Loperamide bij Diarree: Belangrijke Informatie voor Ouders
juni 17, 2025
De keelamandelen spelen een rol in de vroege ontwikkeling van het immuunsysteem van kinderen, maar kunnen ook vatbaar zijn voor ontstekingen. Dit artikel biedt een overzicht van de functie van keelamandelen, de oorzaken en symptomen van ontsteking, en de mogelijke behandelopties, gebaseerd op beschikbare informatie.
Functie van Keelamandelen
Keelamandelen maken deel uit van het lymfekliersysteem en vormen een eerste verdedigingslinie tegen ziekteverwekkers. Ze zijn met name actief tijdens de ontwikkeling van het immuunsysteem, vooral bij jonge kinderen. In deze levensfase zijn de keelamandelen vaak gezwollen en actief. Echter, recent onderzoek suggereert dat het verwijderen van de amandelen geen klinisch significant effect heeft op het afweersysteem op lange termijn. De amandelen vangen ziekteverwekkers op, maar zijn zelf kwetsbaar en vatbaar voor infecties, vooral wanneer de weerstand van het kind verminderd is. De grootte van de keelamandelen is relatief groot in verhouding tot de keel bij jonge kinderen en bereikt zijn maximale “eigen afmetingen” tijdens de puberteit, waarna ze geleidelijk kleiner worden (atrofiëren).
Ontsteking van Keelamandelen: Oorzaken en Leeftijd
Ontstoken keelamandelen komen vooral voor bij kinderen tussen de twee en zeven jaar, omdat hun weerstand nog in ontwikkeling is en ze meer contact hebben met andere kinderen, waardoor virussen en bacteriën zich gemakkelijk kunnen verspreiden. Kinderen tussen de twee en vijf jaar hebben vaker last van virale infecties, terwijl kinderen tussen de vijf en vijftien jaar vaker een bacteriële infectie ervaren. Na de puberteit neemt de kans op ontstoken keelamandelen af, omdat de weerstand toeneemt. De keelamandelen kunnen overbelast raken door het opvangen van ziekteverwekkers, wat leidt tot een ontsteking, vooral wanneer de weerstand van het kind verlaagd is.
Symptomen van een Keelontsteking
Een keelontsteking veroorzaakt door ontstoken amandelen kan zich uiten in verschillende symptomen. De meest voorkomende zijn keelpijn, slikklachten en koorts. De amandelen kunnen opzwellen, rood worden en kleine witte plekken vertonen, ook wel ‘amandelstenen’ genoemd. De lymfeklieren in de hals kunnen opgezet en pijnlijk aanvoelen. Bij kinderen kan een ontsteking ook leiden tot opstopping in de keel, wat zich uit in langzaam eten, snurken en een onrustig slaappatroon, wat weer vermoeidheid kan veroorzaken. In sommige gevallen kan een ontsteking leiden tot een abces, waarbij zich pus achter de keelamandel ophoopt. Dit gaat gepaard met ernstige ziekteverschijnselen, koorts, moeite met het openen van de mond, en pijn bij het slikken en praten.
Behandeling van Keelontsteking
Een amandelontsteking gaat meestal binnen enkele dagen vanzelf over. De klachten, zoals keelpijn en koorts, kunnen worden verlicht met vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen. Het is belangrijk om voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen, ook al is het pijnlijk om te slikken. Warme thee met honing kan de keel verzachten. Andere zelfzorgmaatregelen om de keelpijn te verzachten zijn het eten van waterijs (let op het suikergehalte, glucose bevordert bacteriële groei), het zuigen op keelsnoepjes (om meer speeksel te creëren en de keel vochtig te houden, sommige bevatten verdovende bestanddelen), en het drinken van warme kruidenthee (salie- en kamille-thee) of bouillon. Het is belangrijk om voldoende zuurstof in de kamer te zorgen door regelmatig te luchten en de verwarming niet te hoog te zetten. Sigarettenrook en scherpe schoonmaakmiddelen moeten worden vermeden. Om verspreiding te voorkomen, is het raadzaam om thuis te blijven.
Wanneer Overwegen om Keelamandelen te Verwijderen?
Het verwijderen van keelamandelen wordt tegenwoordig niet snel overwogen. Artsen besluiten tot een operatie alleen als de klachten ernstig zijn en vaak terugkeren. Een indicatie voor het verwijderen van de amandelen kan zijn: vijf of meer keelontstekingen per jaar, of amandelen die zo groot zijn dat ze problemen veroorzaken met het ademen. Bij volwassenen kan het verwijderen van de amandelen ook overwogen worden bij chronische ontstekingen, vermoeidheid, slechte eetlust, slechte adem, of bij de aanwezigheid van een peritonsillair abces dat herhaaldelijk terugkeert. In sommige gevallen kunnen vergrote keelamandelen en huig snurken en obstructief slaapapneusyndroom (OSAS) veroorzaken, waarna verwijdering kan helpen. Ook bij aanhoudende ophopingen van ontstekingsmateriaal in de amandelen, wat leidt tot een onaangename adem, kan een operatie de enige oplossing zijn.
De Operatie: Tonsillectomie
De operatie om de keelamandelen te verwijderen heet een tonsillectomie. Bij kinderen worden de amandelen meestal geknipt, terwijl ze bij volwassenen (en kinderen ouder dan zes jaar) vaak stapsgewijs losgemaakt worden, een proces dat ‘pellen’ wordt genoemd. Dit komt doordat de amandelen bij ouderen steviger vastzitten aan het omliggende weefsel. De operatie vindt plaats onder volledige verdoving (narcose). Na de operatie is het belangrijk om voldoende te drinken om het wondbed schoon te houden en nabloedingen te voorkomen. Melkproducten kunnen als vervelend worden ervaren vanwege de speekselvorming, en koolzuurhoudende dranken kunnen irriterend zijn.
Herstel Na de Operatie
Na de operatie vormt zich een grijswitte korst op de plek waar de amandelen zaten. Deze korst laat meestal na zeven tot acht dagen los en verdwijnt spontaan. De adem kan hierdoor tijdelijk wat weeïg ruiken. Patiënten kunnen last hebben van pijn, vooral bij het slikken, waarvoor pijnstillers worden gegeven. Het is belangrijk om de eerste nacht na de operatie niet alleen te zijn. De meeste patiënten zijn na een ruime week hersteld en kunnen na een tot twee weken hun werkzaamheden hervatten. Een controleafspraak bij de KNO-arts vindt meestal na vier tot zes weken plaats.
Mogelijke Complicaties
Hoewel de kans klein is, zijn er risico's verbonden aan het verwijderen van de amandelen. De belangrijkste complicatie is een nabloeding, die het meest voorkomt in de eerste acht tot twaalf uur na de operatie. Andere mogelijke complicaties zijn infecties. Bij een nabloeding is het belangrijk om direct contact op te nemen met het ziekenhuis.
Preventie van Keelontstekingen
Hoewel een ontsteking van de keelamandelen niet altijd te voorkomen is, kunnen preventieve maatregelen helpen. Zorg voor een goede hygiëne door de handen regelmatig te wassen, vooral na een toiletbezoek en voor het eten. Hoest of nies in de arm of in een tissue, deel geen waterglas met anderen en vervang de tandenborstel regelmatig.
Conclusie
Keelamandelen spelen een rol in de vroege ontwikkeling van het immuunsysteem, maar kunnen ook vatbaar zijn voor ontstekingen. De behandeling van een keelontsteking is meestal symptomatisch, met pijnstillers en voldoende vochtinname. Het verwijderen van de amandelen wordt alleen overwogen bij ernstige of terugkerende klachten. Het is belangrijk om bij aanhoudende of ernstige klachten een arts te raadplegen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
