Jeuk bij Kinderen: Oorzaken, Behandeling en Wanneer naar de Arts
juni 17, 2025
Epilepsie is een aandoening die gekenmerkt wordt door herhaaldelijk optredende aanvallen, veroorzaakt door een tijdelige verstoring van de elektrische activiteit in de hersenen. Bij kinderen komt epilepsie relatief vaak voor, met ongeveer 4 op de 1.000 kinderen die de aandoening ervaren. De aandoening kan zich op verschillende manieren manifesteren en de impact op het dagelijks leven van een kind en zijn omgeving kan aanzienlijk zijn. Dit artikel biedt een overzicht van epilepsie bij kinderen, inclusief herkenning van symptomen, diagnostische procedures, behandelingsmogelijkheden en aandachtspunten voor ouders en verzorgers.
Epilepsie wordt gedefinieerd als het doormaken van meer dan één epilepsie-aanval binnen een jaar. Een enkele aanval is op zichzelf niet voldoende om de diagnose epilepsie te stellen. De aanvallen ontstaan door een onbedoelde, overmatige activiteit van hersencellen. Deze activiteit kan zich op verschillende plaatsen in de hersenen voordoen, wat resulteert in een breed scala aan symptomen. De term ‘vallende ziekte’ is niet altijd correct, aangezien niet alle epilepsieaanvallen gepaard gaan met vallen. Andere termen die gebruikt worden zijn toeval, insult of convulsie, en in de Engelse terminologie ‘seizure’.
In veel gevallen wordt er geen duidelijke oorzaak voor epilepsie gevonden. Mogelijke oorzaken kunnen echter zijn: koorts, infecties (zoals hersenvliesontsteking), een te laag glucose- of calciumgehalte in het bloed, hersenletsel tijdens de geboorte of later in het leven, of onderliggende afwijkingen in de hersenen. Bij jonge kinderen kan epilepsie ook worden uitgelokt door slaapgebrek of stress. Bij baby’s en jonge kinderen kan een aanlegfout van de hersenen een oorzaak zijn.
De symptomen van een epilepsie-aanval variëren sterk, afhankelijk van het deel van de hersenen dat betrokken is. Bij kinderen ouder dan 6 jaar lijken de aanvallen vaak op die van volwassenen. Bij jongere kinderen kunnen de symptomen minder duidelijk zijn.
Voorafgaand aan een aanval kunnen bepaalde tekenen optreden, zoals een warm gevoel in de buik, specifieke gewaarwordingen (een rare smaak in de mond, eigenaardige geuren). Tijdens de aanval kan een kind afwezig zijn, met bewustzijnsverlies gedurende enkele seconden, plotseling stoppen met praten of spelen, in de ruimte staren, automatische bewegingen maken met de mond, of ongecontroleerde bewegingen maken.
Bij het vermoeden van epilepsie wordt doorgaans een elektro-encefalogram (EEG) gemaakt. Hierbij worden plakkers op het hoofd van het kind geplaatst, die via draadjes verbonden zijn aan een EEG-apparaat. Dit apparaat meet de elektrische activiteit van de hersenen. Soms wordt het EEG uitgevoerd tijdens de slaap, nadat het kind een nacht wakker is gebleven (slaapdeprivatie EEG), om de kans op het detecteren van afwijkingen te vergroten. In sommige gevallen kan een EEG gecombineerd worden met het filmen van het kind. Een MRI-scan kan ook worden gemaakt om de hersenen te onderzoeken op structurele afwijkingen. Bij bepaalde vormen van epilepsie kan DNA-onderzoek of een stofwisselingsonderzoek nodig zijn.
De behandeling van epilepsie bij kinderen varieert van geen behandeling tot het voorschrijven van medicijnen (anti-epileptica). In sommige gevallen is behandeling in een gespecialiseerd centrum noodzakelijk, bijvoorbeeld als de epilepsie niet onder controle blijft met medicatie of als langere observatie gewenst is. Bij een zeldzame vorm van epilepsie, pyridoxine afhankelijke epilepsie (PDE), is de behandeling het toedienen van vitamine B6.
Voor kinderen met epilepsie gelden een aantal leefregels om te voorkomen dat ze gewond raken tijdens een aanval. Voldoende slaap en het vermijden van stress en spanning zijn belangrijk. Bij focale aanvallen met aura kunnen ademhalingsoefeningen of het focussen op positieve ervaringen helpen om een aanval te voorkomen.
Ouders en verzorgers spelen een cruciale rol in de ondersteuning van een kind met epilepsie. Het is belangrijk om leerkrachten en schoolpersoneel te informeren over de aandoening en indien nodig een individueel leerplan (IEP) te ontwikkelen. Het personeel moet getraind zijn om adequaat te reageren in geval van een aanval.
Epilepsie kan van invloed zijn op de ontwikkeling van een kind. Kinderen met epilepsie hebben vaker leerproblemen, dyslexie, AD(H)D, angsten en een sombere stemming. Regelmatige controles en ondersteuning kunnen deze effecten helpen verzachten. Bij kinderen die regelmatig aanvallen hebben, kan de ontwikkeling vertraagd raken. In zeldzame gevallen kunnen kinderen vaardigheden verliezen die ze eerder beheersten.
De levensverwachting kan beïnvloed worden, vooral bij moeilijk behandelbare vormen van epilepsie. SUDEP (Sudden Unexpected Death in Epilepsy), onverwacht overlijden als gevolg van epilepsie, is zeldzaam op kinderleeftijd, maar komt vaker voor bij jongvolwassenen.
Ouders moeten onmiddellijk medische hulp inroepen als hun kind een aanval heeft die langer dan vijf minuten duurt, meerdere aanvallen in korte tijd, ademhalingsproblemen of niet reageert na een aanval, of als de aanval plaatsvindt in het water of tijdens het autorijden. Regelmatige controles bij een zorgverlener zijn essentieel.
Er zijn verschillende vormen van epilepsie die typisch zijn voor de kinderleeftijd, zoals het syndroom van West (epileptische of infantiele spasmen) en Rolandische epilepsie. Deze vormen kunnen met het ouder worden verdwijnen. Neonatale convulsies, die zich voordoen bij pasgeboren baby’s, zijn ook een specifieke vorm van epilepsie.
Het is mogelijk om borstvoeding te geven wanneer medicijnen tegen epilepsie worden gebruikt.
Sommige vormen van epilepsie komen alleen bij kinderen voor en kunnen verdwijnen naarmate ze ouder worden.
Epilepsie is een complexe aandoening die bij kinderen op verschillende manieren kan tot uiting komen. Vroege diagnose en behandeling zijn essentieel om de impact op de ontwikkeling en het welzijn van het kind te minimaliseren. Ouders, verzorgers en zorgverleners moeten samenwerken om een passend behandelplan op te stellen en het kind de best mogelijke ondersteuning te bieden. Hoewel er momenteel geen genezing is voor epilepsie, kunnen veel kinderen hun aanvallen onder controle krijgen met de juiste behandeling en leefregels.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet