Kinderopvang: Financiering en Vergoedingen voor Ouders
september 7, 2025
In Nederland zijn asielzoekerscentra (AZC’s) vaak tijdelijke verblijfplaatsen voor gezinnen die op vlucht zijn uit oorlog, vervolging of armoede. Hierin verblijven ook kinderen, die vaak jarenlang in deze omgevingen opgroeien. Deze kinderen hebben net als ieder ander kind het recht op veiligheid, onderwijs, zorg en een omgeving waarin zij zich kunnen ontwikkelen. Kinderopvang in AZC’s speelt daarom een cruciale rol. Het biedt kinderen niet alleen een veilige plek om te spelen en leren, maar draagt ook bij aan hun vroegtijdige integratie in de Nederlandse samenleving.
Deze artikelen biedt een overzicht van de huidige praktijken in kinderopvang binnen asielzoekerscentra, met aandacht voor uitdagingen, samenwerkingen en doelen die centraal staan in deze context.
Peuteropvang in AZC’s: Voorbeelden en Praktijk
In verschillende AZC’s in Nederland zijn kinderopvanglocaties ingericht die specifiek gericht zijn op jonge kinderen. Deze opvang is vaak onderdeel van de voorbereiding op het basisonderwijs, en wordt uitgevoerd in samenwerking met kinderopvangorganisaties, GGD-medewerkers en basisscholen.
Een voorbeeld hiervan is Peuteropvang De Verrekijker, die gevestigd is op het terrein van het asielzoekerscentrum in Katwijk. Deze opvang is samengewerkt met de gemeente Katwijk en basisschool De Verrekijker. Het doel van deze opvang is om kinderen vroegtijdig in aanraking te laten komen met de Nederlandse taal en gewoontes, waardoor zij beter kunnen integreren in de lokale samenleving. Deze locatie is uitsluitend bestemd voor de kinderen die verblijven in het AZC en is daarom niet open voor inschrijvingen van buiten de AZC. De opvang werkt met een methode die gericht is op vroegtijdige integratie en ontwikkeling.
Een ander voorbeeld is Ukkepuk, een peutergroep voor kinderen van 2 tot 4 jaar in een AZC. Ook hier is sprake van een sterke samenwerking, bijvoorbeeld met GGD-medewerkers en basisscholen. De opvang werkt met de methode Uk&Puk en richt zich op speelse leeractiviteiten die de ontwikkeling van kinderen stimuleren. De locatie is gelegen in het bos en beschikt over een speeltuin en een buitenspeelplaats, wat ervoor zorgt dat kinderen voldoende mogelijkheden hebben om te bewegen en te ontdekken.
Doelen en Principes van Kinderopvang in AZC’s
De centrale doelen van kinderopvang in asielzoekerscentra zijn gericht op het verrijken van de ontwikkeling van kinderen en het voorkomen van onderwijsachterstanden. Hierbij worden welbevinden en betrokkenheid van kinderen als essentiële basiswaarden beschouwd. Een kind dat zich prettig en betrokken voelt, is optimaal in ontwikkeling.
De kinderopvang in AZC’s biedt onder andere:
- Vroegtijdige integratie in de Nederlandse taal en cultuur.
- Stimulering van de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling.
- Basisonderwijs om kinderen voor te bereiden op de basisschool.
- Veiligheid en betrouwbaarheid in een tijdelijke en vaak onzeker omgeving.
Uitdagingen en Kritiek op Huidige Opvang
Hoewel kinderopvang in AZC’s belangrijke voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen. De meeste AZC’s zijn tijdelijke locaties, wat betekent dat kinderen en hun ouders regelmatig worden overgeplaatst. Dit kan de stabiliteit en continuïteit van de opvang negatief beïnvloeden. Daarnaast zijn er vaak te weinig middelen beschikbaar om kinderen te ondersteunen die bijvoorbeeld traumatische ervaringen meebrengen uit hun land van herkomst of tijdens de vlucht naar Nederland.
In gezinslocaties, waar gezinnen tijdelijk verblijven wanneer hun aanvraag om verblijf in Nederland is geweigerd, zijn de omstandigheden nog narepens. Hier wordt vaak gewerkt met vrijheidsbeperkende maatregelen, waarbij kinderen en ouders in de ochtend door grote groepen in uniform kunnen worden opgepakt voor uitzetting. Deze situatie is voor kinderen zeer schadelijk en traumatisch en kan hun emotionele en mentale ontwikkeling negatief beïnvloeden.
Onderzoek zoals de QuickScan van 2022 toont aan dat 1 op de 3 kinderen in gezinslocaties zich onveilig voelt. Daarnaast schieten de voorzieningen vaak tekort in het bieden van een kindvriendelijke omgeving. Dit benadrukt de noodzaak voor betere, kleinschalige en kindvriendelijke opvangoplossingen.
Samenwerking en Invulling van Kinderrechten
Voor een kindvriendelijke asielopvang zijn samenwerkingen tussen verschillende partijen essentieel. In AZC’s zoals Ukkepuk werken bijvoorbeeld medewerkers van verschillende kinderopvangorganisaties samen. Ook de GGD en basisscholen zijn betrokken bij de opvang, zodat kinderen zowel fysieke als psychosociale ondersteuning krijgen.
De Werkgroep Kind in azc, die sinds 2010 actief is, streeft naar een asielopvang die in lijn is met het VN-Kinderrechtenverdrag. Deze werkgroep bestaat uit organisaties zoals Defence for Children Nederland, Save the Children, VluchtelingenWerk Nederland en War Child. Het doel is om kinderen in asielzoekerscentra een stabiele, veilige en stimulerende omgeving te bieden, ongeacht hun verblijfsstatus.
De werkgroep zet zich in voor:
- Stabiele leefomgeving: minder overplaatsingen om kinderen rust en continuïteit te bieden.
- Toegang tot onderwijs: zodat kinderen leren en zich kunnen ontwikkelen.
- Toegang tot gezondheidszorg: inclusief mentale en fysieke zorg en psychosociale ondersteuning.
Het Belang van Vroegtijdige Integratie
Vroegtijdige integratie van kinderen in de Nederlandse samenleving is een belangrijk doel van kinderopvang in AZC’s. Door jonge kinderen al vroeg in aanraking te laten komen met de Nederlandse taal en cultuur, wordt de kans op sociaal en educatief succes vergroot. Deze integratie helpt ook ouders, omdat kinderen vaak als brug fungeren tussen hun ouders en de Nederlandse samenleving.
Daarnaast helpt kinderopvang bij het creëren van veiligheid en vertrouwen in een omgeving die voor veel gezinnen onzeker en stressvol is. Wanneer kinderen in een kinderopvang plezier beleven, voelen zij zich beter in hun omgeving en kunnen zij zich beter aanpassen aan de nieuwe situatie.
Kritische Reflectie op Huidige Praktijk
Hoewel de praktijk in kinderopvang in AZC’s veelbelovend is, zijn er ook kritische kanttekeningen. De meeste AZC’s zijn tijdelijke locaties die vaak snel worden gesloten of verplaatst, wat de continuïteit van kinderopvang beperkt. Bovendien is er vaak sprake van beperkte middelen voor ondersteuning van kinderen met traumatische ervaringen.
In gezinslocaties zijn de omstandigheden vaak minder gunstig. De QuickScan van 2022 benadrukt dat 1 op de 3 kinderen in deze locaties zich onveilig voelt. Daarnaast is er vaak sprake van onvoldoende voorzieningen voor kinderen, zoals ruimte om te spelen, voldoende onderwijsmateriaal en psychosociale hulp.
De huidige praktijk in kinderopvang in AZC’s is daarom een mix van mogelijkheden en uitdagingen. Terwijl er goede voorbeelden zijn van kinderopvang die gericht is op vroegtijdige integratie en ontwikkeling, is er nog veel ruimte voor verbetering, vooral in tijdelijke en vrijheidsbeperkende opvanglocaties.
Conclusie
Kinderopvang in asielzoekerscentra speelt een essentiële rol in de ontwikkeling en integratie van kinderen. Deze opvang biedt kinderen een veilige plek om te spelen, leren en groeien, en draagt bij aan vroegtijdige integratie in de Nederlandse samenleving. Door samenwerking met GGD, basisscholen en kinderopvangorganisaties is het mogelijk om kinderen te ondersteunen in hun ontwikkeling, ook in tijdelijke en onzekere omgevingen.
Toch blijven er uitdagingen bestaan, zoals onvoldoende middelen, overplaatsingen en de situatie in gezinslocaties. Daarom is het van groot belang dat kinderopvang in asielzoekerscentra wordt gezien als een essentieel onderdeel van een kindvriendelijke asielopvang. Dit betekent dat er meer investeringen moeten worden gedaan in stabiele, kleinschalige en kindvriendelijke opvanglocaties die voldoen aan de behoeften van kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
