Kinderopvang: Financiering en Vergoedingen voor Ouders
september 7, 2025
De kinderopvangsector in Nederland staat momenteel voor belangrijke transformaties. In de afgelopen jaren is er sprake van groeiende aandacht voor de rol van investeerders in de sector. Het is echter niet alleen een kwestie van financiële participatie, maar ook van vraagstukken rondom winstuitkeringen, kwaliteit, toegankelijkheid en publieke verantwoordelijkheid. In dit artikel bespreken we de huidige marktontwikkelingen, de kritiek van belanghebbenden, en de mogelijke alternatieven die op dit moment worden overwogen.
De rol van investeerders in de kinderopvangsector
De afgelopen jaren zijn er verschillende grote investeerders binnengekomen in de kinderopvangsector. Volgens de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) is het aandeel van de kinderopvang dat in handen is van grote investeerders in de afgelopen jaren gestegen naar ongeveer 15%. Deze investeerders worden vaak omschreven als "stofzuigers" die kleinere kinderopvangorganisaties opkopen en deze later met winst verkopen. Volgens Loes Ypma van de BMK is dit een strategie waarbij het oog niet ligt op de kwaliteit van de opvang, maar op het rendement van de verkoop.
De kritiek op deze praktijk is niet alleen vanuit de maatschappelijke sector. Ook politici uit diverse partijen, waaronder PvdA, GroenLinks en SP, zijn bezorgd over de toekomst van de kinderopvang. Zij stellen dat het geld dat in de sector wordt gestoken, grotendeels via winstuitkeringen uit de sector verdwijnt, terwijl dit geld zou moeten blijven in de opvang om kwaliteit en toegankelijkheid te waarborgen.
Het kabinet en de toekomst van de kinderopvang
Het Nederlandse kabinet heeft aangekondigd dat het in de komende jaren 2,2 miljard euro extra per jaar wil investeren in de kinderopvang. Het doel is om de kinderopvang in de toekomst voor een groot deel gratis te maken. Dit maakt de discussie over winstuitkeringen nog urgenter. De politiek is inmiddels doordrongen van het feit dat extra geld niet in de zakken van grote investeerders mag verdwijnen. Er is een initiatiefwet aangekondigd om winstuitkeringen in de kinderopvang aan banden te leggen. Deze wet wordt gesteund door de BMK, die benadrukt dat winstuitkeringen ten koste gaan van kinderen, ouders en belastingbetalers.
Toch zijn er ook zorgen over de gevolgen van dergelijke wetten. Zo is er het risico dat het verbannen van winstuitkeringen via het CETA-verdrag zou kunnen leiden tot schadeclaims tegen Nederland. Dit betekent dat er een juridische complicatie kan ontstaan als Nederland maatregelen neemt die buitenlandse investeerders ongunstig zijn.
Investeren in kwaliteit versus rendement
De BMK stelt dat maatschappelijke kinderopvangorganisaties al jarenlang tonen dat het mogelijk is om 100% van de opbrengsten in kinderen te investeren. Volgens hen is er dus geen noodzaak voor winstuitkeringen in de kinderopvang. De BMK benadrukt dat ouders het geld dat ze betalen voor de kinderopvang verwachten volledig terug te zien in de kwaliteit van de zorg voor hun kind. Dat geld hoort niet uit te gaan aan aandeelhouders of bij verkoop van de organisatie te worden uitbetaald.
SDK Kinderopvang is een voorbeeld van een organisatie die, zelfs tijdens de crisis, heeft geïnvesteerd in gebouwen, natuurtuinen en personeel. Hoewel ze ook verliezen maakten, slaagden ze erin om niet in een negatieve spiraal terecht te komen. Zij zijn van mening dat het verlagen van tarieven of het verminderen van uren die ouders afnemen, leidt tot een dalend aantal kinderen in de opvang en dus tot verder inkrimpen van de organisatie. SDK koos ervoor om niet in het personeel te snijden en investeerde in opleidingen en verbeteringen.
Gezamenlijke huisvesting van onderwijs en kinderopvang
Een andere manier van investeren in kinderopvang is via gezamenlijke huisvesting van onderwijs en opvang. In dit model wordt de kinderopvang in dezelfde locatie als een scholengemeenschap gevestigd. Dit heeft voordelen in termen van efficiëntie, samenwerking en het delen van middelen. Een voorbeeld hiervan is wanneer een onderwijsinstelling juridisch eigendom van de ruimtes voor kinderopvang krijgt. De kinderopvangorganisatie huurt dan deze ruimtes en betaalt een huursom die zowel de investering als de exploitatiekosten dekt.
Wanneer geen investering is vereist, kan de huursom lager zijn, omdat de onderwijsinstelling geen initiële kosten heeft. In zulke gevallen is er sprake van een huurovereenkomst tussen de onderwijsinstelling en de kinderopvangorganisatie. Een alternatieve variant is dat de gemeente rechtstreeks verhuurder is van de ruimtes. Dit vereist meestal de oprichting van een Vereniging van Eigenaars (VvE) om het beheer en onderhoud van het gebouw te organiseren.
Kritiek en alternatieven
De kritiek op het huidige model is vooral gericht op de rol van private equity en investeerders in de sector. Volgens de BMK en andere kritische stemmen is er sprake van een schending van de maatschappelijke verantwoordelijkheid. Kinderopvang is een essentieel onderdeel van de maatschappij, en het geld dat hierin wordt gestoken, zou volledig moeten blijven in de sector. De huidige structuur, waarin winstuitkeringen mogelijk zijn, leidt volgens deze kritici tot ongelijke verdeling van middelen en vermindering van kwaliteit.
Als alternatief wordt vaak een meer publiek georiënteerde kinderopvang gepromoot. In dit model is de sector grotendeels gratis en wordt het geld direct geïnvesteerd in de zorg voor kinderen. Dit model vereist echter een sterke overheidsparticipatie en een duidelijke regelgeving om de kwaliteit en toegankelijkheid te waarborgen.
De rol van de overheid
De overheid speelt een sleutelrol in de toekomst van de kinderopvang. Het is niet alleen de financier, maar ook de regulerende instantie. De huidige regering wil de relatie tussen kinderopvang en onderwijs versterken en de kwaliteit van de zorg verbeteren. Er zijn echter ook waarschuwingen dat deze ambities niet voldoende worden omgezet in concrete beleidsmaatregelen.
Het SCP (Staatssecretaris voor Onderwijs en Onderzoek) wijst erop dat de aandacht voor kwaliteit en samenwerking tussen opvang en onderwijs is afgenomen. Dit is een probleem, omdat de kwaliteit van de kinderopvang een directe invloed heeft op de ontwikkeling van kinderen en hun latere leerprestaties.
Conclusie
De kinderopvangsector in Nederland staat op het kruispunt van marktontwikkelingen, politieke ambities en maatschappelijke verantwoordelijkheid. De groeiende rol van investeerders in de sector heeft geleid tot kritiek en debat over winstuitkeringen en de toekomstige financiering van de kinderopvang. Tegelijkertijd zijn er ook voorbeelden van organisaties die bewijzen dat het mogelijk is om te investeren in kwaliteit en toegankelijkheid zonder winstuitkeringen.
Het is duidelijk dat de toekomst van de kinderopvang afhankelijk is van keuzes die gemaakt worden in de politiek, de sector en de samenwerking tussen partijen. De vraag is niet alleen wat er financieel haalbaar is, maar ook wat er maatschappelijk verantwoord is. De huidige discussie over investeren in kinderopvang is dus niet alleen een economische kwestie, maar ook een ethische en maatschappelijke.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
