Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
Duurzaamheid in de kinderopvang is niet langer een keuze, maar een verantwoordelijkheid. In de huidige maatschappij groeit het belang van duurzame praktijken in de kinderopvangsector, zowel voor het milieu als voor de gezondheid van kinderen. Hoewel de thematiek duurzaamheid in de sector nog niet volledig geïntegreerd is, zijn er concrete stappen te nemen die leiden tot een verantwoorde en groene kinderopvang. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen, initiatieven en aanbevelingen voor kinderopvangorganisaties die willen meedenken over duurzaamheid.
Duurzame kinderopvang: meer dan zonnepanelen
Duurzaamheid in de kinderopvang betreft niet alleen energiebesparing of het aanbrengen van zonnepanelen op het dak. Het gaat om een omvattende aanpak die reikwijdend is in de praktijk van de opvang. Denk aan duurzame inkoop van materialen, aandacht voor gezonde voeding, een natuurrijke speelomgeving en het versterken van biodiversiteit op het speelterrein. Deze aspecten zijn onder andere verwerkt in initiatieven van organisaties zoals Partou Kinderopvang en Kosmo Kinderopvang, die bewust kiezen voor een verantwoorde aanpak.
Duurzaam inkopen
Een van de belangrijkste stappen in het duurzaam maken van kinderopvang is het implementeren van verantwoorde inkooppraktijken. Dit betekent het kiezen van producten die geen schadelijke stoffen bevatten, herbruikbaar zijn en uit duurzame bronnen komen. Zo zijn er bijvoorbeeld verboden op producten die bisfenol-A (BPA) bevatten, zoals sommige plastic producten. Ook wordt er overleg gevoerd over het verbod op vochtige billendoekjes met plastic componenten, aangezien deze niet duurzaam zijn.
Partou Kinderopvang is een voorbeeld van een organisatie die hier bewust aandacht aan besteedt. Door samen te werken met leveranciers en te kiezen voor producten die zowel mens als milieu geen schade berokken, is het mogelijk om een duurzame inkoopstrategie te ontwikkelen. Dit vraagt niet alleen kennis van duurzame producten, maar ook van de impact van die producten op de omgeving.
Groene pedagogiek en natuurbeschikbaarheid
Een ander belangrijk aspect van duurzame kinderopvang is het toepassen van groene pedagogiek. Deze benadering legt de nadruk op de natuurlijke omgeving als onderdeel van de opvoeding en ontwikkeling van kinderen. Een onderzoek door Childcare International laat zien dat een natuurlijke buitenruimte een grote toevoeging kan zijn aan de kinderontwikkeling. Het vraagt echter ook om praktische implementatie, zoals het creëren van een speelplein dat rijk is aan groen, moestuinen of boomgaarden.
Bijvoorbeeld, de nieuwe locatie van Waardse Kids in Ouderkerk aan den IJssel is ontworpen met veel groen in het oog, inclusief een moestuin en boomgaard. Dit niet alleen een aangename speelomgeving, maar het ondersteunt ook het leren over voeding, groei en het milieu.
Biodiversiteit en omgevingsscans
Biodiversiteit is een essentieel onderdeel van duurzaamheid. In de kinderopvangsector wordt dit onder andere versterkt door het uitvoeren van omgevingsscans, zoals bij Kosmo Kinderopvang. Deze scans, uitgevoerd volgens de methodiek van NL GreenLabel, geven inzicht in de impact van de opvanglocatie op het ecosysteem. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar de biodiversiteit op het terrein, zodat maatregelen kunnen worden genomen om het milieu te verbeteren en te versterken.
Op basis van deze analyses wordt een maatregelengids ontwikkeld die gericht is op het versterken van de biodiversiteit. Deze aanpak is in lijn met de kernwaarden van de kinderopvangsector: veiligheid, beleving en speelplezier. Bovendien ondersteunt het de kinderen in hun ontwikkeling, omdat ze in contact komen met verschillende planten en dieren.
Gezonde voeding als onderdeel van duurzaamheid
Een duurzame kinderopvang is niet compleet zonder aandacht voor gezonde en duurzame voeding. Kinderen doorbrengen in de kinderopvang meerdere eet- en drinkmomenten per dag, waardoor pedagogisch medewerkers een grote rol spelen in de eetopvoeding. Het is van groot belang om gezonde keuzes te maken, niet alleen voor de gezondheid van de kinderen, maar ook om het milieu te sparen.
Waarom werken aan gezonde voeding?
Gezonde voeding is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen. Het zorgt ervoor dat ze de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgen, vermindert het risico op ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker, en helpt bij het behouden van een gezond gewicht. Bovendien leren kinderen vroeg aan te leren gezonde eetgewoonten makkelijker dan later ongezonde gewoonten te afleren. Dit maakt het belangrijk om gezonde keuzes in de kinderopvang te maken.
Gezonde en duurzame keuzes gaan vaak hand in hand. Het kiezen voor biologisch fruit en groenten, het vermijden van verpakkingsmateriaal en het toepassen van reststroombeleid zijn voorbeelden van duurzame keuzes die ook gezond zijn.
Aan de slag met gezonde voeding
Om gezonde voeding een blijvende plaats te geven in de kinderopvang, is het verstandig om een gedegen stappenplan op te stellen. Dit plan kan aandacht besteden aan beleid, ontwikkeling, omgeving en signalering. Door een themaplan op te stellen, kunnen kinderopvangorganisaties langdurig resultaat behalen. Denk aan het ontwikkelen van een eet- en drinkplan, het uitvoeren van een beginsituatieanalyse en het uitvoeren van maatregelen die passen bij de doelen van de organisatie.
Zindelijkheid en duurzaamheid
Een praktische manier om duurzaamheid te versterken in de kinderopvang is het vroegtijdig aanleren van zindelijkheid. Dit heeft niet alleen voordelen voor de kinderen, maar ook voor de organisatie. Bijvoorbeeld, door kinderen zindelijk te maken rond de leeftijd van anderhalf jaar, is het mogelijk om tot vijftig procent van de luier- en afvalkosten te besparen. Deze aanpak vraagt wel om samenwerking met ouders, omdat het belangrijk is dat zowel thuis als in de kinderopvang dezelfde strategie wordt gevolgd.
Duurzame initiatieven en financiële ondersteuning
Duurzame kinderopvang kan ook ondersteund worden door fondsen en initiatieven die gericht zijn op het verduurzamen van projecten. Antea Group, bijvoorbeeld, ondersteunt kleine en grotere initiatieven via een fonds genaamd "Duurzaam Doen". Voor elk gewerkt uur op een extern project wordt een donatie gedaan, die gebruikt wordt om duurzame projecten te versterken. Dit model laat zien dat het mogelijk is om duurzaamheid niet alleen als een verantwoordelijkheid te zien, maar ook als een kans om innovatief te werken aan een betere toekomst.
Regels en beleid
Om duurzaamheid in de kinderopvangsector te versterken, is het ook belangrijk om rekening te houden met ruimtelijke beleidsregels. Deze regels zijn ontworpen om ervoor te zorgen dat kinderopvangcentra veilig, warm en kwalitatief hoogwaardig zijn. Binnen deze kaders is het mogelijk om duurzame keuzes te maken, zoals het aanbrengen van groen op het terrein of het toepassen van energiebesparende maatregelen.
Conclusie
Duurzame kinderopvang is een essentieel onderdeel van de toekomst van de opvangsector. Het betreft niet alleen het toepassen van groene maatregelen, maar ook het versterken van gezondheid, educatie en het milieu. Door aandacht te besteden aan duurzame inkoop, gezonde voeding, groene pedagogiek en biodiversiteit, is het mogelijk om een kinderopvang te ontwikkelen die zowel kinderen als het milieu ondersteunt. De initiatieven en praktijken die op dit moment al worden gevoerd, tonen aan dat duurzaamheid niet alleen verantwoord is, maar ook haalbaar.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
