Ergonomisch werken in de kinderopvang: tips en richtlijnen voor een gezondere werkomgeving

Het werk in de kinderopvang is intensief en vaak lichamelijk belastend. Veel medewerkers, met name in groepen van nul tot vier jaar, moeten regelmatig hurken, knielen, bukken en reiken, waardoor de kans op lichamelijke klachten toeneemt. Om dit te beperken en een gezondere werkomgeving te creëren, is het belangrijk om aandacht te besteden aan de inrichting van de werkplek en het gebruik van ergonomisch meubilair. In deze artikel worden de relevante richtlijnen en aanbevelingen besproken, die specifiek zijn voor de kinderopvangsector.

Inrichting van de werkplek

Een belangrijke factor bij het beperken van fysieke belasting is de juiste inrichting van de werkplek. Onderzoek en praktijkrichtlijnen geven aan dat een goed afgestemde werkomgeving een grote invloed heeft op de lichamelijke gezondheid van medewerkers. Hierbij speelt ergonomisch meubilair een centrale rol.

Investeer in ergonomisch meubilair

Volgens meerdere bronnen is het gebruik van ergonomisch meubilair een effectieve maatregel om fysieke belasting te verminderen. Dit betreft bijvoorbeeld verstelbare commodes, zitstoelen en groepstafels die afgestemd zijn op de lengte van de medewerker. Bijvoorbeeld, een speciale gezondheidsstoel, ook wel de Sanus stoel genoemd, biedt comfort en bewegingsvrijheid tijdens het werken met kleine kinderen. Hierdoor kunnen pedagogisch professionals tijdens het eetmoment op een goede manier rond de tafel werken, zonder dat ze lichamelijk overbelast raken.

Bij kinderopvanggroepen van jonge kinderen (0-2 jaar) is het vaak moeilijk om de norm van maximaal 15 minuten hurken en knielen per werkdag te遵守. In dergelijke gevallen is het van belang om extra aandacht te besteden aan andere maatregelen, zoals het aanbieden van goede zitsteun tijdens zittende activiteiten of het plaatsen van bedden en aankleedtafels op een geschikte hoogte.

Werken met lage tafels

Het gebruik van lage tafels is een typische kenmerk van kinderopvang voor jonge kinderen. Echter, deze inrichting kan leiden tot schouder- en nekklachten bij medewerkers. In zo’n geval is het verstandig om te overwegen of deze lage inrichting werkelijk noodzakelijk is. De Rijksoverheid stelt duidelijke richtlijnen op het gebied van ergonomie beschikbaar, en in sommige gevallen is het mogelijk om aanpassingen te doen aan de werkinrichting. Als dit niet mogelijk is, kunnen medewerkers hulp zoeken bij vakbonden zoals FNV of CNV.

Arbo-taken en risico-inventarisatie

Een andere belangrijke maatregel om fysieke belasting te beperken is het inzetten van een clustercoördinator met Arbo-taken. Deze coördinator is verantwoordelijk voor het opstellen van vragenlijsten voor de RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie). In grotere organisaties, zoals Junis Kinderopvang, is het een goede praktijk om deze taak te combineren met andere verantwoordelijkheden. Het voordeel is dat de clustercoördinator haar eigen locaties goed kent en de Arbowet-regels daardoor effectiever kan handhaven.

Stappenplan voor Arbo-taken

• Risico-inventarisatie (RI&E): Het opstellen van een RI&E is verplicht en dient regelmatig bijgewerkt te worden.
• Vragenlijsten: De clustercoördinator kan vragenlijsten opstellen om medewerkers te vragen naar eventuele lichamelijke klachten.
• Aanpassingen: Als klachten voorkomen, kan er een overleg gevoerd worden over mogelijke aanpassingen aan de werkinrichting.

Preventie en professionele hulp

Naast een goede inrichting en Arbo-taken is het ook belangrijk om preventieve maatregelen te nemen. Hierbij kan het gebruik van een oefentherapeut of fysiotherapeut van pas komen. Deze professionals kunnen medewerkers helpen bij het verbeteren van hun postuur, het verminderen van klachten en het voorkomen van blessures.

Voorbeelden van preventieve maatregelen

• Oefentherapie: Regelmattige sessies met een oefentherapeut kunnen helpen bij het herstellen van fysieke klachten.
• Trainingen: Medewerkers kunnen worden getraind in het juist omgaan met lichamelijke belasting, zoals het juist hurken en het vermijden van bukken.
• Educatie: Het geven van educatieve sessies over het belang van lichamelijk bewustzijn en goede houding.

Hygiënische werkwijzen in de kinderopvang

Naast fysieke belasting is het ook belangrijk om aandacht te besteden aan hygiënische werkwijzen. Medewerkers in de kinderopvang zijn vaak betrokken bij activiteiten die hygiëne risico’s met zich meebrengen, zoals het verschonen van luiers, het poetsen van tanden en het verwerken van afval. Daarom zijn er specifieke hygiënenormen die gelden in de kinderopvangsector.

Hygiënenormen voor het verschonen van luiers

Het verschonen van luiers is een activiteit die vaak voorkomt in de kinderopvang. Hierbij is het belangrijk om zowel tijdens als na het verschonen aandacht te besteden aan hygiëne. De verschoonplaats moet goed gemaakt zijn, en regelmatig schoongemaakt en onderhouden. Er zijn ook afspraken nodig met ouders over de bewaarplek voor vuile luiers en de manier van wassen.

Hygiënenormen voor tandpoetsen

Als een kinderopvangorganisatie ervoor kiest om tijdens het verblijf de tanden van de kinderen te poetsen, moeten er hygiënenormen worden gevolgd. Het gebruik van tandenborstels moet zorgvuldig worden geregeld om de verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen. Tandenborstels mogen bijvoorbeeld niet gedeeld worden, en na gebruik moeten ze goed worden schoongemaakt of vernieuwd.

Hygiënenormen voor afvalverwerking

Afval kan een bron zijn van ziekteverwekkers en trekt ongewenste dieren aan. Het is daarom belangrijk om afval correct te verwerken. Dit betreft bijvoorbeeld etensresten, verpakkingsmaterialen en oud papier. Het is aan te raden om regelmatig schoonmaakregels te volgen en eventueel te laten wassen door een professionele wasserij.

Schoonmaken en desinfecteren

Schoonmaken en desinfecteren zijn essentiële onderdelen van hygiëne in de kinderopvang. Schoonmaken verwijderd stof en vuil, en daarmee ook ziekteverwekkers. Desinfecteren dient om deze ziekteverwekkers te doden. Het is belangrijk om de schoonmaakregels en -technieken goed te volgen, want anders kunnen ziekteverwekkers achterblijven en verspreiden.

Schoonmaakregels

• Regelmatig stofzuigen en dweilen: Dit zorgt voor een schone omgeving en vermindert de kans op ziekte.
• Gebruik van schoonmaakmaterialen: Het is belangrijk om de juiste schoonmaakmiddelen te gebruiken en deze correct te hanteren.
• Desinfecteren: Na het schoonmaken kan desinfecteren een extra maatregel zijn, vooral in zones waar vaak contact is met kinderen.

Conclusie

In de kinderopvangsector is het werken met jonge kinderen intensief en vaak lichamelijk zwaar. Het is daarom van belang om aandacht te besteden aan de inrichting van de werkplek, het gebruik van ergonomisch meubilair en het naleven van hygiënenormen. Hierdoor kan de fysieke belasting van medewerkers worden beperkt en een gezondere werkomgeving worden gecreëerd. Bovendien is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen en professionele hulp in te zetten bij het voorkomen van lichamelijke klachten. Door deze maatregelen toe te passen, kunnen kinderopvanginstellingen een betere zorg verlenen aan de kinderen en tegelijkertijd de gezondheid van hun medewerkers waarborgen.

Bronnen

1. 5 tips om lichamelijk gezonder te werken
2. Hygiénegids kinderopvang
3. Fysieke belasting en maatregelen
4. Ergonomische normen voor kinderopvang