Kinderopvang goedkoper maken in 2024: Wat betekent dit voor ouders en instellingen?

De kosten van kinderopvang blijven een belangrijke zorg voor veel Nederlandse ouders. In 2024 zijn er meerdere maatregelen en voorstellen gelanceerd om de kinderopvang betaalbaarder te maken. In dit artikel worden de huidige ontwikkelingen, voorgestelde veranderingen en de gevolgen voor ouders en kinderopvanginstellingen in detail besproken. De informatie is gebaseerd op actuele data van brancheorganisaties, gemeenten en overheidsinstanties.

Huidige kosten en uitdagingen

In 2023 betaalden ouders gemiddeld 3.210 euro aan kinderopvang, volgens het CBS. Dit bedrag bestond uit 2.690 euro eigen bijdrage volgens de vastgestelde maximum uurprijs en 520 euro extra, omdat de uurtarieven hoger waren dan deze maximumprijs. In totaal bedroegen de opvangkosten gemiddeld 8.950 euro per jaar. Van deze kosten werd 64 procent (5.740 euro) vergoed via de kinderopvangtoeslag, terwijl 36 procent (3.210 euro) uit de eigen zak van ouders betaald moest worden.

Een belangrijk punt is dat bijna driekwart van de ouders in 2023 voor minimaal één kind een hoger uurtarief betaalde dan het maximum. Dit maakt de opvang voor veel gezinnen onbetaalbaar, vooral gezinnen met lage of middeninkomens.

Verzoeken tot snellere actie in 2024

Meerdere brancheorganisaties van de kinderopvang, zoals BK, BMK, BVOK en Nysa, roepen op tot snelle actie van het kabinet. Zij stellen dat de huidige kinderopvang te duur is, niet omdat de opvangproviders dat zo willen, maar omdat het uurtarief dat de overheid vergoedt, te laag is om de werkelijke kosten te dekken. Deze situatie is in de tijd van hoge boodschappen- en energiekosten niet te volhouden.

Er is een bedrag van 480 miljoen euro beschikbaar bij het ministerie van Financiën voor 2025, bedoeld om de opvang goedkoper te maken. Volgens de brancheorganisaties zou dit geld al in 2024 ingezet moeten worden. Momenteel wordt dit geld pas in 2025 gebruikt, wat voor veel ouders niet voldoet. Zij hebben het geld nu nodig om hun kinderen in de opvang te kunnen houden en tegelijk hun werkzaamheden te kunnen voortzetten.

Veranderingen in de kinderopvangtoeslag

In 2025 wordt de kinderopvangtoeslag verhoogd voor ouders met een inkomen tussen ongeveer 29.400 en 159.200 euro. Dit betekent dat kinderopvang voor veel werkende ouders goedkoper wordt. Voor gezinnen met inkomens tot 47.403 euro wordt het vergoedingspercentage bijvoorbeeld verhoogd naar 96% (voor het eerste en tweede kind). Tot nu toe kregen alleen de laagste inkomens dit percentage vergoed.

Een voorbeeld: een gezin met een inkomen van 45.000 euro dat nu 87,3% van de kosten vergoed krijgt, ontvangt in 2025 96% van de kosten tot de maximum uurprijs. Het bedrag dat de overheid vergoedt, hangt af van het inkomen, het aantal kinderen en het type opvang. Voor 2025 zijn de maximum uurtarieven voor kinderopvanginstellingen als volgt:

• Kinderdagverblijf: € 10,71
• Peuteropvang: € 10,71
• Buitenschoolse opvang (bso): € 9,52

Ouders kunnen via een rekentool van instellingen zoals SKRS alvast een proefberekening maken om inzicht te krijgen in de kosten voor 2025.

Gratis kinderopvang voor laaginkomens

In de gemeente Tilburg is de peuteropvang sinds 1 april 2024 gratis voor ouders met een laag inkomen (tot 27.677,76 euro), die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. Ook elders in Nederland zijn er initiatieven om kinderopvang voor laaginkomens te vergemakkelijken. Zo kunnen ouders een gemeentelijke bijdrage aanvragen. Deze bijdrage is meestal afhankelijk van het inkomen en de situatie van het gezin.

Ouders die geen kinderopvangtoeslag kunnen aanvragen, maar wél een sociaal-medische indicatie (SMI) hebben, kunnen via de gemeente ondersteuning krijgen. Dit geldt voor ouders met psychische, sociale of lichamelijke problemen die hun kind(eren) naar de opvang moeten brengen. Met een SMI kan een aanvraag voor de kosten van de kinderopvang worden gedaan bij de gemeente.

Nieuwe financieringsregeling in 2025

Het kabinet wil een nieuw financieringsstelsel invoeren voor de kinderopvang. Dit is vastgelegd in het coalitieakkoord. Het stelsel wordt ontworpen in samenwerking met vier uitvoeringsorganisaties: DUO, Toeslagen, UWV en SVB. Het nieuwe stelsel moet eenvoudiger en betaalbaarder worden voor ouders. In het nieuwe stelsel wordt de overheidsvergoeding van 96% voor werkende ouders direct aan kinderopvangorganisaties uitgekeerd. De overige 4% en eventuele extra kosten moeten ouders zelf betalen.

Deze aanpassing wil de administratie voor ouders verminderen en de transparantie verhogen. Het kabinet wil dat het nieuwe stelsel in 2025 ingevoerd wordt. Momenteel wordt het stelsel nog in ontwikkeling gehouden, maar de verwachting is dat het in 2025 in gebruik genomen wordt.

Aanpassingen in de kwaliteitseisen voor buitenschoolse opvang

Per 1 juli 2024 zijn er veranderingen in de kwaliteitseisen voor de buitenschoolse opvang (bso) en de dagopvang. Deze aanpassingen zijn bedoeld om de kwaliteit van de opvang te verbeteren en tegelijk de werkdruk van medewerkers te verminderen. In de bso mogen beroepskrachten in opleiding onder bepaalde voorwaarden als ‘vaste beroepskracht’ voor de kinderen werken. Dit kan het personeelsrooster stabiliseren en roosterproblemen verminderen.

Daarnaast is de berekening van de beroepskracht-kindratio (BKR) veranderd. Vanaf 1 juli 2024 wordt de BKR berekend op locatieniveau in plaats van op groepsniveau. Dit betekent dat het totale aantal aanwezige kinderen en beroepskrachten op een locatie meegenomen worden in de berekening. Deze aanpassing moet ervoor zorgen dat de verhouding tussen kinderen en beroepskrachten beter aansluit bij de werkelijke situatie in de bso.

Kritisch overzicht van de veranderingen

Hoewel er veel positieve ontwikkelingen zijn rondom de financiering en de kwaliteit van de kinderopvang, zijn er ook kritieke kanten aan de huidige maatregelen. Zo is het feit dat het 480 miljoen euro pas in 2025 gebruikt wordt, voor veel ouders onacceptabel. Zij hebben het geld nu nodig om hun kinderen in de opvang te kunnen houden en hun werkzaamheden te kunnen voortzetten. Bovendien is de huidige vergoeding van 96% niet voor alle ouders beschikbaar, wat leidt tot ongelijkheid in de toegang tot kinderopvang.

De invoering van het nieuwe financieringsstelsel in 2025 brengt ook onzekerheid met zich mee. Ouders moeten nog wachten tot het stelsel volledig is opgezet en werkt. Tot die tijd blijft de huidige situatie gelden, waarbij ouders veel administratie moeten doen en hun eigen bijdrage kunnen variëren.

Verwachtingen voor 2024 en 2025

In 2024 is er een duidelijke roep om actie op te nemen in de kinderopvangsector. De brancheorganisaties willen dat het beschikbare geld sneller ingezet wordt om de opvang goedkoper te maken. In 2025 worden er meerdere maatregelen verwacht die de kinderopvang betaalbaarder maken, zoals de verhoging van de kinderopvangtoeslag en de invoering van het nieuwe financieringsstelsel.

Daarnaast is er hoop dat de kosten voor ouders met laag inkomen verder verlaagd zullen worden. De invoering van gratis kinderopvang in Tilburg is een positieve stap in deze richting. Het is echter belangrijk om te blijven kijken hoe deze maatregelen uitwerken in de praktijk en of ze werkelijk leiden tot een betaalbare kinderopvang voor alle ouders.

Conclusie

De kosten van kinderopvang blijven een belangrijke uitdaging voor veel ouders in Nederland. In 2024 zijn er meerdere maatregelen gelanceerd om de opvang betaalbaarder te maken, waaronder het verzoek tot snellere actie van het kabinet en de verwachting van veranderingen in de kinderopvangtoeslag. In 2025 worden er verder maatregelen verwacht, zoals de invoering van een nieuw financieringsstelsel en verhogingen in de vergoedingen.

Hoewel er veel positieve ontwikkelingen zijn, blijft het belangrijk om te blijven toezien hoe deze maatregelen uitwerken in de praktijk. Voor ouders is het essentieel om op de hoogte te blijven van de beschikbare ondersteuning en veranderingen in de financiering van de kinderopvang. In de komende jaren is het doel om kinderopvang voor alle gezinnen betaalbaar en toegankelijk te maken, zodat ouders hun werkzaamheden kunnen voortzetten en hun kinderen op een goede manier kunnen opvoeden.

Bronnen

1. Oproep aan kabinet: zet het extra geld voor kinderopvang al in 2024 in
2. SKRS presenteert uurtarieven 2025
3. Kosten kinderopvang in Tilburg
4. Nieuwsbrief kabinet: veranderingen kinderopvang in 2024
5. CBS: ouders betaalden gemiddeld 3.210 euro aan kinderopvang in 2023
6. Kinderopvangtoeslag en kosten kinderopvang in Nederland