De kinderopvang in de gemeente Amsterdam speelt een centrale rol in de zorg voor jonge kinderen en kinderen in de buitenschoolse opvang (BSO). Met meer dan 850 kinderopvanglocaties en bijna 35.500 kindplaatsen is de gemeente Amsterdam een belangrijk speler in de nationale kinderopvangsector. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de huidige situatie van de kinderopvang in Amsterdam, met aandacht voor toegankelijkheid, het aanbod per leeftijdsgroep, de rol van de GGD in inspectie en toezicht, en de wervingscampagnes om het personeelstekort aan te pakken.
Kinderopvang in cijfers
De gemeente Amsterdam telt 858 kinderopvanglocaties met in totaal 35.445 kindplaatsen. Dit is 5,14% van het totale aantal kindplaatsen in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). De GGD Amsterdam is verantwoordelijk voor het toezicht op de kinderopvang in de gemeente Amsterdam en een aantal aangrenzende gemeenten. De GGD inspecteert jaarlijks alle kinderopvanglocaties om te controleren of ze voldoen aan de kwaliteitseisen uit de Wet kinderopvang.
Voor kinderen van 0 tot 4 jaar zijn er in de gemeente Amsterdam 531 kinderdagverblijf (KDV) locaties beschikbaar met 19.515 kindplaatsen. Dit is 6,03% van het totale aantal KDV-kindplaatsen in Nederland. De verhouding tussen het aantal beschikbare kindplaatsen en het aantal kinderen in deze leeftijdsgroep is 54,06%, wat hoger ligt dan het landelijke gemiddelde. Van deze 531 KDV-locaties zijn 264 locaties geregistreerd als locaties voor Voorschoolse Educatie (VE), wat een aandeel van 49,72% is. Dit is iets lager dan het nationale gemiddelde.
Voor kinderen van 4 tot 13 jaar zijn er 327 buitenschoolse opvanglocaties met 15.930 kindplaatsen in de gemeente Amsterdam. Dit is 4,35% van het totale aantal BSO-kindplaatsen in Nederland. De verhouding tussen het aantal beschikbare kindplaatsen en het aantal kinderen in deze leeftijdsgroep is 22,16%, wat lager ligt dan het landelijke gemiddelde.
Toegankelijkheid van kinderopvang
De toegankelijkheid van kinderopvang in Amsterdam is goed vergeleken met het landelijke gemiddelde. De gemiddelde afstand tot een kinderopvanglocatie is voor kinderdagverblijven 0,4 km, voor buitenschoolse opvang 0,5 km en voor basisscholen 0,6 km. Dit betekent dat kinderopvang in Amsterdam relatief makkelijk bereikbaar is voor ouders.
In de buurt van een woonadres zijn er gemiddeld 7,6 kinderopvanglocaties binnen een straal van 1 km, 70,3 locaties binnen 3 km en 169,3 locaties binnen 5 km. Voor buitenschoolse opvang zijn dit respectievelijk 3,8, 36,2 en 90,3 locaties. Voor basisscholen zijn de getallen 2,5, 22,8 en 56,8. Deze cijfers duiden op een goed verspreid aanbod van kinderopvang en scholen in de stad.
Ouders kunnen via de Kinderopvangkaart of de Scholenkaart van de gemeente Amsterdam gemakkelijk een locatie zoeken in hun buurt. Daarnaast kunnen ouders die gebruik maken van kinderopvang of buitenschoolse opvang mogelijk recht hebben op de kinderopvangtoeslag, mits ze aan de voorwaarden van de Belastingdienst voldoen.
Inspectie en toezicht
De GGD Amsterdam is verantwoordelijk voor het jaarlijks inspecteren van alle kinderopvanglocaties in de gemeente. Tijdens een inspectie wordt gekeken of de opvang voldoet aan de kwaliteitseisen uit de Wet kinderopvang. De inspecties worden onaangekondigd uitgevoerd en kunnen verschillende vormen aannemen, zoals onderzoek voor en na registratie, incidenteel onderzoek na meldingen of een nader onderzoek wanneer eerder geen alles in orde was.
Elke locatie die kinderopvang of gastouderopvang aanbiedt, is geregistreerd in het Landelijk Register Kinderopvang. Hierin staan ook de inspectierapporten. Ouders, medewerkers en andere betrokkenen kunnen meldingen doen bij de Inspectie Kinderopvang als de kwaliteit van de kinderopvang niet voldoet aan de eisen. Melden kan ook anoniem.
Extra ondersteuning voor kinderen en gezinnen
De gemeente Amsterdam biedt verschillende voorzieningen om ervoor te zorgen dat kinderen en hun ouders, indien nodig, tijdig extra ondersteuning krijgen. Deze ondersteuning kan bijvoorbeeld van belang zijn voor kinderen die psychologische of medische hulp nodig hebben of voor ouders die hulp bij opvoeden zoeken.
Het Ouder- en Kind Team (OKT) biedt voorlichting, advies en hulp bij problemen in het opgroeien en opvoeden van kinderen. De OKT kan ook verwijzen naar specialistische hulp voor een kind of gezin. Het OKT werkt samen met de jeugdpsycholoog en de jeugdarts van het OKT. Elk kindercentrum heeft of krijgt een ouder- en kindadviseur als contactpersoon toegewezen. Ouders die zich zorgen maken over hun kind of het gezin kunnen contact opnemen met de ouder- en kindadviseur.
Daarnaast is er OKIDO / Alert4you, een voorziening die extra ondersteuning biedt bij bijvoorbeeld psychosociale problemen van kinderen. Dit is een voorbeeld van de diverse initiatieven binnen de gemeente Amsterdam om te zorgen voor een veilige en ondersteunende omgeving voor kinderen.
Wervingscampagnes en samenwerking
Het personeelstekort in de kinderopvangsector is een landelijke uitdaging, en ook in Amsterdam is dit een groot probleem. De gemeente Amsterdam neemt ongeveer 15% van het landelijke personeelstekort in de kinderopvang voor haar rekening. Om dit probleem aan te pakken is een gezamenlijke wervingscampagne ‘Kom werken in de kinderopvang in Amsterdam’ ontwikkeld. Deze campagne is een initiatief van opleiders, brancheverenigingen, werkgevers, het arbeidsmarktfonds FCB, leerwerkbedrijven en gemeenten. Het Werkgeversservicepunt en het Regionaal Werkcentrum Groot-Amsterdam ondersteunen bij het begeleiden van kandidaten die op dit moment nog niet geschikt zijn voor de kinderopvang naar andere passende werkplekken.
De campagne richt zich vooral op zij-instromers en mbo-studenten en is bedoeld om mensen te motiveren om in de kinderopvang te werken. De campagneperiode is inmiddels beëindigd, maar het is nog steeds mogelijk om zich aan te melden. Een aanmelding betekent niet automatisch een match, maar kan leiden tot een vervolgtraject in een andere richting waar de kandidaat werk kan vinden.
Nadat een kandidaat zich heeft aangemeld en het aanmeldformulier heeft ingeleverd, volgt een eerste online kennismakingsgesprek. Hierin wordt van beide kanten afgetast of de kinderopvang iets voor deze persoon is. Als iemand geschikt is voor deze branche, wordt er een vervolgafspraak gemaakt. Als iemand het juiste diploma mist, kan deze instromen in het Loopbaanpad Kinderopvang. Dit pad is ontwikkeld door opleiders, brancheverenigingen, UWV, werkgevers, arbeidsmarktfonds FCB, WSP Groot-Amsterdam, leer-werkbedrijven en de gemeente Amsterdam samen. Het Regionaal Werkcentrum coördineert het geheel.
De campagne is uitgevoerd op basis van de kracht van samenwerken in plaats van elkaar beconcurreren. Centraal staat de kandidaat, niet de kinderopvanglocatie. Iedereen die interesse heeft om in de kinderopvang te werken, kan zich melden voor een intakegesprek. Deze gesprekken worden gevoerd door kinderopvangorganisaties, het regionale Werkgeverservicepunt (WSP) en Regionaal Werkcentrum Groot-Amsterdam. Tijdens zo’n gesprek wordt gekeken waar iemand het best zou passen. Een kleinschalige opvang sluit beter aan bij iemand die het liefst werkt met vaste collega’s op één plek. Wie behoefte heeft aan afwisseling of flexibiliteit, past eerder bij een opvang met meerdere locaties.
Conclusie
De kinderopvang in de gemeente Amsterdam is goed ontwikkeld en toegankelijk voor ouders. Het aanbod per leeftijdsgroep is goed verspreid, en de afstanden tot kinderopvanglocaties zijn relatief kort. De GGD Amsterdam zorgt voor toezicht en inspectie om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de kinderopvang voldoet aan de eisen. Daarnaast biedt de gemeente extra ondersteuning aan kinderen en gezinnen via het Ouder- en Kind Team en OKIDO / Alert4you.
Het personeelstekort in de kinderopvangsector is een groot probleem, en de gemeente Amsterdam werkt aan oplossingen via samenwerking en wervingscampagnes. De campagne ‘Kom werken in de kinderopvang in Amsterdam’ is een voorbeeld van deze inspanningen en richt zich op het werven van nieuwe medewerkers in de sector. Door samenwerking en een passende aanpak kan het personeelstekort worden aangepakt, zodat kinderopvang in Amsterdam blijft voldoen aan de behoeften van kinderen en ouders.
