VVE en Kinderontwikkeling in Valkenswaard: Kwaliteit, Structuur en Aanbod

Voor de ontwikkeling van jonge kinderen is het van essentieel belang dat zij vanaf vroege leeftijd een goed fundament krijgen. In gemeente Valkenswaard wordt dit bemoedigd door de uitbreiding en versterking van voorschoolse educatie (VVE) voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Deze vroege stimulering richt zich op tal van ontwikkelingsdomeinen, zoals taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. In dit artikel wordt ingegaan op de structuur, kwaliteitseisen, financiering en praktische uitwerking van VVE in Valkenswaard, met aandacht voor de rol van kinderopvangorganisaties zoals Mira en Stichting Peuterdorp.

Inleiding

In de afgelopen jaren zijn er duidelijke veranderingen opgetreden in de regulering van kinderopvang en voorschoolse educatie. De Wet Innovatie Kwaliteit Kinderopvang (IKK), ingevoerd in 2018, heeft geleid tot verstrengde eisen ten aanzien van kwaliteit, toezicht en samenwerking. In Valkenswaard zijn meerdere kinderopvangorganisaties verantwoordelijk voor het aanbieden van VVE, waaronder Mira en Kids World, die sinds 2018 VVE-geregistreerd zijn. Deze veranderingen zijn onderdeel van een bredere visie op kinderontwikkeling en onderwijsaanbod, met als doel om kinderen een sterke basis mee te geven voor het basisonderwijs.

Kwaliteitseisen en Wetgeving

De wetgeving rond kinderopvang en voorschoolse educatie is de afgelopen jaren aangescherpt. De Wet Innovatie Kwaliteit Kinderopvang (IKK) stelt hogere eisen aan de kwaliteit van de opvang, zoals het verlagen van de leidster-kind ratio en het verplicht stellen van een mentor voor elk kind. Ook zijn er aangescherpte taaleisen voor medewerkers, wat betekent dat alle pedagogische medewerkers voldoende taalkundig in staat moeten zijn om kinderen effectief te begeleiden.

Daarnaast is de Wet Onderwijs, Kwaliteit en Eerlijkheid (OKE) een belangrijke wetsverandering geweest. Deze wet is geen aparte wet, maar een verzamelnaam voor drie wetswijzigingen die gericht zijn op de harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, de verplichting van gemeenten om een kwalitatief goed aanbod te doen voor kinderen met een risico op taalachterstand, en het toezicht op de kwaliteit van voorschoolse educatie.

De Wet Kinderopvang heeft ervoor gezorgd dat de definitie van peuterspeelzaalwerk vervallen is en dat kinderopvang nu een bredere definitie heeft. Deze wet heeft ook geleid tot een gelijk tarief voor ouderbijdrage en kinderopvangtoeslag, afhankelijk van het inkomen en de arbeidsstatus van de ouders.

Aanbod en Organisaties

In Valkenswaard zijn er vijf kinderopvangorganisaties die een aanbod hebben voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Daarnaast zijn er ook organisaties die sinds 2018 geregistreerd zijn voor VVE. Deze organisaties zijn onder meer:

• Mira
• Kids World
• Stichting Peuterdorp
• Horizon
• IkOok!
• Bij de Boer

Mira en Kids World zijn sinds 2018 VVE-geregistreerd. Stichting Peuterdorp biedt een aanbod voor kinderen van 2 tot 4 jaar en is ook geregistreerd voor het aanbieden van VVE. Horizon startte in 2020 met de scholing van VVE en verwacht in 2021 ook VVE aan te kunnen bieden. Dit betekent dat er een dekkend aanbod is binnen de gemeente Valkenswaard.

De JGZ-verpleegkundige speelt een belangrijke rol bij de toeleiding van kinderen naar VVE. Wanneer een kind aan de kwaliteitseisen voldoet, geeft de JGZ-verpleegkundige een indicatie voor VVE. De ouders hebben dan de vrije keuze waar zij de VVE afnemen. Echter, Mira en Bij de Boer hebben aangegeven dat ze (nog) geen VVE willen of kunnen bieden in 2020.

Structuur van VVE

VVE wordt in Valkenswaard in basis aangeboden voor 16 uur per week, verspreid over 4 dagdelen van 4 uur. De voorschoolse educatie wordt aangeboden gedurende 40 weken per jaar. Dit betekent dat er een consistent en regelmatig aanbod is voor kinderen die in aanmerking komen voor VVE.

De kinderopvangorganisatie werkt met een erkend VVE-programma van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI). Dit programma richt zich op de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. De ontwikkeling van elk kind wordt structureel gevolgd, zodat eventuele achterstanden snel in beeld zijn en een handelingsplan kan worden opgesteld.

Daarnaast wordt er bij voorkeur gewerkt met het kindvolgsysteem KIJK! of een vergelijkbaar systeem. Dit betekent dat kinderen op een gestructureerde manier worden gevolgd, zodat zowel de ouders als de opvangorganisatie inzicht hebben in de ontwikkeling van het kind.

Een belangrijk aspect van VVE is dat het niet alleen gericht is op doelgroepkinderen. Er wordt ook aandacht besteed aan kinderen die geen risico lopen op achterstand, zodat er een positief effect is op de groep als geheel. Peuters leren van elkaar en ontwikkelen zich op een natuurlijke manier.

Toeleiding en Aanmelding

De toeleiding van kinderen naar VVE is een belangrijk proces. Wanneer een kind een indicatie voor VVE krijgt, is het aan de ouders om te beslissen of ze het aanbod willen afnemen. De ouders hebben een vrije keuze en worden geïnformeerd over de beschikbare organisaties. Het aanbod van 16 uur per week wordt gestimuleerd, omdat dit het basisaanbod is.

Voorlichting aan ouders is van groot belang. Het consultatiebureau ziet 99% van de peuters en heeft daarom een centrale rol in het informeren van ouders over VVE. Dit gebeurt bij voorkeur door middel van gesprekken, eventueel ondersteund door voorlichtingsmateriaal. Ook is het mogelijk om voorlichtingsavonden te organiseren.

Wanneer ouders ondanks deze voorlichting geen gebruik willen maken van VVE, moet de reden hiervoor bekend zijn bij JGZ. Op basis van een risicotaxatie kan JGZ besluiten om contact op te nemen met het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezinstevens).

In de praktijk komt het echter zelden voor dat ouders het VVE-aanbod niet afnemen. Dit wijst op een positieve acceptatie van VVE binnen de gemeente Valkenswaard.

Financiering en Ouderbijdrage

De financiering van VVE hangt af van de situatie van de ouders. Ouders kunnen worden ingedeeld in vier categorieën, afhankelijk van hun inkomen en arbeidsstatus:

1. Ouders van doelgroeppeuters VVE
2. Ouders van reguliere peuters
3. Ouders die wél recht hebben op kinderopvangtoeslag
4. Ouders die géén recht hebben op kinderopvangtoeslag

Ouders die recht hebben op kinderopvangtoeslag kunnen deze aanvragen bij de gemeente. Ouders die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag, zijn aangewezen op de gemeente voor financiering van de kindplek op de VVE. De ouderbijdrage is gelijk getrokken met de kinderopvang, zodat er geen ongelijke financiering is tussen VVE en reguliere kinderopvang.

De Wet Kinderopvang heeft ook geleid tot een gelijke financiering voor peuterspeelzalen en kinderopvang. Werkende ouders kunnen nu kinderopvangtoeslag aanvragen, terwijl voormalig peuterspeelzaalwerkers onder een aparte subsidieverantwoordelijkheid van de gemeente vielen.

Samenwerking en Aansluiting

Een belangrijk aspect van VVE is de samenwerking tussen kinderopvangorganisaties en basisscholen. In Valkenswaard is er sprake van een visie op brede scholen, waarin verschillende partijen samenwerken om een doorlopende leer- en opvoedingslijn te creëren. De partners kennen elkaar, hebben regelmatig overleg en creëren een compleet aanbod van onderwijs, zorg, opvang en vrijetijdsbesteding.

In Valkenswaard heeft elke school één of meerdere voorschoolse voorzieningen in de school of binnen een straal van 1 kilometer. De samenwerking tussen kinderopvangorganisaties en scholen kan verbeterd worden, maar is een blijvend punt van aandacht.

Een belangrijk element van deze samenwerking is de overdracht van informatie van VVE naar groep 1. Van elk kind met een VVE-indicatie vindt zowel een koude overdracht als een warme overdracht plaats. Bij de koude overdracht wordt het behandelingsplan besproken, terwijl bij de warme overdracht een drie-in-een gesprek plaatsvindt tussen ouders, voorschool en leerkracht groep 1. Dit is beschreven in de uniforme overdrachtsafspraken van de gemeente Valkenswaard.

Rol van de GGD en JGZ

De GGD speelt een belangrijke rol in de toetsing van de kwaliteit van VVE. Wanneer een voorschoolse voorziening voldoet aan de kwaliteitseisen van VVE, wordt de JGZ-verpleegkundige verantwoordelijk voor de toeleiding van kinderen. De JGZ-monitoring is een essentieel onderdeel van de VVE-structuur, omdat het voorkomt dat kinderen met een risico op taalachterstand onvoldoende stimulering krijgen.

De JGZ doet een preventieve monitoring van kinderen op taalspraakgebied en geeft een indicatie af voor VVE. Naast taalontwikkeling speelt ook de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind een rol in de beoordeling. Dit betekent dat er een holistische aanpak is bij de toeleiding van kinderen naar VVE.

Visie en Doelstellingen

De visie van de gemeente Valkenswaard op VVE is gericht op de vroege ontwikkeling van kinderen. Vroege ontwikkelingsstimulering maakt kinderen kansrijker, omdat hun hersenen zich beter ontwikkelen en ze daardoor beter presteren op school. De visie is opgesteld door de partners uit het VVE-overleg en is vertaald in een hoofddoel met doelstellingen die in de planperiode 2020 en verder worden gerealiseerd of gecontinueerd.

De visie benadrukt het belang van een goede basis voor kinderen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen voordat zij instromen in groep 1 van het basisonderwijs. Dit betekent dat er een sterke aandacht is voor de vroege jaren van kinderen, met als doel om eventuele achterstanden vroegtijdig te signaleren en te begeleiden.

Conclusie

VVE is een belangrijk onderdeel van de kinderontwikkeling in Valkenswaard. Door de invoering van de Wet Innovatie Kwaliteit Kinderopvang en de Wet OKE is er een sterke focus gekomen op kwaliteit, toezicht en financiering. De gemeente Valkenswaard heeft een dekkend aanbod van VVE, met meerdere kinderopvangorganisaties die VVE aanbieden. De samenwerking tussen kinderopvangorganisaties, basisscholen en JGZ is essentieel voor een doorlopende ontwikkeling van kinderen.

De structuur van VVE is duidelijk en gestructureerd, met een aanbod van 16 uur per week gedurende 40 weken per jaar. De toeleiding van kinderen is een proces waarbij de ouders een vrije keuze hebben, maar waarbij er ook aandacht is voor kinderen die geen gebruik maken van VVE. De financiering van VVE is afhankelijk van de situatie van de ouders en wordt ondersteund door de gemeente.

In de toekomst is er ruimte voor verbetering van de samenwerking tussen kinderopvangorganisaties en scholen, zodat er een nog sterker aanbod van voorschoolse educatie ontstaat. Met de huidige ontwikkelingen en visie is Valkenswaard goed op weg om kinderen een sterke basis mee te geven voor hun toekomstige ontwikkeling.

Bronnen

1. Lokale regelgeving Valkenswaard