Veiligheids- en hygiëne-eisen in kinderopvang: een overzicht van de wettelijke regels

In de kinderopvang gelden duidelijke regels en eisen om de veiligheid, hygiëne en zorgverlening te waarborgen. Deze regels zijn vastgelegd in de landelijke regelgeving en worden uitgevoerd door kindercentra en opvangverantwoordelijken. In dit artikel worden de belangrijkste richtlijnen en vereisten voor inrichting, hygiëne, personeel en zorgvormen in de kinderopvang uitgebreid besproken. De informatie is gebaseerd op de voorwaarden uit de landelijke regeling, zoals verwerkt in de bronnen.

Inrichting van het kindercentrum

Een kindercentrum moet aan een aantal fundamentele eisen voldoen inzake de inrichting en de fysieke omgeving. Dit dient om de veiligheid van de kinderen te waarborgen, maar ook om de hygiëne en zorgverlening te ondersteunen. De belangrijkste eisen zijn als volgt:

• Ruimte per kind: Een kindercentrum moet minimaal 10 m² binnen- en buitenruimte voorzien per kind. Dit zorgt voor voldoende speel- en bewegingsruimte.
• Bouw- en onderhoudsstatus: Het kindercentrum en alle voorzieningen moeten in goede staat van onderhoud verkeren. Dit betreft niet alleen het bouwmateriaal, maar ook de schoonmaak en het gebruik van veilige materialen.
• Elektriciteit en ventilatie: Het kindercentrum moet over voldoende elektrische verlichting en goede ventilatie beschikken. Dit is van belang voor de gezondheid en het welzijn van de kinderen.
• Veiligheid tegen gevaarlijke stoffen: Het kindercentrum moet vrij zijn van gevaarlijke stoffen of voorwerpen, giftige planten en stilstaand water. Stoffen die kinderen kunnen verongelukken of vergiftigen, moeten buiten hun bereik worden bewaard.
• Afscherming van putten en regenbakken: Putten en regenbakken op het terrein van het kindercentrum moeten afgesloten zijn om te voorkomen dat kinderen in ze vallen.

Daarnaast zijn er specifieke eisen voor sanitaire voorzieningen:

• Anti-sliptegels in toiletten en douches: De vloeren van toiletten en douches die door kinderen worden gebruikt, moeten voorzien zijn van anti-sliptegels. De wanden moeten tot minimaal 1,6 meter betegeld zijn.
• Sanitaire voorzieningen per groepsgrootte: Er zijn duidelijke regels voor het aantal douches, wasbakken en toiletpotten dat beschikbaar moet zijn per groep. Bijvoorbeeld: één douche en wasbak per vijftien kinderen, een toiletpot per tien kinderen ouder dan 2,5 jaar en een po per kind van één tot anderhalf jaar.
• Afvoer en stankvoorzieningen: Alle toiletten moeten aangesloten zijn op een afvoersysteem met een stankbocht.

Voor kinderen jonger dan één jaar zijn er extra eisen. Er moet een aparte ruimte zijn, waarin de kinderen zich vrijelijk kunnen bewegen. Deze ruimte moet voorzien zijn van een kleedruimte, sanitaire voorzieningen en een keuken met afwasbare werkoppervlakken. Daarnaast zijn er aparte bergruimten voor persoonlijke spullen en speelgoed.

Veiligheid van bedden en boxen

Sinds 1 januari 2016 gelden er nieuwe veiligheidsregels voor bedden en boxen in de kinderopvang. Deze regels zijn bedoeld om te voorkomen dat kinderen in de bedden of boxen in gevaar komen. De belangrijkste eisen zijn:

• Materialen en afmetingen: Bedden en boxen moeten van egaal hout zijn en spijlen moeten maximaal 7,5 cm uit elkaar zitten. Dit voorkomt dat kinderen hun hoofd of lichaam vastklemmen.
• Aantal bedden per groep: Er moet een box per groep van vijf kinderen zijn en een bed per kind. Dit zorgt voor voldoende individuele ruimte en veiligheid.
• Maximale groepsgrootte: De ruimte waarin de bedden en boxen staan, mag maximaal tien kinderen bevatten. Dit houdt rekening met de beheersbaarheid en veiligheid in groepen.

Hygiëne en voeding

Hygiëne is een essentieel onderdeel van de kinderopvang. Kinderen hebben dagelijks toegang tot eigen benodigdheden voor persoonlijke hygiëne, zoals washandjes, kammen, tandenborstels en baddoeken. De directie kan afspreken met ouders dat deze voorzieningen dagelijks van huis worden meegenomen.

Daarnaast zijn er regels voor schoonmaak en desinfectie:

• Wekelijks reinigen van speelgoed: Speelgoed moet wekelijks minimaal huishoudelijk schoongemaakt worden.
• Dagelijks reinigen van ruimtes: Elke ruimte in het kindercentrum moet dagelijks schoongemaakt worden met schoon water en een desinfecterend middel.
• Schoonmaak tijdens opvanguren: Schoonmaak moet, indien mogelijk, buiten de opvanguren plaatsvinden om te voorkomen dat kinderen in aanraking komen met reinigingsmiddelen.
• Handhygiëne: Bij elke wasbak moet vloeibare handzeep en keukenpapier aanwezig zijn. Het personeel moet handen wassen met vloeibare zeep voor aanvang van de werkzaamheden en indien nodig.

Inzake voeding zijn er ook duidelijke richtlijnen. De directie moet voor zorgen dat er voldoende gezonde maaltijden en tussendoortjes beschikbaar zijn, afhankelijk van het dagdeel waarin kinderopvang wordt geboden. Het samenstellen van het weekmenu en het bereiden van voedsel moet volgens de richtlijnen van de minister gebeuren.

Personeel en beveiliging

Het personeel in een kindercentrum moet aan specifieke eisen voldoen om de zorgverlening te waarborgen en te voorkomen dat er risico’s voor de kinderen ontstaan.

• Minimaal aantal personeelsleden: Aanwezigheid van ten minste één leid(st)er en één assistent is verplicht. Voor kindercentra met een groter aantal kinderen gelden extra eisen, zoals het aanwezig zijn van personeelsleden met EHBO-diploma’s en rijbewijs.
• EHBO-diploma en voertuigen: Minstens twee personeelsleden moeten in het bezit zijn van een EHBO-diploma en een geldig rijbewijs, evenals een voertuig met geldig keuringsbewijs.
• Hygiëne van personeel: Het personeel moet ander schoeisel gebruiken in de binnen- en buitenruimte en de personeelsruimte. Handen moeten worden gewassen met vloeibare zeep voor aanvang van werkzaamheden.
• Besmettelijke ziekten: Werknemers die aan een besmettelijke ziekte lijden, mogen niet werken in een kindercentrum gedurende de periode van de ziekte of het besmettingsgevaar.

Daarnaast mogen stagiairs en vrijwilligers maximaal tien uur per week werken, mits onder begeleiding van een leid(st)er. Dit helpt bij de begeleiding en zorgt voor betere veiligheid.

Brandveiligheid en noodvoorzieningen

Brandveiligheid is een belangrijk onderdeel van de veiligheid in kinderopvang. Kindercentra moeten voorzien zijn van:

• Brandblusapparaten: Per keuken moet een brandblusapparaat aanwezig zijn dat gereed is voor onmiddellijk gebruik.
• EHBO-kisten: EHBO-kisten moeten goed geoutilleerd zijn en op een duidelijk aangegeven en makkelijk bereikbare plek staan.
• Aansluiting op openbare voorzieningen: Kindercentra moeten aangesloten zijn op openbare voorzieningen van elektriciteit, telefoon, drinkwater en riolering. Indien dit niet mogelijk is, moeten alternatieve maatregelen genomen worden volgens de richtlijnen van de minister.

Buitenruimte en speeltoestellen

De buitenruimte van een kindercentrum moet geschikt zijn als speelplaats voor kinderen. De grond moet van een materiaal zijn dat geschikt is voor speelpleinactiviteiten. Daarnaast moet de buitenruimte zowel zon- als schaduwplekken bevatten, zodat kinderen zich prettig kunnen voelen. De vergunninghouder is verantwoordelijk voor het aanbieden van voldoende materiaal en speelgoed voor de kinderen.

Conclusie

De wettelijke eisen voor kinderopvang zijn uitgebreid en gedetailleerd. Zij richten zich op de veiligheid, hygiëne, zorgverlening en beveiliging van kinderen in de opvang. Kindercentra moeten niet alleen aan fysieke eisen voldoen, zoals inrichting en schoonmaak, maar ook aan regels voor het personeel, de voeding en de brandveiligheid. Deze richtlijnen zijn ontworpen om het welzijn van de kinderen te waarborgen en om een betrouwbare en veilige omgeving te creëren. Het is van belang dat zowel opvangverantwoordelijken als ouders deze eisen kennen en kunnen toetsen aan de praktijk.

Bronnen

1. Kinderopvangtotaal.nl - Nieuwe eisen voor bedden en boxen
2. Lokale regelgeving - Landsbesluit kinderopvang