Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
In Nederland is de kinderopvangsector de afgelopen jaren sterk gegroeid, zowel qua aantal afgenomen uren als qua toegankelijkheid en financiering. Het aantal ouders dat gebruik maakt van kinderopvang is toegenomen, wat ook duidelijk blijkt uit de stijging van het aantal afgenomen uren. In deze artikel wordt ingegaan op de ontwikkeling van het aantal afgenomen uren kinderopvang in de jaren 2017 tot en met 2023, met aandacht voor de trends binnen kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang. Daarnaast wordt ingegaan op het gemiddeld aantal uren per kind en de uurtarieven die van toepassing zijn in deze sector. Ook worden relevante financieringsmogelijkheden zoals de kinderopvangtoeslag besproken, aangevuld met informatie over hoe ouders deze subsidies kunnen aanvragen.
Ontwikkeling van het totale aantal afgenomen uren
Het totale aantal afgenomen uren kinderopvang in Nederland is de afgelopen jaren behoorlijk toegenomen. In 2017 waren er ongeveer 425 miljoen uren kinderopvang afgenomen, terwijl dit aantal in 2023 is gestegen tot meer dan 642 miljoen uren. Deze stijging is zowel te zien bij kinderdagverblijven als bij buitenschoolse opvang.
In 2017 was het totaal aantal afgenomen uren bij kinderdagverblijven 278,41 miljoen, wat in 2023 is gestegen tot 416,69 miljoen. Voor buitenschoolse opvang was het aantal afgenomen uren in 2017 147 miljoen, wat in 2023 is toegenomen tot 225,33 miljoen. Deze cijfers tonen aan dat zowel kinderdagverblijven als buitenschoolse opvang steeds meer in gebruik zijn geraakt door ouders die werken of aan andere activiteiten doen.
Gemiddeld aantal afgenomen uren per kind
Naast het totaal aantal afgenomen uren is er ook sprake van een toename van het gemiddeld aantal uren per kind. In 2017 was dit gemiddelde nog 520 uren per kind, terwijl het in 2023 is gestegen tot 610 uren. Deze stijging is zowel binnen kinderdagverblijven als binnen buitenschoolse opvang te zien.
Hoewel het gemiddeld aantal uren per kind in 2023 hetzelfde is als in 2022, is er sprake van een afzwakkende stijging in de laatste jaren. Dit kan wijzen op een stabilisatie van de trend. De toename van het totaal aantal afgenomen uren wordt voornamelijk veroorzaakt door het feit dat meer ouders gebruik maken van kinderopvang, in plaats van dat het gemiddeld aantal uren per kind toeneemt.
Uurtarieven voor kinderopvang
Naast het aantal afgenomen uren is het uurtarief een belangrijke factor bij de kosten van kinderopvang. De uurtarieven zijn de afgelopen jaren gestegen, zowel voor kinderdagverblijven als voor buitenschoolse opvang. In 2017 was het maximale uurtarief voor buitenschoolse opvang 6,69 euro en voor kinderdagverblijven 7,18 euro. In 2023 zijn deze tarieven gestegen tot respectievelijk 7,85 euro en 9,12 euro.
Het gemiddelde uurtarief is iets hoger dan het maximale tarief, wat betekent dat ouders in de praktijk vaak meer moeten betalen dan het maximale bedrag waarvoor kinderopvangtoeslag aangevraagd kan worden. Dit verschil is een belangrijke factor bij de eigen bijdrage die ouders moeten betalen. Ouders kunnen enkel kinderopvangtoeslag aanvragen voor het deel van de kosten dat binnen het maximale uurtarief valt. Het werkelijke uurtarief dat kinderopvangorganisaties vragen, is dus vaak hoger dan het tarief waarvoor subsidies beschikbaar zijn.
Kinderopvangtoeslag en financiering
In Nederland is kinderopvangtoeslag bedoeld voor ouders die beiden werken of een opleiding, een inburgeringscursus of een traject naar werk volgen. De toeslag is een percentage van de maximum uurprijs. Per kind kunnen ouders voor maximaal 230 uur per maand kinderopvangtoeslag krijgen. Hoe hoog dit bedrag precies is, hangt af van de hoogte van het inkomen, het aantal kinderen en de soort opvang. De overheid stelt de toeslagen jaarlijks opnieuw vast.
Ouders betalen altijd een eigen bijdrage. De eigen bijdrage zijn de kosten die overblijven van de totale rekening, na aftrek van de kinderopvangtoeslag. De Belastingdienst voert kinderopvangtoeslag uit, en ouders kunnen hier meer informatie vinden over of ze recht hebben op kinderopvangtoeslag, zelf een proefberekening doen en de toeslag aanvragen.
In sommige gevallen betaalt de gemeente (een deel van) de kosten van de kinderopvang voor ouders. De gemeente maakt hierover afspraken met de aanbieders van de opvang. Dit kan in de volgende situaties:
- Voorschoolse educatie (VE): Als de peuter risico loopt op een (taal)achterstand.
- Peuteraanbod: Als de peuter niet in aanmerking komt voor opvang met kinderopvangtoeslag of voorschoolse educatie. In dit geval is er vanuit de gemeente een gesubsidieerd peuteraanbod voor een aantal (korte) dagdelen per week.
Het gebruik van kinderopvang in verschillende pakketten
Kinderopvang wordt vaak aangeboden in verschillende pakketten, afhankelijk van de wensen en mogelijkheden van de ouders. Bijvoorbeeld, een regulier pakket kan opvang bieden op vaste dagen van 07:30-18:30 uur. Er zijn ook verlengde pakketten beschikbaar, waarbij de opvang vanaf 07:00 uur begint. Sommige pakketten omvatten ook extra opvangmomenten, zoals één gratis extra opvangmoment per kalenderjaar.
Tijdens schoolvakanties kan het opvangaanbod anders zijn dan tijdens schoolweken. In regio Midden, die officieel door de Rijksoverheid vastgesteld wordt, is er bijvoorbeeld géén opvang tijdens schoolvakantieweken, tenzij deze expliciet in het pakket is opgenomen. Studiedagen van school vallen vaak niet binnen het opvangaanbod, tenzij de ouders dit apart aanvragen.
De invloed van inkomensniveau op de kosten van kinderopvang
De kosten van kinderopvang hangen sterk af van het inkomensniveau van het gezin. Ouders met een hoger inkomen betalen vaak een grotere eigen bijdrage, omdat de kinderopvangtoeslag afhankelijk is van het inkomen. Voor ouders met een laag inkomen kan de toeslag een groot deel van de kosten dekken, waardoor de netto kosten aanzienlijk lager zijn.
In de praktijk kan het berekenen van de kosten van kinderopvang complex zijn. Daarom zijn er rekentools beschikbaar, zoals die van Partou, waar ouders hun inkomen en het aantal werktuurtalen in kunnen vullen om een schatting te krijgen van hun kosten. Deze tools geven ook een overzicht van hoeveel toeslag ouders kunnen verwachten en hoeveel ze daadwerkelijk zelf moeten betalen.
De rol van kinderopvangorganisaties
Kinderopvangorganisaties spelen een belangrijke rol in de financiering en uitvoering van kinderopvang. Ze kunnen helpen bij het berekenen van de netto kosten, wat ouders uiteindelijk voor de kinderopvang moet betalen. Vaak is het bruto bedrag, het bedrag vóór het aftrekken van de kinderopvangtoeslag, aanzienlijk hoger dan het netto bedrag. Ouders kunnen dit echter vaak niet direct zien, omdat de toeslag automatisch wordt afgetrokken.
Organisaties kunnen ook helpen bij het aanvragen van subsidies en het opstellen van een financieel plan voor ouders die kinderopvang gebruiken. Deze ondersteuning is vooral belangrijk voor ouders die voor het eerst gebruik maken van kinderopvang of die onzeker zijn over de financiering van de opvang.
Conclusie
De afgelopen jaren is het aantal afgenomen uren kinderopvang in Nederland sterk toegenomen. Zowel kinderdagverblijven als buitenschoolse opvang worden steeds vaker gebruikt door ouders. Het gemiddeld aantal uren per kind is gestegen van 520 in 2017 tot 610 in 2023, terwijl het totaal aantal afgenomen uren is toegenomen van 425 miljoen in 2017 tot 642 miljoen in 2023. De uurtarieven zijn ook gestegen, wat betekent dat ouders in de praktijk vaak meer moeten betalen dan het maximale tarief waarvoor subsidies beschikbaar zijn.
Financiering van kinderopvang is mogelijk via kinderopvangtoeslag of via subsidies van de gemeente. Ouders kunnen deze subsidies aanvragen via de Belastingdienst of via de gemeente, afhankelijk van hun situatie. Het gebruik van rekentools en de hulp van kinderopvangorganisaties kan ouders helpen bij het berekenen van hun kosten en het opstellen van een financieel plan. Deze ondersteuning is van groot belang, aangezien de kosten van kinderopvang een belangrijke factor zijn bij de keuze van ouders voor een bepaalde vorm van opvang.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
