek te plannen aan de kinderopvanginstelling en eventueel een gesprek aan te gaan met de pedagogisch medewerkers om te zien of het een geschikte omgeving is voor het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
