Kinderopvang: Financiering en Vergoedingen voor Ouders
september 7, 2025
De kinderopvangtoeslagfraude is een complex en pittig onderwerp dat zowel ouders als instellingen heeft getroffen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van hoe de fraude is ontstaan, hoe groot de schade is geweest en welke gevolgen dit heeft gehad voor betrokkenen. De informatie is gebaseerd op recente voorvallen en feiten die aan het licht zijn gekomen via officiële berichten en journalistieke reconstructies.
Hoe werkte de fraude?
De kinderopvangtoeslagfraude is ontstaan door het onterecht aanvragen van subsidies voor kinderopvang. Ouders, vaak via tussenpersonen of gastouderbureaus, maakten gebruik van het feit dat het aanvragen van de toeslag relatief eenvoudig was. In sommige gevallen werden DigiD-gegevens en BSN-nummers van anderen gebruikt om aanvragen in te dienen. Deze personen hadden echter geen recht op de toeslag, omdat hun kinderen bijvoorbeeld niet bekend stonden bij een kinderopvangorganisatie.
Een voorbeeld hiervan is de zaak van Kadir K., een man uit Dordrecht die in 2022 voor 135 gezinnen, voornamelijk van Bulgaarse herkomst, kinderopvangtoeslag heeft aangevraagd. Het schadebedrag dat hierbij ontstond, bedroeg in dat jaar al 1,5 miljoen euro. In 2023 deed hij nog 195 aanvragen, waarbij het totale bedrag oploopt tot 3,4 miljoen euro. Kadir K. fungeerde als tussenpersoon en verdiende zelf ongeveer 10 procent van de toeslagen. Het Openbaar Ministerie (OM) schat dat hij in totaal 500.000 euro aan eigen inkomsten heeft gerealiseerd.
Zoals duidelijk blijkt uit de gegevens, is de fraude relatief eenvoudig uit te voeren. Volgens een Kamerlid is het zelfs zo simpel dat “iedereen die kan schrijven en een kind heeft, dit kan doen”. Dit wijst op een zwakheid in het toeslagensysteem, dat niet voldoende is geschermd tegen dergelijke praktijken.
De schade en gevolgen
De schade die ontstaat door dergelijke fraudebedragen is aanzienlijk. Het OM stelt dat in de zaak van Kadir K. het totale schadebedrag bijna 5 miljoen euro bedraagt. Dit geldt als een megafraude, waarbij de buit verdeeld wordt tussen de aanvrager, de gastouder en het gastouderbureau.
Niet alleen de Belastingdienst raakte hierbij in de problemen, ook ouders die zonder kennis van de feiten betrokken waren, kregen gevolgen te verwerken. In sommige gevallen werden ouders aangegrepen om het geld terug te betalen, ook al hadden zij mogelijk niets met de fraude te maken. Een bekend voorbeeld is het geval van De Appelbloesem, waarin duizenden ouders werden uitgekleed door de fiscus. De Belastingdienst vorderde niet alleen de eigen bijdrage, maar ook het hele bedrag aan toeslagen terug, wat leidde tot maatschappelijke en publicitaire gevolgen.
Politieke en institutionele reacties
De toeslagenaffaire heeft ook politieke gevolgen gehad. Kamerleden uit verschillende fracties hebben opgeroepen tot een debat over de manier waarop de fraude kan worden voorkomen. Zoals beschreven in de bronnen, heeft Kamerlid Richard de Mos van de PVV in 2010 een motie ingediend om de schade te verhalen op de fraudeurs, in plaats van op de ouders. Deze motie werd aangenomen, maar de uitvoering bleek beperkt, omdat de verantwoordelijkheid volgens de minister volledig bij de aanvrager lag.
Ook in 2013 was er politieke aandacht voor de zaak. Bij een gesprek tussen directeur-generaal van de Belastingdienst en Maarten Camps van de Sociale Zaken werd besproken of de invordering bij ouders van de Appelbloesem moest worden gestart. Hoewel Camps dit zag als noodzakelijk, was de Belastingdienst bang voor de maatschappelijke onvrede die hierbij kon ontstaan. Uiteindelijk werd er wel besloten om de invordering te starten, maar de omvang van de schade en de moeilijkheid van het proces bleven aan de orde.
De rol van ambtenaren en instellingen
Een belangrijk thema dat uit de bronnen naar voren komt, is de rol van ambtenaren en instellingen bij het ontstaan van de fraude. Volgens een reconstructie in een artikel is het ontstaan van de toeslagenaffaire het resultaat van een samenloop van omstandigheden, waarbij iedereen zijn eigen taak deed, maar de samenwerking tekortschoot. Zoals beschreven, had niemand het zo bedoeld, maar toch gebeurde het. De ambtenaar, de politicus, de journalist en zelfs de kiezer handelde allemaal uit begrijpelijke motieven, maar samen leidde dit tot een tragedie.
Een ambtenaar had bijvoorbeeld kunnen aandrukken op verandering in het toeslagensysteem, maar koos ervoor om de minister uit de wind te houden. Een minister koos ervoor om te wachten op een bredere hervorming in plaats van direct actie te ondernemen. En de kiezer gaf applaus aan deze acties, zonder te beseffen dat er een systeem was dat zo gemakkelijk misbruik kon worden gemaakt.
De juridische gevolgen
De juridische gevolgen van de fraude zijn duidelijk. In het geval van Kadir K. werd hij aangeklaagd voor oplichting en valsheid in geschrifte. De rechtbank in Rotterdam startte een onderzoek en de aanklager benadrukte het ernstige karakter van de fraude. Het OM stelt dat de verdachte gebruikmaakte van gegevens van anderen en dat hij daarmee voor een schadebedrag van bijna 5 miljoen euro heeft gefraudeerd.
De man zou zelfs tonnen hebben verdiend, met een eigen inkomstenbedrag van mogelijk 500.000 euro. Daarnaast zijn er veel stortingen geweest naar het buitenland, wat wijst op een poging om de buit te verbergen. De FIOD speelde een belangrijke rol in het opsporen van deze fraude en heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de manier waarop deze praktijken zijn uitgevoerd.
De betrokkenheid van ouders
Een van de meest pittige aspecten van de fraude is dat ouders vaak zonder kennis van de feiten betrokken raakten. In sommige gevallen wisten ouders niet dat ze betrokken waren bij een fraude of dat ze zelfs slachtoffers waren van een oplichter. In het geval van De Appelbloesem kregen ouders schikkingsvoorstel van 5000 euro, omdat ze verantwoordelijk werden gesteld voor het onterecht aanvragen van toeslagen.
De Belastingdienst benadrukte dat de verantwoordelijkheid bij de aanvrager lag, wat betekende dat ouders die zonder kennis van de feiten betrokken waren, toch aansprakelijk konden worden gesteld. Dit leidde tot een enorme maatschappelijke onvrede en vragen over de eerlijkheid van het systeem. In de Kamer werd er opnieuw aangedrongen op verandering, maar de uitkomst bleef beperkt.
Conclusie
De kinderopvangtoeslagfraude is een duidelijk voorbeeld van hoe eenvoudig en groot de schade kan zijn die ontstaat door misbruik van subsidies. De zaak van Kadir K. laat zien hoe gemakkelijk het is om het systeem te misbruiken, maar ook hoe aanzienlijk de schade is. De gevolgen voor ouders, instellingen en de maatschappij zijn pittig en wijzen op de noodzaak van hervormingen.
De rol van ambtenaren, politici en journalisten in de ontwikkeling van de fraude is eveneens belangrijk. Hoewel iedereen zijn eigen taak deed, ontstond er een systeem dat zo eenvoudig misbruik kon worden gemaakt. De juridische gevolgen zijn duidelijk, maar de maatschappelijke en politieke discussie blijft hangen.
Het is duidelijk dat er aandacht moet zijn voor het veiligstellen van subsidiesystemen, zodat dergelijke gevallen in de toekomst kunnen worden voorkomen. Ouders moeten worden geraadpleegd en geïnformeerd over hun rechten en plichten, en instellingen moeten worden aangemoedigd om beter toezicht te houden. Alleen zo kan het risico op fraude worden beperkt en kan het systeem worden verbeterd.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
