Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
De kinderopvangtoeslag speelt een centrale rol in de Nederlandse kinderopvangsector. Deze subsidie helpt ouders om de kosten van kinderopvang te dekken, waardoor zij hun werk, opleiding of re-integratie-traject beter kunnen combineren met hun zorgverantwoordelijkheden. De hoogte van deze toeslag is afhankelijk van een aantal factoren, zoals het inkomen van de ouders, het aantal kinderen, de soort opvang en het aantal uren dat gebruikt wordt. In dit artikel wordt ingegaan op de details van de toeslag, de eigen bijdrage van ouders en de recente ontwikkelingen in het financieringsstelsel van de kinderopvang.
Wat is de kinderopvangtoeslag?
De kinderopvangtoeslag is een financiële bijstand die wordt uitgekeerd aan ouders die beiden werken of een opleiding, inburgeringscursus of traject naar werk volgen. De toeslag is bedoeld om de kosten van kinderopvang deels te vergoeden. De hoogte van de toeslag wordt berekend op basis van een percentage van de maximum uurprijs. Per kind kunnen ouders voor maximaal 230 uur per maand kinderopvangtoeslag ontvangen. Het precieze bedrag hangt af van het inkomen van de ouders, het aantal kinderen en de soort opvang die wordt gebruikt.
De Dienst Toeslagen voert de kinderopvangtoeslag uit in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Ouders kunnen via de website van de Belastingdienst nagaan of zij recht hebben op de toeslag, een proefberekening doen en de toeslag aanvragen.
Hoe hoog is de kinderopvangtoeslag?
De hoogte van de toeslag is afhankelijk van meerdere variabelen:
- Hoogte van het toetsingsinkomen van de ouders
- Soort opvang (dagopvang, buitenschoolse opvang of gastouderopvang)
- Het kind waarop de opvang betrekking heeft (voor het eerste kind geldt een andere toeslag dan voor het tweede en volgende kinderen)
- Het aantal uren dat wordt gebruikt in de kinderopvang
De maximale vergoeding van de kinderopvangtoeslag is sinds 2013 gemeentelijke beleidsvrijheid geworden. In 2013 was de maximale vergoeding 90,7% voor het eerste kind en 93,3% voor elk volgende kind. Dit betekent dat ouders deze percentages kunnen ontvangen, afhankelijk van de regelingen van de gemeente.
Vergoedingspercentages per kind
De uitgekeerde toeslag varieert afhankelijk van het aantal kinderen dat in opvang is. In 2023 was de gemiddelde uitkering als volgt:
| Aantal kinderen | Uitgekeerde toeslag (euro) | Eigen bijdrage ouders (euro) |
|---|---|---|
| 1 kind | 3.790 | 2.350 |
| 2 kinderen | 7.660 | 4.110 |
| 3 of meer kinderen | 11.190 | 5.390 |
Deze getallen duiden op een toenemende vergoeding voor ouders met meer kinderen in opvang. Voor ouders met één kind in de opvang bedroegen de kosten gemiddeld 6.130 euro. Hiervan kregen zij 62 procent vergoed via de kinderopvangtoeslag. Ouders met twee kinderen betaalden gemiddeld 11.760 euro, waarvan bijna 66 procent vergoed werd. Ouders met drie of meer kinderen in de opvang waren in 2023 gemiddeld bijna 16.580 euro kwijt, met een vergoeding van bijna 68 procent.
Het vergoedingspercentage neemt toe met het aantal kinderen, omdat ouders met een inkomen vanaf 26.945 euro in 2023 relatief meer kosten vergoed kregen voor het tweede en volgende kind in de opvang.
Eigen bijdrage van ouders
Naast de uitgekeerde toeslag moet de ouder een eigen bijdrage betalen. Deze bijdrage is het bedrag dat overblijft van de totale rekening, na aftrek van de kinderopvangtoeslag. De hoogte van deze eigen bijdrage is afhankelijk van het inkomen van de ouders en de soort opvang. In 2023 was de gemiddelde eigen bijdrage als volgt:
| Aantal kinderen | Eigen bijdrage ouders (euro) |
|---|---|
| 1 kind | 2.350 |
| 2 kinderen | 4.110 |
| 3 of meer kinderen | 5.390 |
Ook de eigen bijdrage is beïnvloed door de maximum uurprijs en het KOA-kopje. Tot 2012 was het KOA-kopje wettelijk vastgesteld. Sinds 2013 is de hoogte van het KOA-kopje gemeentelijke beleidsvrijheid geworden. Het KOA-kopje is een percentage van de totale kosten dat de ouder zelf moet betalen. In 2013 was het KOA-kopje 9,3% voor het eerste kind en 6,7% voor het tweede en volgende kinderen. In latere jaren is het KOA-kopje verlaagd tot 4,5% voor het eerste kind en 3,5% voor het tweede en volgende kinderen voor de doelgroep ouders.
Voorbeeld van de eigen bijdrage
De kosten van de kinderopvang bedragen al gauw € 300 per dag per maand voor een kind tot 4 jaar en € 125 per dag per maand voor een kind van 4 tot 13 jaar. Een eigen bijdrage van 9,3% is dan € 27,90 per dag per maand of € 139,50 voor een volle week. Voor de volgende kinderen is de eigen bijdrage € 20,10 per dag of € 100,50 per week.
Voor gezinnen met meerdere kinderen kunnen de kosten snel oplopen, waardoor het combineren van zorg en arbeid of opleiding voor sommige ouders lastiger wordt. Daarom wordt het KOA-kopje voor deze doelgroepen verhoogd naar 6% voor het eerste kind en 5% voor het tweede en volgende kinderen.
Financiering door de gemeente
In sommige gevallen betaalt de gemeente (een deel van) de kosten van de kinderopvang voor ouders. Dit is het geval in de volgende situaties:
- Voorschoolse educatie (VE): Als de peuter risico loopt op een (taal)achterstand.
- Peuteraanbod: Als de peuter niet in aanmerking komt voor opvang met kinderopvangtoeslag of voorschoolse educatie. In dit geval is er vanuit de gemeente een gesubsidieerd peuteraanbod voor een aantal (korte) dagdelen per week.
De gemeente maakt hierover afspraken met de aanbieders van de opvang. Deze financiering helpt ouders om de kosten van de kinderopvang te verlagen, vooral voor diegenen die in een kwetsbare situatie verkeren.
Veranderingen in 2025 en toekomstige ontwikkelingen
In 2025 worden de toeslagpercentages voor middeninkomens verhoogd. Deze verhoging is de eerste stap naar een hoge inkomensonafhankelijke vergoeding voor kinderopvang voor alle werkende ouders. Hiermee wordt kinderopvang beter betaalbaar voor huishoudens met een verzamelinkomen tussen de € 29.393 en € 159.224. Daarnaast is deze maatregel een prikkel voor de arbeidsparticipatie, omdat het meer gaat lonen om een dag extra te gaan werken.
Bovendien draagt deze verhoging bij aan het vergroten van de toekenningszekerheid. Ongeveer 37.000 extra huishoudens zullen vanaf 2025 al een inkomensonafhankelijke vergoeding van 96% ontvangen. Een kleine verandering in het inkomen leidt voor deze huishoudens daardoor niet meer tot een lagere kinderopvangtoeslag.
De uitgaven voor de kinderopvangtoeslag stijgen in 2025 naar verwachting met € 497 miljoen ten opzichte van 2024. Deze stijging heeft grotendeels te maken met het verder uitbouwen van het nieuwe financieringsstelsel voor de kinderopvang, dat in 2027 volledig ingevoerd wordt.
Wijzigingen in de maximum uurprijs
Het kabinet bekostigt verbeteringen in de kinderopvangsector door de maximum uurprijzen in 2025 met € 0,04 minder te indexeren. Deze veranderingen zijn gericht op:
- Meerkosten voor toezicht en handhaving door wijzigingen in de kwaliteitseisen
- Een verhoging van het budget voor de regeling Sociaal Medische Indicatie (SMI)
- Kinderopvangtoeslag voor beurspromovendi
Deze maatregelen zijn bedoeld om de kwaliteit van de kinderopvang te verbeteren en de financiering van de sector te versterken.
Toekomst van de kinderopvangtoeslag
De kinderopvangtoeslag is een belangrijk instrument om ouders te ondersteunen bij het combineren van werk en zorg voor hun kinderen. De huidige stelsel is gericht op een inkomenafhankelijke vergoeding, maar de plannen van het kabinet wijzen in de richting van een inkomensonafhankelijke vergoeding in de toekomst. Dit zou betekenen dat alle werkende ouders ongeacht hun inkomen een vergoeding ontvangen voor de kinderopvang.
De verwachting is dat de uitgaven aan kinderopvangtoeslag in de komende jaren verder zullen stijgen. Dit heeft te maken met het uitbouwen van het nieuwe financieringsstelsel en de invoering ervan in 2027. Deze ontwikkelingen zullen van belang zijn voor zowel ouders als de kinderopvangsector.
Conclusie
De kinderopvangtoeslag is een essentieel onderdeel van het Nederlandse kinderopvangstelsel. De hoogte van de toeslag is afhankelijk van het inkomen van de ouders, het aantal kinderen, de soort opvang en het aantal uren dat wordt gebruikt. In 2023 was de gemiddelde uitkering voor ouders met één kind 3.790 euro, met een eigen bijdrage van 2.350 euro. Voor ouders met drie of meer kinderen was de uitkering hoger, terwijl de eigen bijdrage ook toenam.
De veranderingen in 2025 tonen aan dat de overheid erop uit is om kinderopvang betaalbaarder te maken voor meer huishoudens, met name voor middeninkomens. De invoering van een inkomensonafhankelijke vergoeding in 2027 zou een belangrijke stap zijn in deze richting. Tot die tijd blijft de kinderopvangtoeslag een belangrijk hulpmiddel voor ouders die hun werk of opleiding willen combineren met de opvoeding van hun kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
