Geelzucht bij Baby’s: Oorzaken, Herkenning en Behandeling

Geelzucht, een vergeling van de huid en het oogwit, is een veelvoorkomend verschijnsel bij pasgeborenen. Hoewel vaak onschuldig en tijdelijk, is het belangrijk voor ouders en verzorgers om de oorzaken, symptomen en mogelijke behandelingen te begrijpen. Dit artikel biedt een overzicht van geelzucht bij baby’s, gebaseerd op beschikbare informatie, en geeft richtlijnen wanneer professionele hulp noodzakelijk is.

Wat is Geelzucht?

Geelzucht is geen ziekte op zich, maar een symptoom dat wijst op een verhoogd bilirubinegehalte in het bloed. Bilirubine is een afvalstof die ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen. Normaal gesproken neemt de lever bilirubine op, verwerkt het en scheidt het uit via de gal. Wanneer de lever nog niet volledig ontwikkeld is, zoals bij pasgeborenen, kan het moeite hebben met het verwerken van bilirubine, wat leidt tot een ophoping in het bloed en een gelige verkleuring van de huid en het oogwit.

Oorzaken van Geelzucht bij Pasgeborenen

De meest voorkomende oorzaak van geelzucht bij pasgeborenen is de onvolwassenheid van de lever. Voor de geboorte heeft een baby een hoger bloedgehalte dan normaal. Na de geboorte worden deze overtollige rode bloedcellen afgebroken, waardoor er meer bilirubine vrijkomt. De lever van de baby is nog niet in staat om deze hoeveelheid bilirubine efficiënt te verwerken. Dit resulteert in een tijdelijke ophoping van bilirubine, wat leidt tot geelzucht.

Andere oorzaken kunnen zijn:

• Bloedgroep incompatibiliteit: Wanneer de bloedgroep van de moeder en de baby verschillen, kunnen er antistoffen van de moeder in het bloed van de baby terechtkomen. Deze antistoffen breken de rode bloedcellen van de baby sneller af, wat leidt tot een hogere bilirubineproductie.
• Bloedziekten: Zeldzame bloedziekten kunnen ook leiden tot een abnormale afbraak van rode bloedcellen.
• Vroeggeboorte: Premature baby’s hebben een grotere kans op geelzucht, omdat hun lever nog minder ontwikkeld is.
• Voedingsproblemen: Een onvoldoende inname van voeding kan leiden tot een tekort aan vocht, waardoor de bilirineconcentratie in het bloed stijgt. Ook een trage start van de borstvoeding kan hieraan bijdragen.

Herkenning van Geelzucht

Geelzucht is meestal zichtbaar in het gezicht en de borst van de baby. Naarmate het bilirubinegehalte stijgt, kan de geelzucht zich uitbreiden naar de armen en benen. Het oogwit kan ook geel worden. Een lichte gele kleur tussen de 2e en 7e levensdag wordt over het algemeen als normaal beschouwd en is meestal niet zorgwekkend.

Naast de gele verkleuring van de huid en het oogwit, kunnen de volgende symptomen wijzen op een hoger bilirubinegehalte:

• Sufheid en slaperigheid
• Slecht drinken
• Slappe spieren
• Onrust en heftig huilen
• Witte ontlasting en donkere urine

Diagnose van Geelzucht

De diagnose van geelzucht wordt meestal gesteld door een visuele inspectie van de baby door de kraamverzorgster, verloskundige of arts. Indien er twijfel bestaat over de hoogte van het bilirubinegehalte, kan een bloedtest worden afgenomen om dit te meten.

Behandeling van Geelzucht

In de meeste gevallen is geelzucht onschuldig en verdwijnt het vanzelf binnen een week. Echter, wanneer het bilirubinegehalte te hoog wordt, kan behandeling noodzakelijk zijn om hersenschade te voorkomen.

De volgende behandelingen kunnen worden toegepast:

• Fototherapie: Dit is de meest gebruikelijke behandeling voor geelzucht. De baby wordt onder een speciale blauwe lamp gelegd. Het blauwe licht helpt de lever om het bilirubine af te breken. De baby draagt een zonnebrilletje om de ogen te beschermen.
• Wisseltransfusie: In zeldzame gevallen, wanneer fototherapie niet effectief is, kan een wisseltransfusie nodig zijn. Hierbij wordt het bloed van de baby vervangen door donorbloed.
• Aanvullende voeding: Bij borstvoedende moeders kan het aanbieden van extra voeding, bijvoorbeeld via flesvoeding, helpen om de bilirineafvoer te verbeteren. Het is belangrijk om de borstvoeding niet te onderbreken zonder overleg met een arts.

Geelzucht en Borstvoeding

Geelzucht komt vaker voor bij baby’s die borstvoeding krijgen. Dit kan te wijten zijn aan een trage start van de borstvoeding, waardoor de baby te weinig voeding binnenkrijgt. Het is belangrijk om de baby frequent aan te leggen, minstens acht tot twaalf keer per dag, om voldoende voeding te garanderen. In sommige gevallen kan een tijdelijke onderbreking van de borstvoeding, in overleg met een arts, nodig zijn om het bilirubinegehalte te verlagen.

Wanneer een Arts Raadplegen?

Het is belangrijk om een arts te raadplegen in de volgende situaties:

• De geelzucht ontstaat binnen 24 uur na de geboorte.
• De baby is suf en drinkt slecht.
• De geelzucht houdt langer dan drie weken aan.
• De ontlasting is wit en de urine is donker.
• De baby heeft koorts of andere tekenen van een infectie.
• De huid van de baby wordt steeds geler, vooral op de buik, armen en benen.

Preventie van Geelzucht

Hoewel geelzucht niet altijd te voorkomen is, kunnen de volgende maatregelen helpen:

• Zorg voor voldoende voeding in de eerste dagen na de geboorte.
• Leg de baby frequent aan voor borstvoeding.
• Controleer de bloedgroep van de moeder en de baby om incompatibiliteit te identificeren.

Conclusie

Geelzucht is een veelvoorkomend verschijnsel bij pasgeborenen dat meestal onschuldig is en vanzelf verdwijnt. Het is echter belangrijk om de symptomen te herkennen en een arts te raadplegen wanneer er aanleiding tot zorg is. Door de oorzaken, symptomen en behandelingen van geelzucht te begrijpen, kunnen ouders en verzorgers de gezondheid en het welzijn van hun baby waarborgen.

Bronnen

1. Mamaliefde
2. Etos
3. MDL Fonds
4. Wetenschap.net
5. Jebentmama
6. 24Baby
7. Thuisarts
8. Gezonder Leven