Kinderopvang: Financiering en Vergoedingen voor Ouders
september 7, 2025
Het bouwen, loceren en beheren van kinderopvangcentra is een complexe aangelegenheid die niet alleen pedagogische en pedagogisch-therapeutische doelstellingen moet behartigen, maar ook ruimtelijke, milieutechnische en wettelijke voorwaarden. Kinderopvanggezien is een maatschappelijk belangrijke functie die zowel gezondheidsaspecten als sociaal-culturele betekenis draagt. In dit artikel wordt ingegaan op de ruimtelijke beleidsregels en bouwrichtlijnen die van toepassing zijn op kinderopvanggebouwen, met een focus op locaties, schaal, geluidbescherming en ruimtelijke voorwaarden. De informatie is gebaseerd op beleidsdocumenten en juridische kaders die zijn gepubliceerd in het kader van de Nederlandse gemeentelijke regelgeving.
Locatie en schaal van kinderopvanggebouwen
Kinderopvang in Nederland kan verschillende vormen aannemen, zoals dagopvang, buitenschoolse opvang (BSO), gastouderopvang en peuterspeelzalen. De locatie waar deze opvang wordt georganiseerd, wordt sterk beïnvloed door de schaal van de activiteit. Er is een duidelijke onderscheid in kleinschalige, middelgrote en grootschalige opvang.
- Kleinschalig betreft opvang voor maximaal 6 kinderen van 0 tot 13 jaar per locatie. Dit is vooral van toepassing op gastouderopvang en buitenschoolse opvang in particuliere woningen of wijkgebouwen.
- Middelgroot betreft opvang van 6 tot 30 kinderen. Deze vorm past beter in schoolgebouwen, wijkcentra of scholen.
- Grootschalig betreft opvang van meer dan 30 kinderen. Deze vorm is in principe niet geschikt voor woningbouwbuurten vanwege de mogelijke overlast die kan ontstaan, zoals geluidsoverlast, verkeer en drukte.
Grootschalige kinderopvang is meestal gevestigd op bedrijventerreinen, in voorzieningengebieden of in transformatieprojecten van leegstaande scholen of wijkgebouwen. Een voorbeeld hiervan is de situatie in Houten, waar kinderdagverblijven vaak aan de rand van bedrijventerreinen liggen of direct grenzend aan groene zones. De gemeente Houten ziet het als een prioriteit om middelgrote en grootschalige kinderopvang faciliteiten te realiseren in scholen, wijkgebouwen of andere ruimtes die voldoende ruimte bieden en goed bereikbaar zijn.
Geluidbescherming van kinderopvanggebouwen
Een belangrijk aspect bij de locatiekeuze van kinderopvangcentra is geluidbescherming. Kinderopvanggebouwen worden vaak gedefinieerd als geluidgevoelige gebouwen, wat betekent dat ze bepaalde wettelijke bescherming genieten tegen geluidsoverlast van omringende activiteiten. Dit is geregeld in de Omgevingswet en het Besluit Geluid (Bkl). De Omgevingswet sluit hierbij zoveel mogelijk aan bij de regels die eerder gelden onder het Activiteitenbesluit milieubeheer.
Een geheel kinderopvanggebouw is in beginsel beschermd, inclusief de buitenzijden zoals het dak en alle gevels. Echter, indien het omgevingsplan van een gedeelte van een gebouw geen geluidgevoelige ruimten toestaat, is dat deel van het gebouw niet beschermd door de geluidwetten. Dit kan de flexibiliteit beperken bij de aanpassing van ruimtes of de combinatie van functies.
Er zijn ook uitzonderingen waarbij een deel van een kinderopvanggebouw geen geluidbescherming geniet. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een functionele binding met een activiteit of wanneer het gebouw gevestigd is op een industrieterrein met een geluidproductieplafond (gpp). In zo’n geval is het deel van het gebouw met kinderopvang niet beschermd tegen geluidsoverlast van industriële activiteiten.
Het is belangrijk om bij de bouw of aanpassing van kinderopvanggebouwen rekening te houden met de geluidsrichtlijnen. Deze richtlijnen zijn niet alleen van toepassing op de omgeving van het gebouw, maar ook op de interne geluidsvoorzieningen. Bijvoorbeeld, kinderopvanggebouwen moeten voldoende ruimte bieden voor spelen en bewegen, wat logischerwijs tot geluiden leidt. Het is echter de taak van de gemeente en de bevoegde instanties om ervoor te zorgen dat deze geluiden niet hinderlijk zijn voor de omgeving.
Ruimtelijke voorwaarden en bouwregels voor kinderopvang
De ruimtelijke voorwaarden voor kinderopvanggebouwen zijn vastgelegd in het Besluit Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen. Deze regels zijn van toepassing op alle vormen van kinderopvang, inclusief dagopvang, BSO, gastouderopvang en peuterspeelzalen. De regels zijn gericht op de veiligheid, de kwaliteit van de opvang en de ruimtelijke voorzieningen.
Minimale ruimte per kind
Een belangrijk aspect van de ruimtelijke voorwaarden is de beschikbare ruimte per kind. Voor de groepsruimte is een minimum van 3,5 m² bruto oppervlakte vereist per kind. Deze ruimte moet geschikt zijn voor spelen, bewegen en groepsactiviteiten. Daarnaast is er een minimum van 3 m² bruto buitenspeelruimte vereist per aanwezig kind. Deze ruimte dient afgestemd te zijn op de leeftijd en het aantal kinderen.
Aantal kinderen per locatie
Bij gastouderopvang is het aantal kinderen per locatie beperkt. Een gastouder mag maximaal 6 kinderen tegelijk opvangen, inclusief eigen kinderen. Deze opvang kan zowel in het eigen huis van de gastouder plaatsvinden, als in het huis van de vraagouder. In het geval dat de opvang bij de vraagouder plaatsvindt, mogen ook kinderen van andere ouders opgevangen worden.
Dubbelgebruik van ruimtes
Het beleid voor kinderopvang streeft naar efficiënt gebruik van ruimtes. Dubbelgebruik of ondergeschikt gebruik van scholen, wijkgebouwen of scholen is mogelijk, zolang de ruimtelijke voorwaarden worden nageleefd. Dit helpt om grootschalige kinderopvang nabij de woonwijk te realiseren, zonder de omgeving te overbelasten.
Verkeer en parkeergelegenheid
Bij de locatiekeuze en bouw van kinderopvanggebouwen wordt ook gelet op verkeer en parkeergelegenheid. Grootschalige kinderopvangcentra vereisen goede verkeersontsluiting en voldoende parkeergelegenheid. Dit is van belang om overlast te beperken, zowel voor de kinderopvang als voor de omgeving.
Beleid en regelgeving in praktijk
De regelgeving en beleidsrichtlijnen voor kinderopvanggebouwen worden uitgevoerd via het Register kinderopvang van de gemeente. In dit register worden kindercentra en gastouderbureaus opgenomen. In Houten zijn bijvoorbeeld verschillende kindercentra en gastouderbureaus ingeschreven die vallen onder de Kobergroep.
De beleidsregels van de gemeente Houten stellen dat grootschalige kinderopvang in de woonwijk in principe niet wenselijk is vanwege de mogelijke overlast. Dit omvat zowel verkeersoverlast bij het brengen en halen van kinderen, als geluidsoverlast veroorzaakt door spelende kinderen in buitenspaces. Vooral bij woningen met achtertuinen is de verwachting dat mensen rust en privacy genieten, wat bij grootschalige kinderopvang niet gegarandeerd kan worden.
Daarom wordt in Houten aangemoedigd om middelgrote en grootschalige kinderopvang in scholen, wijkgebouwen of bedrijfsgebouwen te realiseren. Deze locaties bieden voldoende ruimte, goede bereikbaarheid en voldoende parkeergelegenheid. Bovendien kunnen deze locaties worden aangepast of getransformeerd om ruimte te maken voor kinderopvang.
Conclusie
De locatie, schaal en bouwrichtlijnen van kinderopvanggebouwen zijn van belang voor zowel de kinderen, de opvangers, als de omgeving. Kinderopvang is een maatschappelijke functie die niet alleen gericht is op de zorg voor kinderen, maar ook op de begeleiding van jonge kinderen in hun ontwikkeling. Om deze functie goed te kunnen vervullen, zijn er juridische, ruimtelijke en wettelijke kaders ontwikkeld die ervoor zorgen dat kinderopvang veilig, kwalitatief hoogwaardig en draagbaar is voor de omgeving.
De regelgeving en beleidsrichtlijnen tonen aan dat het bouwen en loceren van kinderopvanggebouwen een zorgvuldige afweging van verschillende factoren vereist. Deze factoren omvatten de schaal van de opvang, de locatie in relatie tot de woonwijk, de beschikbaarheid van ruimte voor spelen en bewegen, en de bescherming tegen geluidsoverlast. Door deze richtlijnen te volgen, kunnen kinderopvangcentra worden geïntegreerd in de maatschappij zonder dat dit negatief invloed heeft op de leefbaarheid van de omgeving.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
