EMDR Therapie bij Kinderen: Verwerking van Trauma en Emotionele Klachten

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een therapeutische techniek die steeds vaker wordt ingezet bij kinderen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt of last hebben van emotionele, lichamelijke of gedragsproblemen. Deze therapie richt zich op het verwerken van nare herinneringen die vastzitten en de dagelijkse functionering van het kind belemmeren. EMDR kan al worden toegepast bij kinderen vanaf ongeveer 2 jaar, zelfs bij ervaringen die plaatsvonden vóór de ontwikkeling van taal.

Wat is EMDR?

EMDR is gebaseerd op het idee dat traumatische herinneringen niet goed worden opgeslagen in het geheugen, waardoor ze blijven doorwerken en klachten veroorzaken. De therapie maakt gebruik van bilaterale stimulatie, zoals oogbewegingen, geluiden in beide oren, of lichte aanrakingen, om de verwerking van deze herinneringen te activeren. Het doel is om de traumatische ervaring te integreren, zodat deze minder emotionele impact heeft en het kind zich weer veilig voelt.

Voor wie is EMDR geschikt?

EMDR kan effectief zijn voor kinderen die reageren op ingrijpende gebeurtenissen met gedragsproblemen, nachtmerries, eetproblemen, of teruggetrokken gedrag. Specifieke situaties die aanleiding kunnen geven tot EMDR-behandeling zijn onder andere branden, ongelukken, ziekenhuisopnames, nare seksuele ervaringen, scheidingen, het overlijden van een dierbare, of andere traumatische ervaringen. Ook preverbale trauma’s, ervaringen die plaatsvonden voordat het kind kon spreken, kunnen met EMDR worden verwerkt. In dat geval is de rol van de ouders of verzorgers extra belangrijk.

Hoe werkt EMDR bij kinderen?

Een EMDR-therapie bestaat meestal uit één tot vier sessies van 90 minuten, waarbij minimaal één ouder aanwezig is. De behandelaar zal eerst een intakegesprek voeren met de ouders om de zorgen en de achtergrond van het kind te bespreken. Vervolgens volgt een adviesgesprek waarin de behandelaar een visie geeft op het ontstaan van de problemen en een behandelplan opstelt.

Tijdens de sessies wordt het kind gevraagd om de nare herinnering te vertellen. Terwijl het kind dit doet, volgt het de hand van de therapeut die heen en weer beweegt, of er wordt gebruik gemaakt van geluiden of aanrakingen. Deze bilaterale stimulatie helpt om de hersenen te activeren en de verwerking van de traumatische herinnering te stimuleren. Het kind hoeft de traumatische gebeurtenis niet in detail te beschrijven, wat vooral belangrijk is voor jonge kinderen.

De Stappen van EMDR Therapie

Een EMDR-sessie volgt doorgaans een aantal stappen:

1. Identificatie van de traumatische herinnering: Het kind en de therapeut bespreken de specifieke gebeurtenis die het trauma heeft veroorzaakt.
2. Beoordeling van de situatie: De herinnering wordt beoordeeld op een schaal van 0-10 als traumatisch.
3. Herbeoordeling van de situatie: Na de EMDR-sessies wordt opnieuw het niveau van het trauma vergeleken met de herinnering.

Het aantal benodigde sessies varieert afhankelijk van de individuele omstandigheden van het kind. Sommige kinderen hebben slechts een paar sessies nodig, terwijl anderen er meer nodig hebben.

EMDR voor jonge kinderen (0-5 jaar): Storytelling

Voor zeer jonge kinderen, die nog niet in staat zijn om hun herinneringen verbaal te beschrijven, wordt vaak gebruik gemaakt van de Storytelling-methode. Dit is een aangepaste vorm van EMDR waarbij de ouders intensief betrokken worden. De ouders worden gevraagd om het verhaal te vertellen vanuit het perspectief van het kind, waarbij de focus ligt op de beleving van het kind en niet op de beleving van de ouders. Door dit verhaal te vertellen, worden de herinneringen van het kind geactiveerd en kan de verwerking op gang komen.

Wetenschappelijk Onderzoek naar EMDR bij Kinderen

Verschillende wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat EMDR effectief is bij kinderen met posttraumatische stressklachten of een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Onderzoek toont aan dat EMDR effectief kan zijn bij kinderen met ernstige gedragsproblemen, eenmalige traumatische gebeurtenissen, langdurig seksueel misbruik, verkeersongevallen, en andere ingrijpende gebeurtenissen. In sommige onderzoeken is EMDR zelfs iets efficiënter gebleken dan cognitieve gedragstherapie, die vaak als eerste keus behandeling wordt aanbevolen. Er is echter nog meer onderzoek nodig om het effect van EMDR bij kinderen verder te onderbouwen.

De Rol van de Ouders

Ouders spelen een belangrijke rol in het EMDR-proces. Voordat de therapie begint, worden zij geïnformeerd over wat er gaat gebeuren en worden ze gevraagd om hun kind voor te bereiden. Tijdens de sessies zijn de ouders vaak aanwezig om hun kind te ondersteunen. Tussen de sessies door is het belangrijk dat ouders observeren en het effect van de behandeling vaststellen, omdat jonge kinderen vaak nog niet in staat zijn om veranderingen onder woorden te brengen. De behandelaar betrekt de ouders intensief bij de therapie en maakt gebruik van hun kennis over het kind en de traumatische ervaring.

Voordelen van EMDR Therapie bij Kinderen

EMDR biedt verschillende voordelen ten opzichte van andere therapieën:

• Duurzame resultaten: EMDR helpt kinderen om de oorzaak van hun klachten aan te pakken, waardoor de kans op terugkeer van klachten kleiner is.
• Geen herbeleving: In tegenstelling tot sommige andere therapieën hoeven kinderen bij EMDR de traumatische gebeurtenis niet in detail te beschrijven.
• Snelle verwerking: Vaak zijn er al na enkele sessies positieve resultaten zichtbaar.
• Aangepast aan de leeftijd: EMDR kan op een speelse en kindvriendelijke manier worden aangeboden, waardoor kinderen zich op hun gemak voelen.

Wanneer EMDR Therapie Overwegen?

Als u vermoedt dat uw kind last heeft van de gevolgen van een traumatische ervaring, is het raadzaam om contact op te nemen met een gekwalificeerde EMDR-therapeut. De behandelaar zal een zorgvuldige diagnose stellen om te bepalen of EMDR geschikt is voor uw kind.

EMDR en andere behandelingen

EMDR kan ook gecombineerd worden met andere behandelmethoden, afhankelijk van de specifieke behoeften van het kind. Het is belangrijk om een behandelplan te ontwikkelen dat is afgestemd op de individuele situatie van het kind.

Conclusie

EMDR is een effectieve en veilige therapie voor kinderen die te maken hebben gehad met traumatische ervaringen. Door de verwerking van nare herinneringen te stimuleren, kan EMDR kinderen helpen om hun emotionele klachten te verminderen en weer volop te genieten van het leven. De betrokkenheid van de ouders is hierbij essentieel, vooral bij jonge kinderen. Het is belangrijk om een gekwalificeerde EMDR-therapeut te raadplegen om te bepalen of deze therapie geschikt is voor uw kind.

Bronnen

1. Jeugdggz
2. Jebentmama
3. EMDR Centrum Nederland
4. Hartenhoef
5. Pioweert
6. Praktijkmint